Tíminn Sunnudagsblað - 02.06.1973, Page 14

Aöur en varBi voru fósturbörnin, sem voru alltaf hjá okk-
ur, oröin fjögur. Og ég sjálf átti þrjú , eitt misstum viö i
frumbernsku. Auk þess voru hjá okkurfleiribörn lengri eöa
skemmri tima.
Alltaf var nóg handa öllum. Og 'einhvern veginn komumst
viö yfir alit, sem gera þurfti, bæöi i bakariinu og búðinni. Ég
held aö segja megi, að við höfum veriö vinsæl. Og satt aö
segja lánaöi hann alltof mörgum, sem aldrei borguðu.
Og svo dundu vandræöin yfir, allt vegna fifldirfsku og tal-
hlýöni viö fégráöuga menn. Asgeir Ingimar átti viöa vini,
þar á meöal einhverja stórlaxa á Isafiröi, sem töldu nú allt
úrelt meö smábátaútveg.
Einu sinni kom hann að máli viö mig, og sagðist vera aö
hugsa um aö kaupa stóran bát, þaö væri eina vitið nú oröið.
Ég maldaöi I móinn, sagði sem var, að hingað til heföi ég
ekki skipt mér af fjármálum hans út á viö, en þetta væri
alltof mikil áhætta. Við hefðum ágæta afkomu og nokkurt
öryggi. Nú væri striösgróöinn eftir fyrra striö úr sögunni og
allt óvist um framhaldið.
En hvort sem við ræddum þetta lengur eöa skemur, brá
hann á sitt ráö og gekk til samninga viö einhverja kumpána
og siðan til kaupa, sem áttu að skapa okkur stórútgerö á
mælikvarða þess tima.
En nú skall yfir bæöi kreppa og aflaleysi. Allar okkar eig-
ur voru i veöi, nema börnin sjö og það áttunda á leiðinrji.
Bezt aö gera langa sögu stutta. Þetta voru hræðilegir
áhyggjudagar. Allt var selt á uppboöi
En aöeins einu sinni felldi ég tár i þessum raunum, eigna-
tjón er erfitt, en þó hégómi á viö annaö enn meira böl. Já ég
grét, þegar hesturinn minn var teymdur á uppboðið meö
öllum reiötygjum og seldur hæstbjóöanda og leiddur burt af
ókunnugum.
Ég átti nefnilega alveg ein ljómandi failegan og góðan
hest. Og unni honum næst börnum minum. Hann hafði lika
veitt mér margar beztu ánægjustundir á sólfögrum sumar-
dögum, þegar viö riöum út i sveitina. Alltaf var ég sama
máttúrubarnið. Ég elskaöi fjöllin og gróandi lifskraft
iandsins. Þar var ég guði næst.
En lika þá, þegar hesturinn minn var seldur, faldi ég
tárin. Þau hrukku mér af augum eins og hagl.
Annaö varð lika enn þyngra. Ég var að missa manninn -
minn. Hann þoldi þetta ekki. Hann hvarf mér þarna að
mestu leyti og siöan alveg. Hann varðaldrei samur og áöur.
Drengurinn frá Kleifum, einfarinn, sem ég vorkenndi — og
þótti vænt um, var mér horfinn, nema i minningum.. Bráð-
lega fann ég, aö ég varö aö standa ein. Og svo var lagt af
staö suður.
Asgeir Ingimar taldi afkomu alla og tækifæri betri i
Reykjavik, enda var ekki I annað hús að venda fyrir vestan.
Allslaus, já algjörlega allslaus, lagöi ég af stað meö hópinn.
Hann var kominn á undan og ætlaöi að taka á móti okkur En
hvilik móttaka, hræöilegt hreysi á Laugavegi 12. Algjörlega
fjarri þvi aö vera mannabústaður. Svo annað svipað hús-
næöi á Bragagötu. Þar fæddist hann —yngsti sonurinn eða
yngri af þeim, sem enn lifa — hann, sem seinna varð min
bjarta von.
Ég vissi varla og veit ekki enn á hverju við liföum i raun
og veru. Asgeir Ingimar var oftast fyrir vestan sagðist vera
aö innheimta gamlar skuldir þar — það gat veriö —
mörgum hafði hann lánað. En litið af þvi barst okkur að
minnsta kosti.. Já, hann hafði hjálpað mörgum. Svo sat
hann á talþingum og stóð i stórræðum við einhverja herra,
sem ég vil ekki nefna, en ekki voru þeir allir af lágum
stigum, en þó skuggalegir fannst mér. Og það endaði meö
aö ég rak þá út.
Ég geröi kröfu til þess, að min fátækt væri þrátt fyrir allt
heiöarleg, ekki blandin svikum eða yfirhylmingu. Og aldrei
gæti ég hugsað mér aö þiggja hjálp hins opinbera. Fara á
bæinn, sem kallað var — óþolandi tilhugsun. Meöfætt stolt,
sem hafði ekki þorrið hjá mér sveitarkrakkanum á Kletti
var nú enn meira en áður.
En I þessum vandræðum öllum verð ég aö minnast einnar
manneskju, sem var mér öllum betri, og hún var hjá mér,
þegar drengurinn fæddist, og hver biti og sopi, sem hún gat
unnið fyrir, var okkur til boða.
Annarri eins fórnfýsi og ööru eins sjálfgleymi hef ég
aldrei kynnzt. Hún var llka að heiman frá Kirkjubóli, og hét
Sigriöur Jóhannsdóttir, frænka fóstru minnar og stjúpdóttir
Guörúnar Bærings. Hún fluttist seinna til Kaupmanna-
hafnar, var sjúklingur en virtist allt geta sigrað af veikum
kröftum. Hún lifir þar enn og hefur löngu eignazt danskan
borgararétt.
Þessi stúlka hjálpaði mér á allan hátt. Seinna eftir að hún
missti heilsu gat ég ofurlitið launað fyrir mig. En ævilangt
verö ég i þakkarskuld viö blessaöa Siggu mina Jóhanns.
Betri sál verður naumast fundin á þessari jörð.
Ekki varð lengi vært á Bragagötunni, kannski aldrei
greidd húsaleiga.
Nú fluttum við næst niður á Lindargötu i eina stofu meö
aögangi aö eldhúsi. Það liggur i augum uppi, að þar var
setinn bekkurinn með 8 börn, á ýmsum aldri og eitt i vöggu.
En látpm það samt vera. Annaö var verra, aö viö áttum aö
fara þar út bráölega. En hvert? Það var önnur saga.
Ég haföi Játið Asgeir Ingimar um húsnæðismáiin og
framtiöaráætlanir. En nú sá ég aö svo búið mátti ekki
lengur standa. Ég varð að taka til minna ráöa. Atvik, sem
ég aldrei gleymi þarna á Lindargötunni, hvatti mig til aö
taka málin fastari tökum og finna, að ég varð að standa ein
með minn hóp.
Hvað eftir annað komu „rukkanir”, kröfur og hótanir.
Þaö átti að bera okkur út. Svo var þaö einn morgun, að ég
var aö baða barnið, hann Baldvin litla, yngsta drenginn og
eina barniö, sem fæddist eftir að þessi ósköp dundu yfir.
Þá heyri ég þrammað upp stigann og sé, að þar eru tveir
menn á ferð frá lögreglu eða einhverri opinberri stofnun.
Ég grip barnið, hann var ljómandi fallegur drengur, fyrr
hefði ég svelt okkur öll en láta hann liöa, og geng til dyra.
Og ekki var um aö villast. Þeir segjast sendir til að bera
okkur út.
Nágrananakonan kom þarna lika og varð vitni að þessum
atburði.
— Jæja, segi ég, það er vist ekki um að sakast, þið hafið
réttinn, og þetta er ykkar skylda.
Þaö er nú ekki mikið út að bera. En einn er sá hlutur, sem
ég hef ekki krafta til aö bera út. Það er þessi drengur. Þaö
er bezt aðherrann beri hann út fyrstan. Og ég rétti drenginn
allsnakinn i hendur annars mannsins.
Konan starði á okkur með augun full af tárum og sneri sér
snöktandi undan. Maðurinn, og þeir báðir, horfðu á okkur
stundarkorn eins og ráövilltir og algjörlega orðlausir.
Svo snerust þeir á hæli og gengu steinþegjandi niður
stigann-jog^komu aldrei aftur.
En ég lagði drenginn litla i rúmið sitt. Og nú fyrst fann ég,
hve umkomulaus ég var, i raun og veru orðin, kaupmanns-
fíu allsnægtanna úr Súðavik, öreigi ,,á mölinni”, sem kaliaö
var.
Þá var það, sem ég fann fjársjóðinn, sem hægt var að
nota til húsakaupa. Asgeir Ingimar átti gamalt skrifborð.
Mér fannst það fallegt, en liklega var það orðið skrifli og
þótti kannski ekki uppboðshæft. Einu sinni sem oftar var ég
að blaða ieinhverju drasli, sem var i hólfi i skrifborðinu. Og
þar rakst ég á bréfpoka fullan af gömlum frimerkjum, sem
þá voru einmitt að komast i verð.
Ég spurði nú Asgeir, hvort ég mætti eiga þessi frimerki og
446
Sunnudagsblað Timans