Tíminn Sunnudagsblað - 15.11.1970, Blaðsíða 21

Ekkert kvennafar.
gerðarlistina. í Lundúnum varð
honum ágætlega til kvenna, e-n
París fær aðeins þessa athugase-md:
„E-kkert kvennaf-ar“. Jafnsk.iótt
og hann kom heim, brá hann sér
yfir í „Lund á Skáni, þar sem ég
ætlaði að hitta jómfrú". Síðan
hefst ný Þýzkalandsdvöl, og nú
hafðist ha-nn við í Halle og Jena.
Að lokum er hann um tíma hjá
bróður sínum, sem orðinn var
sóknarprestur í Noregi, en stað-
næmdist svo á ný í Kaupmanna-
höfn árið 1748. Þá er það, sem
hann byrjar að semja hina ein-
ken-nilegu skrá sína. Því heldur
hann síðan áfram af mikill elju,
og tekur að lokum til við leið-
réttimgar eftir nýja Þýzkalands-
ferð og dvöl í Leipzig.
Nú hafði þessi drykkjuglaði
hjartaknúsari sökkt sér niður i
-guilgerðariist. Við hana undi hann
síðustu árin, á milli þess sem hann
dundaði við e-ndurbætur á Skrá
sinni.
Árið 1754 gerði frægur gull-
gerðarmaður í Jena, R.C. Schmidt,
ferð sína til Kaupmannahafnar til
þess að hitta Barhow. Hann naut
þeirrar náðar að fá að sjá hjá hon-
um tvær litlar öskjur, fullar af
brennisteinsgulu dufti, sem hann
virti á hálfa sej'tjándu milljón rík-
isdala. En nær samtímis veiktist
Barhow og heiminum til óbætan-
iegs skaða dó hann eftir blóðtöku
í lítilfjörlegri leigukomp-u sinni,
og hafði engum sagt, hvernig nota
ætti d-uftið dýra við guilgerði-na.
Rannsóknarnef-nd ríkisstjórnar-
innar, skipuð tveim prófessoru-m
og einum stjórnarráðsritara, gafst
upp við að leysa gátuna eftir
tveggja ára yfirlegu.
En það er ekki aðeins duftið
brennisteinsgula, sem er mikil ráð-
g-áta. Drög hans að borgarskrámni
eru það I-íka. Fyrsta borgarskráin,
sem sög-ur fara af, hafði verið
gefin út í Lundúnum árið 1677 og
nokkru síðar var efnt til svipaðs
rits í París. Barhow kann að hafa
séð slíkar bækur. Ekki er með öllu
óhugsandi, að hann hafi viljað
safna í svipaða leiðsögubók. En
margt af því, sem hann hefur fest
á blöð sín be-ndir þó í allt aðra
átt. Barhow lét sér engan veginm
nægja að skrá húsin, eigendur
þeirra og húsbændur þá, er í
þeim bjuggu. Hann hirti ekki held-
ur um að skrá öll hús og alla hús-
ei-gendur. Aðeins minnihluti þess,
sem hann skráði, hefði átt heima
í alme-nnri leiðsögubók.
Um eitt húsið í Kaupmangara-
götu stendur aðeins:/„Hús með
fíl yfir dyrunum. Konan hávaxin,
ein dóttir. Konan og maður hennar
Konan sólgin í að spila á spil.
sjaldan heima“. Urn Austurgötu
stendur: „í ein-u húsanna á heima
Iagleg unglimgsstúlka“. Við Litlu-
Kaupmangaragötu er „bindings-
hús, þar sem liðsforingi fór inn
með konu og jómfrú“. Stóra-
Kóngsgata: „Gullsmiður byggir
nýtt hús. Jómfrúin með víðu nas-
irnar er dóttir hans“. Og síðan:
„In-n um dyrnar mæst franska bak-
aranum gengu tvær unglings-
stúlkur, önnur falleg. Getur ver-
ið skóli“.
í garði Dalschous býr „brenni-
vínsmaður, ekkill. Ágæt atvinna.
Á tvær dætur, aðra rétt snotra —
heitir Anna. Þar býr líka kyndari,
heitir Múller, á fjórar dætur og
aðeins eirnn son — ein hjá Plum
greifafrú, f-alleg, kastar til rassin-
um, þegar hún gengur“. Á svipuð-
um slóðum er „hnappasmiður.
Þrjár dætur, en falleg“. Leiðrétt-
in-g: „Að minnsta kosti dálagleg“.
Um Schuttz-fjölskylduna í Laxa-
göt-u skrifar hann: „Hann á tvær
dætur. Konan sólgin í að spila
og ei-ns báðar dæturnar“. í Að-
mírálsgötu er „bakaraekkja, rík. Á
rétt laglega dóttur, rjóða. Á fleiri
börn“. Um Úlkugötu segir: „Herra
Neem, á hæfilega þroskaða dóttur,
margar minni. Konan varla með
réttu ráði“. Uppi á efri hæð hjá
manni í Austurgötu „er mjó og
íalleg jómfrú. Fer í Hólmsins
kirkju“. í Hábrúarstræti er aftur á
móti „ekkja Riches. hefur járn-
vöruverzlun. Á dóttur með stórt
andlit og flipa“. Um Preem, sem
býr í húsi hnappasmiðsins í Píl-
stræti segir: „Konan skik-kanleg og
uppkomin dóttir. Fallegur og vel
vaxinn kvenmaður“
Mör-g dæmi sanna, að Barhow
hefur fylgzt með, hvað sagt var í
borginni. Yfirkennarinn Brun er
ekki húsbóndi á heimili sinu: „Kon
an er frænka hans, lemur hann“.
Stólasmiðurinn Pipgras í Laxagötu
er „fátækur, á mörg börn. Dætur
hans eru hjalkonur Rantzaus
greifa. Hann sést líka með þeim
úti“. Við kanalinn er Scheel greifa-
frú — „þar vantar ekki smjörið“.
Leirkerasmiður í Litlu-Kóngsgötu
„hefur trúlofazt dóttur skipstjór-
ans á horninu á Tollbúðareötu —
því nú rift. Hafði áður dóttur Mörc
hes“. Húsið á horni Stóra-Ferju-
strætis o-g Kaupmangaragötu á Jó-
hann Mohr kryddsali. „Þar í hús-
inu gerðist sagan um móður hans
og skipstjórann11. í Leðurstræti
býr nýi póstmeistarinn norski, og
sonur hans hefur jómfrú Hescher.
sem vill losna við hann“. Á Hall-
landsási (Kóngsins Nýjatorg) er
„Meier, gamall maður. Á penginga.
Drekkur kaffi á morgnana. ríður
svo út, borðar svo, sefur svo, drekk
ur kaffi, enn útreiðar, svo kaffi og
te. Sveínherbergisglugginn út að
Litlu-Kóngsgötu“. f Stóru-Kóngs-
götu býr resimentsmAic+arinn
Hún leit vitS í portinu.
TÍMINN - SUNNUDAGSBLAÐ
909