Tíminn Sunnudagsblað - 02.06.1973, Page 22

Kirkjuþáttur
Framháld af bls. 451
og þroski mega ekki verða viðskila
— t 'því áairrbandi vil ég benda á
það, sem fram kemur í reglugerð
frá skólanum sem var á Bessastöð-
um:
...höfuðmarkmið skólakennsl-
unnar er þroski og menntun sálar-
gáfnanna... Þá erlögð rik áherzla á
siðrænt gildi skólans og uppeldis-
ins. Skólinn á að skerpa siðgæðistil-
finningu nemendanna og leiða
þeim fyrir sjónir svivirðingu last-
anna, og dyggðanna háu stigu og
gildi. Einnig á að beina athygli
þeirra að guðlegri forsjón i náttúr-
unni og kenna þeim að lyfta hjört-
um sinum til skaparans og stjórn-
ara heimsins, svo að þeir fyllist
virðingu og þakklæti ti! hans.”
Það var i þessum anda, sem
kirkjan hóf merki menntunarinnar
i Skálholti og á Hólum, og það ljós
hefir lýst þjóðinni fram á þennan
dag, það Ijós gaf þjóðinni og leið-
togum hennar vizku og mátt, og að
þvi búurri vér i dag, sem þetta land
byggjum. Þjóörækni og trúrækni er
af þessari menntunarstefnu. Hún
birtist i ættjarðarljóðunum dýr-
mætu og sálmunum sigildu. Þar er
hinn dýri arfur þjóðarinnar.
Hugmyndin að kirkjulegum
heimavistarskóla á Hólum i
Hjaltadal er þegar vakin. Þeirri
hugmynd til stuðnings og fram-
kvæmdar hefir verið myndaður
Sjóður. Þann 14. ágúst 1969 stofnaði
frú Guðrún Þ. Björnsdóttir Há-
teigsvegi 14, Reykjavik, sjóð að
upphæð hundrað þúsund krónur,
sem efla skal og nota, þegar hafizt
verður handa. — Hefir frú Guðrún
siðan fært þessum sjóði peninga-
gjafir, svo og hjónin Klaus Thor-
gaard rektor og Svanhild Thor-
gaard i Osló, Noregi. Ónefnd móðir
i Reykjavik gaf sjóðnum gjöf til
minningar um Guðmund biskup
góða. Þá komu nokkrir afkomend-
ur Stefáns Stefánssonar og Guð-
rúnar Sigurðardóttur frá Heiði i
Gönguskörðum með gjöf i þennan
kirkjuskólasjóð, sem þeir gefa til
minningar um hjónin frá Heiði
,,sem i lifi og starfi börðust fyrir
kristilegri starfsemi og hverskonar
menningu, er til bóta horfði i is-
lenzku þjóðlifi.” — í sjóðnum eru
nú kr. 238.598,30.
Þakka ber hinni áhugasömu
skagfirzkukonuhughennar til Hóla-
staðar og stofnun þessa sjóðs, svo
og öðrum þeim, sem hafa lagt hon-
um lið. — Hér er visirinn að þvi,
sem koma skal, og sjóðurinn minn-
ir á hugsjónina um skólann.
Bændaskóli hefir verið á Hólum
siðan 1882, og hefir sá skóli unniö
merkilegt starf fyrir bændastéttina
i landinu. Hugmyndin um kirkju-
skólann er óháð þvi skólastarfi,
nema að þvi leyti sem hægt er að
nýta sameiginlega starfskrafta
fyrir skólana.
Hugmyndin um kirkjulegan
heimavistarskóla á Hólum, kirkju-
skóla, erenn þáómótuð. Hún hlýtur
að verða i höndum þeirra aðila,
sem láta sig varða uppbyggingu
Hóia og framgang kristni og kirkju
á Norðurlandi.
Magnús Már háskólarektor segir
um Hólastól: „Eftir tilkomu Hóla-
stóls örvast menningarlif Is-
lendinga og stendur skömmu siðar
i þeim blóma, er vér munum seint
ná aftur.” Eins og kunnugt er, var
það fyrsta verk Jóns ögmundsson-
ar biskups að stofna skóla þar á
staðnum, er hann kom þangað 1106.
Um þetta segiri'kristnisögu Jóns
Helgasonar: ... Annað var það
h.u.b. jafnsnemma, að hann setti
skóla á biskupssetrinu og fékk til
þess að stýra skólanum „einn hinn
bezta klerk og snjallasta” Gisla
Finnason, sænskan mann (frá
Gautlandi) en frakkneskan mann
sæmilegan „prestmann”, er Rikini
hét, fékk hann til þess að kenna
versagerð og sönglist. — Báðir
þessir skólamenn unnu braut-
ryðjendastörf.
Mjög svo merkilega lýsingu á
skólahaldinu lesum véri Jónsssögu
hinni yngri (eftir Gunnlaug munk)
— Gisli prestur reyndist skólanum
ágætur forstöðumaður og biskupi
hinn hjálplegasti um allt uppeldi
Guðs kristni i biskupsdæminu, bæði
i kenningum sinum og predikunum.
Um predikunarmáta séra Gisla
er þetta m.a. sagt: „Lét hann
liggja bók fyrir sér og tók þar af
slikt og hann talaði fyrir fólkinu, —■
svo að fólkið mætti sjá, að hann tók
sinar kenningar af helgum bókum,
en eigi af einu saman brjóstviti!”
Þó að margt sé breytt i þjóðlifi
voru síðan Hólastóll örvaði menn-
ingarlif tslendinga, á sá staður með
sögu sinni, heilagri kyrrð og helgi,
ekki minna hlutverk að vinna fyrir
skólaæskuna, sem þangað á eftir að
sækja á menntabrautinni. Og þá á
ég ekki sizt við þau áhrif, sem
menn verða fyrir i krikjunni þar,
og lýster i orðum Björns Jónssonar
frá Bæ.
„Ég tel, að enginn hafi né muni
koma i þetta hús ósnortinn af þeirri
helgi, sem þar rikir. Að koma inn i
Hóladómkirkju er i huga manns
sönn guðsþjónusta.” Heimavist og
skólaganga nemanda á slikum stað
er til þess fallin að gefa honum
næði og vera honum vizkubrunnur
þeirrar menntunar og þekkingar,
sem bezt hafa dugað vorri þjóð
fram á þennan dag.
ít
ANNA R ■* 5
i~ A u n r E
L U K A L £ 0
U ML A K I
R fí R MUK
FR'O A7f *
TREFuANNA AR F
V £ / RAN /FTAR A F
£1< 'ARAR AB F ft'A
/ N/\ ADAL A F L fy
n ! T A / J> fiN L URK
*K l FA ACA LE C A
'A NETuR UMTALS
* /< U f A R AT / 'AT
TA A t> OAn G, S 'fl T A
A L T KAK JTa KAF
L T\ RFA R‘0 / 'ORum'
•ÍAR HAMPUH N'fy
* / D T &N fí LUKUB
't K L £ F fy o LN\UM
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karisson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur I Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur f Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Aörar skrifstofur: sfmi 18300. Askriftagjald 300 kr.
á mánuði innan iands, I lausasölu 18 kr. eintakiö.
Biaðaprent h.f.
- i
Lausn á 18.
krossgátu
454
Sunnudagsblað Timans