Tíminn Sunnudagsblað - 30.09.1972, Blaðsíða 20

Steinhúsið á Stóruvöllum
Ilér er stórbýlislegt heim að
lita, og samræmisfegurð i hús-
gerð mikil. Samræmið er ekki
aðeins milli húsanna, sem við
blasa i túni, heldur fellur svipur
þeirra alveg að fjallinu, há-
brýndu, reglulegu og brúna-
sléttu. Þetta eru Stóruvellir I
Bárðardal. Þar var þetta hlaðna
steinhús reist um aldamótin úr
stórhöggnu grjóti sem limt var
saman. Kunnur steinsmiður
þeirra tima, Steinþór
Björnsson, var það að vcrki.
Veggirnir voru afar þykkir og
sterkir, og gætu með sæmilegu
viðhaldi staðið öldum saman.
En húsið var kalt. Við-
byggingarnar eru i sama stíl, og
þótt torf og timbur sé ásamt
grjóti i útihúsum fjær, er
heildarsvipurinn i listrænu
samræmi. Þessa mynd tók Vig-
fús Sigurgeirsson 1932, cn þá
voru nýbyggingar að hefjast á
Stóruvöllum og siðan hafa verið
reist þar ibúðarhús úr stein-
stcypu, hlý og góð, nýbýli
stofnuð og margt nýtt komið til
með nýrri búskaparsögu. En
gömlu húsin standa sum enn og
bera vitni um stórhug,
fegurðarskyn og verklund
genginnar kynslóðar.
lágt að varla heyrðist. Ég gerði hvorki
ab játa eba neita bón hennar. Þab er
erfitt fyrir roskinn mahn að uppfylla
óskir ungrar konu. nema hann eigi
drjúgan skammt til af lifsvizku. en sú
vara er mesta fágæt á torgurfTog opn-
um markaði. Framhaldið af sögu okk-
ar hef ég þegar sagt. Hún gerðist á
flötinni neðan við samkomuhúsið.
betta kvöld nákvæmlega á þeim stað,
þar sem höggmyndin af hafmeyjunni
stendur þann dag i dag. Aldrei hef ég
verið eins elskaður að fyrrabragði, og
aldrei hef ég fundið eins sárt til þeirrar
fátæktar að geta ekki gefið á móti þvi,
sem ég átti að þiggja. Ég reyndi að
einu leyti að uppfylla ósk hennar, en
þar i er eflaust eyða og opið skarð. Það
smiði hefur aldrei verið endurskoðað.
Svo fór hún héðan brott i skyndi
740
hljótt og hávaðalaust eins og hún hafði
komið. Ég sá hana aldrei aftur. En
hversvegna gátu sumir fengið af sér
að hárreyta hana. sem var allra
kvenna fagurhærðust i héraðinu i
fimm ár. En engir skreyta sig til lang-
frama stolnu hári. Það fölnar og fúnar.
er það hefur verib fjarlægt uppruna
sinum.
Hafmeyjan hefur ekki framar stigið
á land. hún sem gat skipab veglegan
sess á hæsta tindi við hlið sjálfrar
fjallkonunnar. hefði hún verið mennsk
kona. Hún fór brott af fundi okkar með
innsigluð orð á hvitum pappir. kvöldið
góða. Hún mælti þá, að þau stef myndu
endast sér ævilangt og verða sér æ
siðan tákn eilifðarinnar.
Ég hef einu sinni siðan séð haf-
meyna. Hún sat úti á skeri langt undan
landi. Þarna úti i skerinu var mikill
glaumur og gleði. Sævarbúar stigu
dillandi dans umhverfis og allt i kring,
en hún sjálf sat með litinn marbendil i
fangi og vafði hann örmum. Og þá hló
marbendill. Engir mega sköpum
renna.
Ég sneri við en sá þá um leib. hvar i
fjörunni lá velkt og lúið blað. Ég hirti
það og leit á. Þetta var þá innsiglið
okkar. allt beyglað og þvælt. sáttmál-
inn. sem verða átti okkur tákn eilifrar
vináttu og trúnaðar. Hún hafði fleygt
þvi út i glauminn og flauminn. heilluð i
sjálfgleymi með þessum marbendli
Svo mörg eru þau orð. En ytra t^kn
trúnaðarins mun standa lengi enn um
ókomin ár — isköld hafmeyjan, högg-
myndin. sem ég gaf á þennan stað.
Hana ber ætið hátt yfir hauður og haf.
Sunnudagsblað Tímans