Íslendingaþættir Tímans - 22.03.1975, Blaðsíða 7

Ragnhildur Jóhannsdóttir
Byggðarholti, Fáskrúðsfirði
t>a6 er svo margt að minnast á.frá
morgni æskuljósum,,
er vorið hló við barnsins brá og bjó það
skarti af rósum.
Þessar ljóðlinur komu mér ósjálf-
rátt i hug er ég sting niður penna til að
kveðja frænku mina fáeinum orðum.
Ég getekkifylgt henni siðasta spölinn,
þessa leið til grafarinnar, sem við
fylgjum vinum okkar og kunningjum,
þar sem leiðir skilja, leiðir þessa
jarðneska lifs sem er aðeins litil stund,
sem flýgur burt sem elding snör. Mér
finnst eiginlega ekki vera langt siðan
er við lékum saman bernsku og æsku-
daga þá hló vorið við barnsins brá, þó
hefur margt drifið á daga okkar sem
hefur markað djúp spor, sem hefur
skilið eftir sviða i sárum.
Rænka, eins og mér var svo
tamt að kalla hana, var fædd að Búðun
i Faskrúðsfirði 20. september 1914, og
var hún þvi liðlega sextug að aldri, er
hún lezt 23. febrúar s.l. Hún var
yngsta barn hjónanna önnu Stefáns-
dóttur og Jóhanns Magnússonar: Ung
missti hún föður sinn og ólst upp með
móður sinni og þremur bræðrum,.
Eina systur átti hún, er alin var upp
annars staðar og var af þeim sökum
kvenhollur og ölkær, hann söng t.d.
gjarnan:
Glaður jafnan er ég á
öllum vinafundum,
eða:
Við ógiftir höfum þaö gott,
eða:
lipur þolinn lifaður
litli folinn brúni.
Jakob var talinn fjáraflamaður og
vildi vist áreiðanlega vera það einsog
fleiri. Það þóttist jafnvel móðir min
vera og eignaðist hún þó aldrei annað
en átta börn og kannski svolitla
ánægju I lifinu. Jakob og Agústa virt-
ust hinsvegar haga sér að hætti fram-
sýns fólks þessa tima og eignuðust
ekki nema eitt barn. — En það er
eins og Jakob hafi ekki kunnað að not
færa sér kerfið, þótt hann feginn vildi.
Hann varð aldrei rikur I okkar tima
skilningi. Rótföst áhugasemi hans var
honum e.t.v. viss fjötur um fót i efna-
islendingaþættir
litið heima. Rænka var eftirlæti
bræðra sinna sem allir voru nokkuð
mikið eldri en hún, og vildu þeir allt
fyrir hana gera. Snemma fór Rænka
aö vinna fyrir sér, um annað var ekki
að ræða. Ma. er hún eitt sumar
kaupakona hjá hjónunum á Vattar-
nesi Þórarni Grimssyni og konu hans
Astriði Eggertsdóttur, þá kynnist hún
eftirlifandi manni sinum Ragnari
Jónassyni frá Kolmúla, hinum ágæt-
asta manni. Þau búa fyrst i sambýli
við foreldra hans þar á Kolmúla, þau
hjónin Jónas Benidiktsson og Guðnýju
Guðmundsdóttur. En 1942 flytjast þau
ungu hjónin að Vattarnesi. Þar er
stundaður jöfnum höndum bæði sjo'- og
landbúskapur, þar þurfti þvi að taka
til höndunum og voru þau hjónin sam-
hent i erli og erfiði hins daglega lifs,
þar alast upp þeirra fimm börn, einn
sonur og fjórar dætur, og var það eins
og oftar að meira kom það til kasta
móðurinn^r að annast börnin eins og
lengi hefur viðgengizt, þegar hús-
bóndinn var að vinna utan heimilis,
án þess að það væri nokkuð umdeilt
efni eins og nú virðist vera orðið
allalgengt.
Er þau hjón eru búin að búa á
Vattarnesi i nokkur ár, koma tveir af
hagsbaráttunni. Skarðsstrendingar og
fleiri munu minnast þess, að hann var
ekki alltaf fyrst að hugsa um eigin
hag, þegar hann vildi brjóta veginn
áfram.
Sakir heilsubrests neyddist Jakob aö
endingu til að yfirgefa og selja sina
viölendu kæru jörð. Það var honum án
efa þungbært. Hann vildi aö við frænd-
systkinin nokkur keyptum jörðina I fé-
lagi. Það hefði i sjálfu sér verið laf-
hægt, þótt samningar tækjust ekki af
ástæðum, sem hér verða ekki raktar.
Nú eru Þorbergsstaðir aðallega nytj-
aðir af hestamannafélagi.
1 bernsku þótti mér Jakob nokkuö
umdeildur. En smám saman virtist
mér allir vera i reynd sammála um
þaö, hvort sem þeir áttu við Jakob i
strlöu eða bliðu, að hann væri i eðli
sinu fyrst og fremst hjartagóöur og
léttlyndur piltur.
Arni Björnsson.
bræörum' Rænku og setjast að á
heimili þeirra, þeir Stefán og
Vilhjálmur, en sá þriðji er þá orðinn
búsettur á Raufarhöfn. Þarna eignast
þeir bræður hennar rólegt og gott
heimili, þarna eru þeir komnir i návist
hinnar kæru systur sinnar, þarna
veittu þau hjónin þeim þá
aðhlynningu, sem þeir þurftu svo
mikið með. En þeir, aftur á móti unnu
heimili þeirra allt er þeir máttu af
sinni þekktu trúmennsku og dugnaði.
A bernskuheimili þeirra systkina var
mikið lesið og keypt af bókum, þær
voru lánaðar út jöfnum höndum svo
aðrir gætu notið, en ekki var alltaf
innheimt aftur sem skyldi, og mörg
bókin, bæði i bundnu og óbundnu máli
kom aldrei inn á heimilið aftur. En nú
fara þeir bræður að kaupa bækur á ný,
og nú er safnað bókum og einungis það
bezta keypt, safnað ritum öndvegis-
skálda bæði innlendra og erlendra.
Einnig keyptu þau hjónin mikið af
bókum og lásu mikið, og ekki var það
ótltt, sagði hún mér, að húsbóndinn
læsi uppháttfyrir konu sína, er hún sat
við verk sitt og var þá lestrarefnið rætt
á eftir. Bókasafn þeirra bræðra var
mikið að vöxtum og ánöfnuðu þeir
henni það allt eftir sinn dag. Eftir lát
þeirra bræðra og eftir að eldri börnin
fóru að heiman, brugðu þau hjón búi,
seldu bústofn sinn og keyptu ibúðar-
húsið Byggðarholt i Búöakauptúni og
settust þar að. Og nú þegar hún er öll
minnist ég hennar með hina sterku
réttlætiskennd, er hún bar i brjósti til
þeirra er minnimáttar voru i lifinu, ég
minnist hennar einnig sem einnar af
ainum hljóðlátu fórnandi mæðrum
fyrir heimili og börn, án þess að ætlast
til nokkurra launa fyrir allt sem gert
er, og nú siðustu árin hefur öll hennar
ást beinzt að litlu barnabörnunum
hennar.
Og nú þegar hún er burt kölluð setur
okkur hljóð, á lifsstreng hennar hefur
verið skorið, sætið er autt, það
hljóðnar yfir þar sem dauðinn gengur
um dyr og þögull er sá hópur er til
grafar gengur. Gröfin þiggur duftið en
andinn fer á munarvega, þekkir ekki
þina töf þögla gröf. Lifið, sem er svo
stutt og stopult, er það stefnir á æðri
leiðir. Það er huggun harmi geg^.
Samúðarkveðjur sendi ég eiginmanni
og börnum. SS.
7