Íslendingaþættir Tímans - 27.06.1969, Blaðsíða 2

síinium 1 ReyKholti <>g feók
miiWuim tryggSum vi@ stað'ÍTiin,
bæc5ti sérstæSa og merikdlega sögu
sfca'ðairinis sem og umhverfið sjádift
í feiguirð siinuii o° miTdi. Þau Reyk
holtssystkinin, 4simundur og syst-
knini hans, rétu siðar gera skógar-
lund í Raykholti, að prýða sfcað-
imm og greiða honum fósturTaun-
iin.
Smeimma komu í ijós óve'njuieg
iir niámiShæfileikar Ásmundar. Vaj
það hvort tveggja, að skiOmdfiigui
haims var giöggur og minmið mik-
ið og öruggt Svo sagðii mér beim-
Uisikeminari í Reykholti, að erfifct
hefð'i veæið að halda aftur af Ás-
miumdii við námið Iiefði hamin allilt
atf toosið að glíma við erfiðari fræði
em ætfla hefði með sanngirni mátt
bönmuim á nans aldri Him erfiðu
feaeða vötotu ismundi margar
spiumnámigaT og þeim reyndiist ekki
aM'fcaif au'övelt að svara. — Það vai
eimtoenmd á Ásmund’ aflfl'a tíð, að
hanm var fundvis á erfiðar spum-
ámigiar að þroska skilming sjálfs
sírn og nemomda snnna síðar
Áismumdur Guðmundsson varð
ðfcú'diemt frá Menmt a Skólan um í
Reykjavík vorið 190S og fékk ágæt
iiseiimkunm á stúdentsprófimu. Sama
vor hiætti faðir hans, sdra Guð-
mumdfur, prestsskap í Reykhoiti
og ffluttist til Reykjavíkur. — Var
þá að sinni t engsJium slitið við
Bongiarfjarðairbyggðir, em him
mlilkflia auðlegð héraðsims í fjöl-
breytmá sinni og feguirð fyl'gdi
Ásmumdi alia ævi
Ásmumdur Guðmundissiom var
þeigar eftir stúdemfespróf staðráð-
imm í að lesa guðfræði, og gamiga
í sveit þeirra er leggja viidu lið
kirkju Krists á íslandi Hanm kaus
háms vegar að hefja þá námsbraut
við Kaupimanmahafnarhá'Skóla og,
stumdaði þar nám hinn fyrsta vet-
ur eftir stúdemtsprófið. Það sama
gerði viuur hams og sikóiabróðir.
Tryggvi Þórhallsscm er héflt sömu
niámrsbraiii Þar kom fram sérstafct
fyrirbæri vimátta og tryggð í öðr
um ættldð þar scm heir sóttu fram
hflii® við filið ti menmtumar og
firama, Tryggvj og Ásmundur, En
með feðrum þeirra, sdra Þórhali
Bjarmasym síðar bissupi, og síra
Guðtmundi Hel’asyn’ í Reyfcholti,
hafðd áður venð mikifl ydmátta og
sam'skipti svo uain, að þeir höfðu
brauðaisktpri, skiptu á Akureyri og
Reykholti. — í þessari námsdvöl
í Kaupmannahöfn lag'ði Ásmund-
ur miéðal anmars stumd á hebresku
og Uuk prófi í hemmi. Komsi Ás-
mumdur þá 1 kynmi við prófessor
Framits BuhJ sem var eimna lærð
astur adflra Gamla testamemtsfræð-
imtga á Norðuriöndum Má segja,
að hanm hafi marfciað tímamót i
þeim fræðúm meðai Norðurlamda-
búa. Fran'ts Buflil Vai slílkur yfir-
burðamaður, að hamm var tál þess
kvaddur frá Kaupmanmahöfn að
sjá um enduirútgáfu hinmar miklú,
hebresku orðnbókar. sem kenmd
er við býrita málvísindamammimm
Willheikn Gesemius og lemgi var
him fremsta sinnar tegumdar. —
Það er öruggt dð lagður var góð-
ur gruindvöllur að memmtun Ás
miumdaa Guðmundssomar í fræð-
um Gaimila testamemfisins við kymmd
hans af Franitis Buhi, toemmaranum
og fræðSmanininum
Að lokinnj arsdvöi , Kaupmamma
höfm, immrituðuist þeir Ásmumdur
og Tryggví i Prestasfcölanm í
Reykjavík árið 1909 Em á meðam
þedr stumduð'u þar nám, var Há
Stoóffi ísdands stofmaður, 1911, og
Prestasikóldnm .sameinaður honum
sem guðfræðddedfld Háskóflams.
Voru þeir Tryggvi og Ásmumdur,
ásamt Imgvari Sigurðssymd, fyrstu
niamemdu'T.ir sem lúku guðfræði-
prófi frá Háskóla fsiands, 19. júmj
1912.
Á námsárum Ásmumdar Guð-
mumdissoniar í Prestaskólanum og
sdðam í guðfræðidisiid Háskófla fs-
liamds urði örlagaríkar breytirjgar
á viðönoríum manma hér á landi
sem aills staðar á Vesturlöndum tifl
guðfiræðimnair. Nýr skiimimgur á
trú oig gaðihæði var að koma fram.
— Það var hið sérstæðasta fyrir
þemmarn skilming. að guðifræðin
ætti að vera ný aliltaf ný aldrei
gömul' og forn Guðfræði og trú
Mjófca ævmiega að tala til og
smerta monndina á hðándi stumd.
Þeimra er nútíðim og framitiðm
etoki síður hið siðarnefnda. Guð-
fræðiin og trúin eiga að vera
möninumum örnggust hjálp og stoð
aö skapa fr<.mtíð þeirra, veita bless
um og náð ínm í líf þedrra. Guð-
firæði og íni eru því emgim form-
aldanfeæði, beldur veita þau svör
við alvaileguistu og einflægustu
spuirnimigum samtíðarimmar og
veifca ldfsitraumi tii hinis ókomma.
— Til að tryggja sérstafca áherzlu
á þemman skilmirig á hlutverfci trú-
ar og guðfræði var fumdim nafm-
giftdm „Nýja guðfræðin“, sem efeki
áttfl að táfena eina stefmu tdfl við-
bótar við fynrd guðfeæðSistefmuir,
hieldiur mýtt viðhorf tl feæðamma,
og gema þau aldrei edmskorðúð,
þi’önig og lokuð, heidur firjálslynd,
víðsým og opin. Og svo merkilegt
sem það nú er, hefuir naifngift
þessi hiafldizt meðal nágranmaþjóða
ofckar, þótt hér á iandi hafi þótt
sænna að nota heitið ,,ný guðfræði“
um séirstafcar kenningar og útlist-
anár nokkurra fyfligjenda hemmar,
— Það voru þrrr menn, sem öðr-
uim fmemur nrðu til þess að kynna
fyrst hin nýju viðhorf 1 guðfræði
á ísiandi. Voru þeir allir fcemnar-
ar við guðfræðideild Hásfc'óla ís-
landis við upphatf deifldarimmar og
þammáig kennarar Ásmundar Guð-
mundsso'Ua' Þessin menm voru:
Jón Helga'sor. síðar biskup, Har-
aidur Níe’.sson, pxóf'essioir, og Sig-
urður P. Síveirtsen, prófessor. —
Þetfca voru næsta ófliífcir menn.
Jóm Heligason. hin mi'klij raunsæis-
maður laus við dulúð og draum-
lyndi, Haraldur NíeTsson, hinn
málk! tiiifinninigamiaður, með stór-
brotnar hugsýnii oe huigsjónir og
Sigurður P Sívertsen maður jatfn-
vægásdns og róseminnar, sem saim-
einaði etf tdl vil betur en himir
tveir þefckinguiic á hiinu fioma og
nýja. — En allt stuðlaði að því
sama, að ge< a nemieindur guðfræði-
deildarinnai að vírkum guðfræð-
iniguim, sem hli.tu jöfnum hönd-
um að takast á við feæði sím og
finna til ábyrgðar gagmvart sam-
tíðinmi, vandamáflun heninar og úr-
lauisniarefnum Hór eftiir gat gu®'
firæðinigunnri efcfci s>4ið í fílaibeins-
turnd og notið fræða 9inna. hans
vettvanigur var himm annasami
hieimur. Umbrot veiraldiar og ófliga
uæðu hlutskipti -hiins trúaða manns.
Nú skyldi minnzt á sérstæðan háfit
svars Florenoe Ndghtimigale, er
hún var spurð hvaða tirúflofldki
hún heyrði tii: „Fámennum
floktoi“, sagði húin, „hinum fá-
mienna flotrld miskunnsama Sam-
verg'ams."
Ásmumdux Guðmundsson hafði
efcki lengi verið guðfræðifciandídiat,
er hann tófc boði frá ísliendimgum
í Vesturheimi að gerast prestur
þeiirra í Vatmábyggðum í Sas-
fcatdhewan , Kamada Það vorU
miikifl uimskipti að hverfa frá ís-
lamdi vtístur táfl Kanadia, kynnast
nýnri veröld í deiglu umibreytinig-
ardniraar. Hvemgi mátti betur sjá
bið gamlia og nýja tafcast á. VesÞ
urTönd voru að hafa hamskipti,
en í Vesturheimi var nýtt sam-
félaig í mótun byggt á fornum
2
ÍSLENDINGAÞÆTTIB