Íslendingaþættir Tímans - 27.06.1969, Page 10

MINNING
Ingunn Eyjólísdóttir
fyrrum húsfreyja á Laugarvatni
F 2.8. 1873. D. 27.4. 1969.
Mér ©r þa'ð um megn að steriía
wm Inigumni Eyjólfsdóttur á Lauig-
anWiatni, eikte. vegna þess að éig
tefliji mcig eteki iiafa þefckt hana og
Eteiffið liíf hennar og ævistiairf al
viel, ein takist að s-eigja rétit og saitt
frá þsssian mætu og merku konu
mymidu margiir sem ékki þekktu
hiamia haida, að sú frásögn vœiri
öifgafceTxnid.
Ingunm ?r íædd og uppatin á
Laugairvatni, dóttir Eyjólfs Eyjólfs
somar bónd.-t þar og síðari komu
hians RagnneiSar Guðmuindsidótjtor
bónda í Eyvindartuingu Ólafssonar
Oig koonu hans Inigunnair Magnús-
dótituir. Á I augarvatni var Ingunn
húsfreyja að mestu það seim af er
þeissari öld Faðir hennar dó firá
hópi af uingum börnum, era hún
eiiiginaðist góðam stjupföður, Magn-
ús Magnússon ekkjumamra frá Út-
hllð í Bisikupsitungum. Sonuir hans,
Böðvair vafð ástviiinur Ingunnair og
eágiinmaður, tel ég vist að það hafi
verið hennar fyrsta og síðasita ást
í þessari merkingu, Þau voru saim-
an sem börn og hjón í sjötíu og
étta ár. Þiau dóu bæði í háirri eli,
bamra á 89 án, em hún niær 96 ára.
Laugairdaiurinn hsfur vissulega
sett siltt svipmót á Ingumni. Hiraair
mdHdu iínui þessa fagra fjala-
HVieágs, stöðuv'dtnið og iðarndi líf,
gutfustrókar, skógarhlíðim, Hetela
og TimidjafjöU í fjarska og gróður
hvert sem litið er tl umhverfis
staðarins.
Á þessum dásamiega stað réð
hiúm og ríkti sem vel metim hús-
freyja langa ævi Hjonin áttu þrett
án börm, misstu enna dóttur í æsku,
him eru öl á lífi, onnfremur ólu
þau upp eina dóttordóttur. Barna-
bönnim eru 46, tvö hafa Mtirí.
Húsakynná voru aif steorraum
steammiti í sveitum í þá daga, þó
mieð beitra móti á Laugairvatod, þar
var baðstofa og stofuihús, en á
flestum bæjum var aðeims baðstofa
misjiafnileiga stór. Þegar þau Ragn-
heiéuir á Laugarvatoi og Magnús
í ÚthMð settu samiam bú 1888 voru
sextán manmis í heimiM.
(Und'ir Tindum bls. 108).
Lauigarvatn var í þjóðbraut,
feirðiamannagötor í alar átitir. Þær
lágu aliar heirn á hláðið á Lauigair-
vatni um aildír Þassir staðir bjóða
hedim fjölda gesta. Þeigar litið er
til þessa heimilliis, sem hér uim ræð-
ir, eftir að börnin voru orðiin tóltf
og aiulk þess vinnuihjú, umiferð að-
komumamna á daiginn og oftast
nætuingestir, verður. manin'i hugsað
tl húsfireyjunma'r. Hvemig veldur
hún þessu heimiíli og hvaðan öðl-
ast komian þann þrótt, sem tdl þess
þarf að skila hverju dagsverfci mieð
sæmd, en allir vifo að það gerði
Iniguine fyrr og síðar — og hvernig
sem á scóð og öllum leið vell undir
beniniar handleiðslu vegna öryggis
hieninair, úrræða og æSruleysis.
Aulk venjulegra ferðamanina og ná
gmanina, sem komu að Lauigarvatoi,
l'ögðiu merkir Reykvíkinigar, Viniir
hjónanna, Mð síma að Laugarviatni
tí gistiingiar og jafnvel dvalar. Hús
bómdinn bekkti marga miemn, hann
var hlýr í viðmóti og fcátur J orð-
ræðu, og hjóniin áttu það samieigin
fegt rmeð viðmótá sínu að alliir
fiuindu að þeir voru velkomniir, vart
iedð diryfckiöng stuind fyrr en kumm
ar voru góðgerðir á borðið, hús-
fireyjan var ætíð við ölu búiin. Hún
vintiist gieta sánut möngum ólíkum
viðfamgsefnum samtímiis og hljóð
l'aga.
Eftár áratuga delu í héraði var
Laugarvatn valið sem steólasetur
fyrir SuðurlamdsumdM'emdi. Hjón-
in á Laiuigarvaltná hófðu fallizt á að
giefa jörð sína falia til kaups í þvl
augnamiði Skólinn hófst 1928. Val
imteunnuir maðuir, séra Jakob Láæ-
uisisoin va* skólastjóri, en hann vffldi
eikfci haflda áfram þvn stairfd. Skóla-
stóóoinm hlauit stanfa sáme ve©na að
fá visisam húsbóndiarétt á Laugar-
vabni. Ingunn var eftir sem áðux
húsifreyja á o'íriu stóra hedmffli og
annaðist þa® af mikilli kostgæfni,
lítit háð skólalíf'inu. Maður henrnar
hafði efc'ki einungis veirið allsráð-
aimd'i á höfuðbólinu heldur einnág
í sveit simmi, í svei.tarfélaiginu voru
enigin ráð ráðin án þess að hann
værd ffliltevaddur, en sfcól'ahugsjón-
in í framkvæmd hl'aut að hafa stór-
vægfflieiga breytingu í för með sér
fyrir þetta rótgróma heimili. Steóla
stjóri, kiennairar. starfsfól'k og nem
endafjöldi starfaði á staiðnum.
Sala jarða var aðeins vemjuleg
viðsfcipti, en þetta var miklu marg-
brotmara. Nýr húsbóndi í sambýii
við rótgróna fjölmemma fjölskyldu.
Hvernig verður samtoýlið og hvern
ilg þróast staðurinn? Þetta voru
viissulega alvarleg umhugsunar-
efmi, reynslan ein gat úr þeirn
leyst. Viss er ég um að Imgumm
hef'ur beint huga sínuim að þessu
svo hyggin Jeuna engu síður en
eigimmiaður hennar og raunar einn
ig eld'ri börnin
Síðla sumans árið 1929 ók ég á-
saitnt móður minni og systur frá
Strauimi og austur að Laugarvaitni.
Etkfcer't otetear hafðj komið þamgað.
Þá var þar í stmíðum stæteikun
steóHahúss. Mér fannst ekki líklegt
að hægt yrði að kenna í þvi húsá
næsta vetur. Við gemigum í björtu
góðu veðri og nutum hiins einfcar
fiaigra úitsýnis. Á túninu mæ-ttum
við konu í fyigd mieð henni voru
nokikrar telpur. Við tókum tal
saman og komst ég brótt að því,
aJð þessi kona var húsfreyjam á
bænum, Ingunn Eyjólfsdóttir, fyr-
iirmannieig í sjón og bTýllieg i tal.
10
ISLENDINGAÞÆTTIR