Tíminn Sunnudagsblað - 31.03.1968, Qupperneq 2

ÞCltur í
Enn hefur sannazt, að Torfi er
duglegur að vaka, enda er hann
fyrir þær sakir að verða þjóðsagna
hetja í lifanda lífi. Kannski er
þetta kynfylgja. Ekki getur þeim,
sem eittbvert hugboð hefur um
bréfaskriftii hins önnum kafna afa
hans í Ólafsdal, verið grunlaust
um, að marga nóttina hafi hann
vakað við lampaljós. En hversu
svefnléttir sem forfeður hans, hin-
ir verksæknu kjarnakarlar, sem
forðum áttu byggðir og bú um
Dali og Strandir, kunna að hafa
verið, þá erum við fúsir tii að
trúa því, að hann sé enginn eftir-
bátur þeirra um þrek og karl-
mennsku, þegar á reynir. Togara-
vinna fyrir daga vökulaganna eða
uppistöður við aflahrotur í verstöð
hefði tæpast vaxið honum í augum
á meðan var hann yngri.
En þessi afburðahreysti er þeim
allægilegur eiginleiki, sem lenda
í samninganefndum í hörðum og
iangvinnum verkföllum. Það er
ekki einhlítt, þótt vestur á
fjörðum sé gætt þeirrar stöku
varúðar að spyrja verkfallsstjórn-
ina í höfuðborginni, hvort heimild
skuli veitt til þess að taka dán-
um manni gröf, ef allt brysti á
(höfuðvígstöðvunum vegna þess, a'ð
þar er ekki á að skipa mönnum,
sem hafa vökuþol langdrægt á
við sáttasemjarann. Kannski má
bjargast við vökustaura handa lin-
gerðu fólki í ýtrustu nauð. En með
því að engar líkur virðast til þess,
að lát sé á Torfa, sýnist það þó
helzt til ráða fyrir samtök aðiia í
verkfalisdeilum að láta leita uppi,
hvar sá eiginleiki leynist í ættum
að geta vakað lon og don án þess
að kveinka sér. Sérstaklega held
ég, að þetta hljóti að vera aðkáll-
andi fyrir aumingja forstjórana,
sem vanir eru að geta veitt sér
nokkurnveginn nógan svefn. Það
væri ógaman ef menn semdu ein-
hvern tima af sér milli svefns og
vöku eða undirrituðu samninga
hálfvegis í draumi.
En nú er átökum lokið að sinni,
verkafólkið vinnur af kappi og all-
ir samningamennirnir útsofnir.
skjðnum
Við hafa tekið ósköp hversdagsleg-
ar áhyggjur: Hvernig tekst
að standa í skilum með kaupið og
hvernig tekst að láta kaupið
nægja? Vandinn er talsverður,
þegar báðir aðilar virðast telja
sinn róður allþungan.
Þegar svo er ástatt, væri
kannski ekki úr vegi, að menn
svipuðust ofurlítið um í Þjóðfé-
laginu og gæfu sér tíma til þess
að huga að því, hvort þeir hafa
ekki einhvers staðar gert sér bagg-
ana þyngri en þörf er á. Fiskur
og sjávarafli annar skiptir til dæm-
is æði miklu máli í þjóðfélagi
•okkar. Samt er það fátítt, að svo
hagi til um fiskvinnslustöðvar, að
fiskurinn geti farið í þær beint úr
skipunum. í þess stað er honum
að jafnaði ekið upp á land, langa
leið eða skamma, og afurðirnar,
sem úr honum eru unnaf, fara
síðan aftur sömu leið til skips, er
senda á þær úr landi. Þessu hlýtur
ekki einungis að fylgja verulegur
aukakostnaður, heldur hlýtur
þetta kvotl Mka oft að hafa áhrif
á gæði fisksins.
Á sama hátt hlýtur það einnig
að hafa í för með sér alltilfinnan-
legan kostnaðarauka, að vara, sem
kemur til landsins, er flutt í skála
eða á geymslusvæði undir beru
loftij langa leið frá uppskipunar-
stað; svo að ekki sé nefnt, hvernig
þungavara er flutt landsfjórðunga
á millj með kostnaði, sem virðist
meiri en góðu hófi gegnir.
Við erum ekki neinir sniilingar,
íslendingar, í skipulagsmáium, og
kannski væri tímabært, að við fær-
um að gefa því meiri gaum en
gert hefur verið, hvernig við kunn
um að geta komizt hjá að axla
byrðar, sem við höfum sjálfir lagt
á okkur vegna fyrirhyggjuleysis.
Á tímum, þegar tæpast er næg
atvinna, gegnir það líka vægast
talsverðri furðu, að aldrei skuli
heyrast um það nein rödd, hvorki
úr hópi iðnrekenda né verkafólks,
að æskilegt kynni að vera, að fólk
keypti heldur innlendan iðnvarn-
ing en útlendan. Það virðist hafa
verið tízka um al'liangt skeið að
loka sem mest augunum fyrir því,
að íslenzkt atvinnulíf er í voða,
ef innlendur iðnaður dafnar ekki
þolanlega — ekki síður smáiðnað-
urinn en sú iðja, sem stærri er í
sniðum. Svo hatrammt hefur sinnu
leysið verið í þessum efnum, að
um langt skeið hefur verið selt
hér mikið af útlendum iðnvarn-
ingi, sem er miklu dýrari en sams
konar vara innlend, og sennilega
engu b'etra.
Nefna mætti margt fleira, sem
miklu máli skiptir, og skal þó að-
eins vikið að einu enn: Ávexti
iðju okkar, afköstunum að loknum
vinnudegi. Við eigum á að skipa
duglegu fólki í öllum stéttum. En
að hinu eru líka veruleg brögð,
að dagsverk verði minni en eðli-
legt getur heitið. Þetta kalla menn
vinnusvik, þegar þeir gerast stór-
orðir. Þess konar vinnulag er öll-
um til tjóns: Vinriuveitendum,
verkslýðsstéttunum og meira að
segja þeim sjálfum, sem temja sér
að vinna með hangandi hendi.
Vafalaust er ekki unnt að uppræta
léleg vinnubrögð. En það mætti
sporna talsvert gegn þeim. Eng-
inn gæti það með jafngóðum ár-
angri og verkalýðsfélögin sjálf, ef
þau vildu beita áhrifum sínum í
þá átt. Það væri kannski örðugt
viðfangs fyrir þau, vegna þess
kapphlaups, sem háð er um at-
kvæði, þegar kosnar eru stjórnir
og fulltrúar. En auðveldara hlyti
að vera að hækka kaup, ef alls
staðar þætti sjálfsagt að vinna vel,
og nýtt tromp hefðu þá samninga-
nefndir verkslýðssamtakanna á
hendi (hvað sem liði vökuþoli
þeirra á löngu fundunum hjá
Torfa), þegar þær gengju tiil samn-
inga við atvinnurekendur.
J.H.
218
TÍMINN - SUNNUDAGSBLAÐ