Íslendingaþættir Tímans - 14.12.1974, Blaðsíða 6

hafa lif okkar hamingjusamt og bjart,
og veröldina fegurri og betri.
Þvi er þa6 i dag, þegar við kveöjum
þig, elsku pabbi, aö hæst ber i hjörtum
okkar þakklæti fyrir ást þina og um-
hyggju og minningin um drengskap
þinn og hógværð, æðruleysi I hverjum
vanda, orðheldni og tillitssemi við
smáa og stóra. A kveðjustund megna
orð svo litiö, en ég, sem þessi orð rita,
og hef notið leiðsagnar þinnar, um-
hyggju og góðvildar i rúmlega þrjá
áratugi, verö þér ævinlega innilega
þakklátur.
Reynir.
f
F. 10.3. 1914
D. 19.11. 1974.
27. nóv. var til moldar borinn frá
Fossvogskapellu i Reykjavik Hilbert
Jón Björnsson, en hann varð bráö-
kvaddur þriðjudaginn 19. nóvember sl.
viö Reykjavikurhöfn, þar sem hann
starfaði tæplega tveggja áratuga
skeiö. Að velli lagði hann sjúkdómur,
sem haföi gert vart við sig fyrir fá-
einum árum. Hilbert fæddist I Vest-
mannaeyjum 10. marz 1914, og varð
hann þvi liölega sextugur að aldri er
hann lézt.
Faðir Hilberts var Björn Bjarnason,
verkstjóri, frá Eystri-Tungu i Land-
broti (f. 20. júni 1884, d. 8. april 1957),
en móðir hans var Þorbjörg Asgrims-
dóttir (fædd i Reykjavfk 20. september
1895, d. 14. desember 1964). Björn var
verkstjóri hjá Kárafélaginu frá 1919,
fyrst i Reykjavik og siðan i Viðey, þar
sem Hilbert ólst upp. Leit Hilbert á sig
sem Viöeying æ siöan.
Þau Björn og Þorbjörg eignuðust
sex börn og var Hilbert næstelztur
þeirra. Systkini hans eru öll á lifi, elzt
er Laufey, þá Bjarni, verkamaöur i
Reykjavik, þá Asgrimur, starfsmaður
vitamálastjóra, fyrrum stýrimaður og
skipstjóri, þá Björn, smiður hjá vita-
málastjóra, en yngstur er Sigurður,
vélvirki á Neskaupstað. Einnig eru á
lifi föðursystir og föðurbróðir, og þrjár
móðursystur.
Hið óvenjulega nafn, sem Hilbert
bar, hlaut hann frá norskum vini föður
sins, sem greitt hafði götu hans áriö
1912 i Noregi, er hann dvaldist þar til
að kenna Norömönnum sérstaka verk-
unsaltfisks. Vildi Björn heiöra þennan
norska vin sinn meö þvi að skira fyrsta
soninn i höfuöiö á honum. Þessa rækt-
arsemi og tryggð, sem Björn sýndi
fjarlægum vini, átti Hilbert sjálfur i
rikum mæli, enda er það samdóma álit
þeirra, sem til þekktu, að Hilbert hafi
6
verið hið mesta tryggðartröll þeim,
sem hann batt vináttu sina við, og bar
hann hag og velferð þeirra mjög fyrir
brjósti.
Þegar Kárafélagið hóf útgerð sina
frá Viðey fluttust foreldrar Hilberts
þangað. Þar reis litið sjávarpláss með
rúmlega eitt hundrað ibúum auk
margra tuga aðkomumanna, sem
störfuðu þar á mesta annatima ver-
stöðvarinnar. A herðum Björns, föður
Hilberts, hvildi öll verkstjórn i Viðey,
og elzti sonurinn, Hilbert, dróst ósjálf-
rátt og fljótlega inn I þá hringiðu, sem
starfi Björns fylgdi. Hilbert var aðeins
tólf ára gamall, þegar fyrsta ábyrgð-
arstarfið féll honum i skaut, er hann
gerðist ferjumaður milli lands og Við-
eyjar — flutti hann fólk og vörur ýmist
til Reykjavikur, Vatnagarða eða
Gufuness, eftir þvi sem þörfin kallaði
hverju sinni. Þetta traust, sem honum
var sýnt með þessu starfi svo ungum
að árum, lýsir vel þvi áliti, sem hann
naut hjá samferðamönnum sinum.
Ekki brást Hilbert þessu trausti i
ferjumannsstarfinu og hann rækti þau
skyldustörf af samvizkusemi og ör-
yggi-
Það má með sanni segja, að fyrsta
trúnaðarstarfið hafi markað lifsbraut
og lifshlaup Hilberts upp frá þvi.
Snemma beygist krókur til þess, sem
veröa vill. Ferjumannsstarfið færði
hann að hafinu, kom honum i beina
snertingu við það, sem upp frá þvi
seiddi hann til sin án afláts, hið magn-
þrungna haf, sem býr yfir svo miklum
leyndardómum og fyrirheitum handan
sjónarrandar. Hvað um það, fimmtán
ára gamall hleypti Hilbert heimdrag-
anum og réði sig á togarann Kára, sem
gerður var út frá Viðey. Þar með var
lifsstarfið ráðið, sjómennsku lagði
hann fyrir sig upp frá þvi.
Nú fór i hönd spennandi timi fyrir
ungan dreng. Hilbert réði sig á næstu
árum á hvert skipið á fætur öðru til
þess að kynna sér sem bezt sjó-
mennsku og öölast dýrmæta reynslu i
þvi starfi. Fjörðungur aldar leið unz
hann tók pokann sinn og gekk i land i
siðasta sinn sem sjómaður. Þá tók við
annað starf i landi en i beinni snert-
ingu viö sjómennsku, sem hann unni
svo mjög, en það var viö Reykjavikur-
höfn, fyrst sem háseti á dráttarskipinu
Magna, siðan umsjónarmaður með
hafnsögubátunum. Að þvi starfi gekk
hann, er hann féll i valinn langt fyrir
aldur fram.
Eftir nokkurra ára sjómennsku á
fiskibátum, varðskipum og kaupskip-
um, þá réðist Hilbert til Asgeirs Sig-
urðssonar, skipstjóra, sem háseta og
siðan bátsmann á Esjurnar, fyrsta og
annað skip Skipaútgerðar rikisins,
sem báru það nafn. Hilbert var siöan i
þessu skipsrúmi fram til ársins 1955,
er hann réðst til Reykjavikurhafnar.
Eftirminnilegasta ferðin, sem Hil-
bert fór með Esju, var farin haustiö
1940, er Esja var send til Petsamo i
Finnlandi til að sækja íslendinga, sem
höfðu oröið innlyksa á Noröurlöndum,
er siðari heimstyrjöldin brauzt út.
Til marks um það mikla álit, sem
Hilbert naut i röðum skipstjórnar-
manna, þá gat hann ávallt valið úr
skipsrúmum, ef hann vildi breyta til
frá venjubundnum strandferðum
rikisskipanna og fara túr og túr með
öðrum skipum til útlanda, þá lá ætið
opin leið fyrir hann að fá skipsrúm
annars staðar i lengri eöa skemmri
tima.
Það er samdóma álit starfsféiaga
Hilberts, að æðruleysið hafi einna
helzt einkennt hann i starfi. Enginn
vandi var svo stór i starfinu að hann
yxi honum yfir höfuð. Starf sjómanns-
ins er nú einu sinni þannig I eðli sinu,
að atvikin gerast án fyrirvara og við-
brögð sjómannsins geta skipt sköpum
fyrir skip og áhöfn. Hilbert hafði ein-
mitt þá eiginleika til að bera, að geta
brugðizt rétt við óvæntum atburðum
um borð i skipi sinu.
Hilbert kvæntist 17. desember 1938,
eftirlifandi konu sinni, Astu Þorkels-
dóttur (f. 27.12 1908 i Reykjavik), en
hún er dóttir Þorkels Guðmundssonar,
bátasmiðs i Reykjavik, og konu hans
Signýjar Guðmundsdóttur frá Leiru-
lækjarseli á Mýrum.
Þau Asta eignuöust tvö börn — Þor-
björgu, sem er gift Jóhannesi Þórólfi
Guðmundssyni frá Króki i Grafningi,
leigubilstjóra hér i borg, og Sævar,
kennari við Kvennaskólann i Reykja-
vik. Hilbert gekk i föðurstað syni Astu,
Reyni G. Karlssyni, æskulýðsfulltrúa
rikisins, sem er kvæntur Svanfriði
Guðjónsdóttur frá ísafirði. Þorbjörg á
þrjá syni á lifi, þá Skarphéöinn, Þórólf
og Hörð, og Reynir á eina dóttur. Ástu
Mariu og einn son, Guðjón Karl.
Afabörnin hafa mikiðmisst viö fráfall
Hilberts, enda voru þau mjög hænd aö
honum og undu sér hvergi betur en i
návist hans, sem var svo natinn að
sinna þeim, leysa þeirra vanda,
greiða úr óljósum barnaspurningum
þeirra.
Þorbjörg átti son af fyrra hjóna-
bandi, Asgeir Guðmundsson (f. 25.8.
1958, d. 9.10. 1964), sem var augasteinn
afa sins og ömmu. Eftir langvarandi
og erfiða sjúkdómslegu lést Asgeir aö-
eins sex ára gamall.. Hilbert tók sárt
vonlaus barátta Asgeirs við sjúkdóm-
inn vitandi það, að ekkert var hægt að
gera til að stemma stigu við honum.
Hilbert varði löngum öllum sinum
tómstundum með Asgeiri, stytti hon-
um stundirnar með öllum ráðum og
sinni föðurlegu hlýju, sem hann átti i
rikum mæli. Veikindi Asgeirs og lát
islendingaþættir