Íslendingaþættir Tímans - 08.03.1975, Síða 7

fræBaskólanum á Akureyri 1914 og
lauk þaBan prófi 1916. Kenndi i heima-
sveit sinni börnum og unglingum
næstu vetur. Var viB nám i Samvinnu-
skólanum i Reykjavik veturinn 1920-
1921. GerBist á árinu 1921 starfsmaBur
hjá Kaupfélagi BorgarfjarBar eystra.
Var kaupfelagsstjóri þess 1922-40 og
rak jafnframt bóksölu fyrir eigin
reikning. Btlskap rak hann einnig á
föburleifB sinni Grund 1923-32. RéBst
sem kaupfélagsstjóri til Kaupfélags
VopnfirBinga 1940 og var forstjóri þess
til 1959 og jafnframt forstjóri Kaupfél.
BorgarfjarBar 1940-1942. ÁriB 1960
fluttist hann bdferlum frá VopnafirBi
aB EgilsstöBum og var skipaBur for-
stjóri UtibUs frá BUnaBarbanka Is-
lands, sem þá var stofnaB þar undir
handleiBslu hans. MótaBi hann þaB
fyrirtæki og stýröi þvi til 1966, aB hann
hætti, i samræmi viB reglur um há
marksstarfsaldur starfsmanna hins
opinbera.
Halldór Asgrimsson var kjörinn af
almenningi til margs konar trUnaöar-
starfa. Hér skal eftirfarandi nefnt:
Hann var sýslunefndarmaöur i
Noröur-MUlasýslu fyrir Borgar-
fjaröarhrepp 1923-1940 og Vopna-
fjarBarhepps 1942-1959. Hann var i
hreppsnefnd BorgarfjarBarhrepps
1928-40 og i hreppsnefnd Vopna-
fjarBarhrepps 1942-46. 1 skólanefnd i
BorgarfirBi 1922-40. FormaBur skóla-
nefndar Vopnafjaröarhrepps 1950-59.
Hann átti sæti á Alþingi 1946-67, sat á
23 þingum alls.
Þessi starfaskrá Halldórs Asgrims-
sonar hér aö framan er mjög stuttorB,
en spennir samt yfir feikna miklar
víBáttur félagsmála. Væru þau viBerni
kortlögB — eöa sU kortgerö fram-
kvæmanleg — mundi sjást, aö þau eru
æriB mishæöótt og torfærumörg — og
býsna fárra meöfæri aö annast þau.
Eftir aö viöH.A. skildum á Akureyri
1916 skrifuBust viö nokkrum sinnum á.
Bréfin frá honum voru ágæt,
skilmerkileg og fréttarik, meö gaman-
sömu ivafi. En bréfaskriftirnar féllu
niöur fljótlega af beggja hálfu. Báöir
áttu annrikt viö skyldupár. Aftur á
móti bar fundum einstaka sinnum
saman, af þvi viöfangsefni beggja
voru allskyld.
ViB hittumst á fundum Sambands
isl. samvinnufélaga nokkrum sinnum
og einhvern tima á landsþingi sveitar-
félaga.
Hann leit inn til min á Húsavik, ef
leiB hans lá þar um.
Og alltaf fundum viö okkur til
ánægju, aB viB vorum aö lifsskoöun á
íslendingaþættir
svipaöri bylgjulengd og áttum þvi
hægt meö aö blanda geöi.
Þegar hann sendi sonu sina i Lauga-
skóla i S-.Þing. sem var langt aö
heiman, —sagöi hann þeim eitthvaö á
þáleiö: ,,aö þeir mættu treysta þvi, aö
Karl á Húsavik mundi veröa þeim
innan handar, ef þeim lægi á.” — Mér
þótti vænt um áö heyra þetta hjá þeim
eftir honum. Byrjaöi gjarnan á aB
segja þeim sögur frá samveru okkar
föBur þeirra i Akureyrarskóla og sýna
þeim „gömlu myndina”.
Já, já, — sögurnar höföu þeir heyrt
áöur, og „gamla myndin” var þeim
kunnust mynda.
Loks hittumst viö Halldór Asgrims-
son á Alþingi 1949. Hann hafBi oröiö
þrem árum fyrr á feröinni en ég
þangaö. Viö áttum þar sæti saman til
1967. Unnum 10 fyrstu árin saman i
fjárveitinganefnd.
IV. Meira um manninn.
Halldór Ásgrimsson var sterk-
greindur maBur. Hann var hamhleypa
til verka — ákaflega fylginn sér viö
hvaB sem hann fékkst. Hann var
hraustlega og kraftalega byggöur, en
veiktist á unglingárum af brjóst-
himnubólgu og liöagikt. Gengu þau
veikindi mjög nærri lifi hans, og þótt
hann sigraöi þau, unnu þau á heilsu
hans varanleg spjöll, sem geröu hon-
um glimuna viö Elli erfiöari en annars
hefBi aö likindum oröiö. Þaö tók i
gömlu meinin og dauöastríöiö varö all-
langvinnt og strangt.
Halldór var aö eölisfari fjárafla-
maöur og einnig ágætur gæzlumaöur
fjármuna. Hann var ekki nurlari,
heldur vildi hann afla — bæöi fyrir sig
og aöra — fjár með arðbærum umbót-
um og framförum. Nutu þau fyrirtæki,
er hann fór með umboð fyrir, þessara
mannkosta hans. Þess vega er slóö
hans „gróandi þjóðlif”. Þar eru
sjávarafurðaverksmiðjur, útgerö,
búnaöarsamtök, byggingafram -
kvæmdir, ræktuö landsvæöi eftir stór-
virk tæki, búnaöarbanki o.s.frv.
Halldór var vel ritfær, skýrslu-
gerðarmaöur ágætur og reiknings-
glöggur. Einnig minnist ég fallegra
minningargreina, er hann reit, t.d.
minningargreinar, sem hann skrifaði
um Jón i Möðrudal fyrir fám árum.
Ræöustill hans var sterklegur og
ýtarlegur. En fyrir kom, að mér fannst
hann óþarflega þunghöggur i ræöu.
Þaö hefir hver sitt sláttulag.
Harðfylgnin sagöi til sin.
Halldór var mikill bókamaöur. Hann
var bæöi bóklestursmaður og bóka
safnari. Sóttist eftir fágætum, fornum
bókum og kom sér upp heildum, t.d.
timarita. Hann kostaði miklu til bands
á bókum sinum og spjaldskráði safniö
sjálfur. Var vinna hans viö safnið
mikiö eljuverk. En honum mun eins og
Jóni prófessor Helgasyni hafa fundizt
„fýsnin til fróðleiks” „úr dustinu
andanum lypta.”
Ég fékk stundum lánaðar fágætar
bækur úr þessu safni eöa ég fékk að
fletta upp i þvi. Hafði ég gaman af þvi,
hve Halldór var fljótur að finna
umbeöna bók, og meö hve mikilli nær-
gætni, eöa nærri þvi aö segja ástúö,
hann handlék bækurnar.
Seinustu misserin, sem hann lifði,
gat hann engin not bókanna haft,
önnur en aö strýkja þær sér til ánægju.
Var hann þá allþunglyndur og likam-
lega og andlega þjáður. Allt eftirlæti
Hfsins virtist þá hafa verið frá honum
tekiö, nema umhyggja ástvina, — en
hún var frábær.
V. Fjölskylda Halldórs
Ásgrfmssonar.
Arið 1922, 11. júni, kvæntist Halldór
Asgrimsson eftirlifandi konu sinni,
Onnu Guönýju Guðmundsdóttur, f. 7.
des. 1895, að Litluvik, Borgarfjaröar-
hreppi, N ,-Múlasýslu. Foreldrar
hennar voru Guðmundur bóndi þar,
Jónsson bónda þar Sveinsonar — og
kona hans Þórhalla Steinsdóttir bónda
f Njarövik Sigurössonar.
Anna haföi lokiö kennaraprófi 1916
og stundað framhaldsnám i Danmörku
1921. Hún var kennari af lifi og sál.
Haföi aö þvi er kunnugir segja hreint
og beint kennaraköllun. Börn og
unglingar voru henni eftirlát og
auösveip, enda hefir hún vafalaust
umgengist nemendur sina sem góö
móöir. Móöureðli hennar er svo sterkt.
Hún stundaöi lengst af kennslu auk
húsmóöurstarfanna fram til 1958. Auk
þess haföi hún á hendi stjórnun i
stúkumálum og slysavarnarmálum i
heimahéraöi og beitti þar uppeldis-
áhrifum sinum.
Börn önnu og Haildórs eru:
1. Arni Björgvin.f. 17. okt. 1922, lög-
fræöingur á Egilsstöðum. Kvæntur
Kristinu Gissurardóttur, eiga 6 börn.
2. Asgrimur Helgi, f. 7. febr. 1925,
kaupfélagsstj. Hornafiröi. Kvæntur
Guörúnu Ingólfsdóttur, eiga 5 börn.
3. Ingi Björn.f. 7. des. 1929, starfsm.
hjá Sjávarafurðadeild SIS. Kvæntur
Valborgu Arnadóttur, eiga 3 börn.
4. Guömundur Þórir, f. 10. ágúst
1932, verkstjóri hjá Sjávarafuröadeild
SIS. Kvæntur Aagot Arnadóttur, eiga 5
börn.
5. Halldór Karl, f. 5. jan. 1937,
kaupfélagssstj. Vopnafiröi. Kvæntur
7