Tíminn Sunnudagsblað - 02.06.1968, Blaðsíða 8

Æslitinn stóxihríðarbylur og frost-
ÍDÖrkur eins og við heimskaut
væri. Og lifi nokkur skepna af
slik harmkvæli og hyggi til beit-
ar, vex gras svo gisið, að skepn-
an hleypur af sér hoidin mílii
stráanna, unz hún feiiur úr hor.
— Fieiri sögur þessu likar gar.ga
hér um Kanaan.
Og Patrekur segir: Eftir burt-
för nautakóngsins varð Róberís Co.
enn eigandi að Kanaan og seidi
það ríkinu. En stjórnin lýsti Kan-
aan griðastað villtra fugla og
dýra. í raun og veru var þar og
■er enn paradís alls konar fugla og
dýra, ióðs og lagar, og þá ekki
sa'ður sæiustaður sportveiðimanna
Sjálíum er mér kunnugt um,
að fyrir fáum árum var Roberts
Oo. einu sinni enn eigandi að Kan-
aan. Oig gátu menn þess til, að
nýr kaupandi að þessu undva!an:ii
væri á næs+u grösum. Vakti þetta
svo mikið umtal og getgátur, að
um hríð voru ekki orrustur þeirra
Rússa og Þjóðverja þrætueíni á
mannamótum.
Það feilaði ekki: Roberts Co
seldi Kanaan á ný, háu verði að
sagt var, fyrir glerharða peninga
út í hönd. Og vöknuðu þá gróða-
wnir bæiarbúa á ný, þvi að tölu-
TOrt hötfði- verzlanir bæjar okkar
Ihaft gott af búskap nautakóngsins;
Iþótt iliia færi fyrir honum. En svo'
teom það upp úr kafinu, að kaup-
andinn var Hútterítahópur, félag
sföfnuður eða hyski, eftir því hver
valdi innflytjendunum nafnið. Við
það féll okkur allur ketill í eld.
Eins og öilum hér í landi er kunn-
ugt, lifir þctta fólk miðaidalífi og
■sækir sáralitið í verzlanir siðaðra
manna. Má svo segja, að þetta séu
svarnir óvinir allrar menningai.
Það er ekki einungis, að þeir
neiti sér um allan munað, heldur
spara þeir aliar lífsnauðsynjar.
sem þeír framleiða þó að mestu
leyti sjáifir. Hver flokku þeirra
er sameignarfélag. 4Uir eiga aLt,
en enginn n'eitt og því ekk= um
framtak og framfarir að ræða.
Skýrast bera miðaldabúninga!
kvenna kyrrstöðunni vitni. Ekkert
sækja þeir til annarra nema fyrir
borgun út í hönd. Sro friðsamjr
eru þeir, að svo árum skiptir þarf
ekki Jögregian að lita inn ti-I
þeirra, nema á stríðstímum. Að-
eins þá eru þeir grunaðir um
igræsku og ekki að ástæðulausu,
þvi frá fyrstu tið og fram á þenn-
an dag hafa þeir þvemeitaö að
beaa vopn. Mun það vera helzta
ásfæðan iii hraknings þeirra land
úr iantíi kristinnar menningar,
fyrst um Evrópu og siðar um Ame-
ríku. Þótt ótrúiegt sé, mun ónie.nn
ing þeirra og sérlyndi stafa af of-
ströngum íétttrúnaði Ef til vill
eru Hútterítar ekki biblíufastari
en sumir aðrir trúflokkar. Ólán
þeirra er, að þeir trúa fremur bok-
staflega en andlega fjallræðarni
og ýmsu öðru; sem háft er eftir
Kristi.
Fyrir íöngu síöan hafa stjórnar-
vöid í Ameriku gefizt upp við gð
gera hermenn úf Hútterítum, og
friðað samvizku þjóðarinnar með
ýmsu móti. Órnenni, sem skoða
það jafnt ódæði, utan lands ;sem
imian,. að vega mann' og annan,
mundu reynast il'la í orrustu;. Ó-
vist, að þeir gripu til vopna, þó
ráðizt værí á félagsbú þeirra. TJm
ríkið stendu.r þeim á sama og
rétta ekki til hendinni, þó heiður
og valmegun þióðarinnar heimti
herlið, landinu til varnar eða við-
bótar.
Það er e.kki herskylda né harð-
ýðgi stjórnvaldsins, sem hrekuy þá
úr einum stað í annan innan rík-
isins. í raun og veru láta þeir
hrökklast undan menningunni, og
gerist það með þessu móti.
Með dugnaði, hagsýni og spar
semi aílast Hútterítum meira fé
en bændum, sem búa í nánd við
þá. Og vekur það öfund og af-
brýði hinna betur siðuðu. Og ekki
bera bissnesmenn í nálægum kaup
túnum hlýrri hug til manna, sem
h'tið eða ekkert kaupa, þótt múr-
aðir séu að peningum. En aðal-
hættan, sem stafar af Hútterítum
e,r sú, að þeir kaupa, smátt og
smátt, bújarðir, sem liggja að fé
lagsbúi þeirra. Verður margur
framtaksbóndinn til að selja þeim
allt sitt, feginn að komast úr slíku
nágrenni, og til i að leita gæfunn-
ar þar, sem meiri gróðavon er, en
í því að hokra úti i sveit. Þann-
iig líkist bú Hútteríta átumeini,
sem hægt og sígandi étur sig inn
í næstu sveitir og sýgur blóð og
merg úr siviliseruðu bissnesi og
annarri framtaksmenningu. Kem-
ux að því fyrr eða síðar, að bæjar-
stjórnir og sveitarráð taka sig sam-
an ag segja þetta heMti geti ekki
lengur gengið: -Setja neínd, ganga
fyrir íyJkisstjórn og segja henni,
að semja: Þetta helviti megi ekki
eiga sér stað. Verða allir ásáttir
um svo réttmæta ákiögun, þrengja
að hinu útlenda hyski, svo þa®
verður að- selja lönd sin sann-
gjörnu verði og leiti landnáms ú
ný. Eitthvað höfðu dagblöðin fjas-
að um þetta, en svo ómetanlegar
frásagnir fara fyrir ofan garð og
neðan á stríðstímum.
Það var Jósúa Platt, faðir
Kobba, sem fræddi mig í þessum
efnum.
Jósúa var gamall Húlteríti.
Hafði lært á djöflavagna og stóð
fyrir vélaviðgerðum safnaðarins.
þar tii hann missti konuna og þríu
börn þeirra í eldi, og bjargaði að-
eins yngsta barninu, honum
Kobba. Syo mikið varð Jósúa um
missinn, að hann yfirgaf bræðra-
lagið og stofnaði til framtaks úti
menningunni. Kveður hann vist,
að hann hafi sturlazt geðsmun-
um. Segir sig oft hafa langað til
að hverfa heim í samlagið, eU
skort til þess andlegt hug'rekki,
en friðað samvizkuna með því að
uppfræða son sinn í trú og sið-
um foríeðra þeirra. Mun það I’-afa
átt mestan þátt í einangrun feðg-
anna. Voru þeir þó vel liðnir og
vinsælir. Þrátt fyrir prúða fram-
komu Kobba og karlmannlegan
gervileik, tök hann engan þátt í
félagsb'ifi unga fólksins. En mörg
heimasætan leit Kobba hýru auga,
ef hann mætti henni á götunni.
Svo segist Patréki frá, að Þeg'
ar nautakóngurinn nam Kanaan,
hafði hann bækistöð sína í bæn-
um okkar, meðan hann v;,r að
koma sér fyrir. Kúasmalar hans
voru ungir og frískir, þótf: gott
í staupinu og voru gl'eðimenn á
allra handa máta. Höfðu aldrei ver
ið meiri dansar og félagsfjör-
Þó hvert nvannsbarn vissi, að í tvö
horn skipti milli nautakóngs og
hirðar hans og Hútterítasafnaðar-
ins, vonaðist maður eftir, að svo
stórkostleg umferð rótaði svo t.íl
í sálarlífi bæjarins, að stríðvð
gleymdist, sem allir voru fyrir
löngu leiðir á. En það brást að
öðru en þeim spám og duldum
óskum og vonum okkar um, hvern
ig þessum undarlegu mannkind-
um tækist landnámið. En spár
þær, óskir og vonir lyftu ekki
huganum. Og mjög lítið keyptu
þeir, þá tvo daga, sem þeir áðu
á skólaseksjón, sem var almenn-
ingur og lá malu frá bænum
Eitt ómenningarmark á Hútter-
ítum er það, að þeir braða sér
ekkj að neinu. Ölium mönnum
Fitimhsld á 4Í7. *ISo>
416
T I M I N N — 8UNNUDAGSBLAÐ