Íslendingaþættir Tímans - 22.03.1975, Blaðsíða 13

Halldórsson frá Arnarnesi, bróður
Torfa skipstjóra og útgerðarmanns á
Flateyri og voru dætur þeirra upp
komnar þegar þetta var. Jón, búfræð-
ingur frá Ketilsstöðum fluttist að
Veðrará 1891, tók þar við búi að nokkru
og giftist einni systranna, Guðrúnu
Jónsdóttur. En strax á næsta ári fluttu
þau þaðan að Kroppsstöðum og bjuggu
þar til ársins 1901 að þau komu að
Veðrará aftur, þar sem þau bjuggu
þar til Jón andaðist 1938.
Jón búfræðingur var forsjáll maður i
búskap og snyrtimenni i umgengni, fór
vel með skepnur og átti arðsamt bú.
Hann var .enginn hávaðamaður en
fastur fyrir og hélt sinni skoðun hvort
fleiri eða færri áttu samleið með hon-
um. Guðrún var kona gerðarleg og
stundum aðsópsmikil. Er það i minn-
um haft, að þegar bóndi hennar átti i
landamerkjadeilu, sem orðin var
dómstólamál og sótt af kappi á báða
bóga, svo sem oft hefur verið um slik
mál og komið var að þvi að menn stað-
fesíu framburð sinn með eiði, gekk
Guðrún i réttarsalinn og bað menn
hætta, kvaðst ekki vilja vita af þvi að
neinn færi að sverja sig til helvitis
fyrir þessi strá! Varð þá ekki af svar-
dögunum.
Fjögur voru börn þeirra Jóns og
Guðrúnar: Oddur sem gerðist formað-
ur og dó ungur, Jóna ljósmóðir, sem
átti fyrst Franklin Guðmundsson frá
Mýrum i Dýrafirði, en siðar Jón Guð-
mund Guðmundsson frá Görðum,
Sigrún, sem átti Hjörleif Guðmunds-
son frá Görðum, og Guðmundur sá,
sem hér. er minnzt.
Guðmundur Jónsson ólst upp i föður-
garði. Hann stundaði nám i Samvinnu-
skólanum 1919-’20 og á Hvanneyri 1920-
’22, og lauk búfræðiprófi þar. Annars
vann hann búi foreldra -sinna og tók
þátt I félagsmálum i sveit sinni. Hann
var dugandi ungmennafélagi og vann
mikið fypir lestrarfélag sveitarinnar.
Þá voru bækur lestrarfélaga yfirleitt
keyptar óbundnar. Árum saman batt
Guðmundur allar bækur félagsins og
mun óhætt að segja, að það hafi ekki
siöur verið gert af þegnskap en i at-
vinnuskyni.
Guðmundur kvæntist 21. febrúar
1927. Kona hans er Asta Þórðardóttir
frá Breiðadal. Þórður Sigurðsson, fað-
ir hennar var Borgfirðingur að upp-
runa en fluttist ungur vestur i
önundarfjörð 1884 með séra Janusi
Jónssyni, þegar hann fluttist frá Hesti
I Borgarfirði að Holti. Var Þórður um
skeiðmeðséra Janusi i Holti og má ef-
laust að riokkru rekja til þess hversu
frábær var þekking hans á islenzkri
sögu. Þórður giftist siðan Ragnheiði
Kristinu, dóttur Kristjáns Jónssonar i
Breiðadal. Bjuggu þau lengi i Neðra-
íslendingaþættir
úr fylgi flokksins, þvi sögðu þeir að
Jón Eyþórsson ætti ekki nema 2 at-
kvæði á Flateyri i kosningunum 1937.
Það var að visu ekki rétt, þau voru
fjögur, en það efaðist enginn um af-
stöðu Guðmundar og Astu. Menn vissu
hvar Guðmundur Jónsson stóð og allir
vissu að honum mátti treysta.
Það hafði löngum verið margbýlt i
Breiðadal og margir eigendur að
skákunum. Þegar þau Guðmundur og
Asta fluttu til Flateyrar, náðu þau að
eignast hluta i jörðinni. Þau áttu
lengstum kú og nokkrar kindur og
heyjuðu fyrir þeim á landi sinu i
Breiðadal og höfðu þar sumarbústað.
Búskapur þeirra hjóna allur og
heimilishald einkenndist af ráðdeild
ogmyndarskap. Ásta varötul og mjög
vel verki farin endá hefur hún nú árum
saman kennt handavinnu vð barna-
skólann á Flateyri.
Börn þeirra eru átta og öll á lifi. Þau
eru: Jón vélstjóri á Litlafelli,
Ásmundur skipstjóri á Litlafelli,
Dóróthea húsfreyja á Laugabóli á Isa-
firði, Þórður bifvélavirki i Reykjavfk,
Gunnar vélstjóri á sambandsskipun-
um, Steinar vélsmiður á Flateyri,
Gústaf flugmaður og bifvélavirki i
Reykjavik, og Þórdis húsfrú á Isafirði.
Með Guðmundi Jónssyni er horfinn
mætur fulltrúi þeirrar kynslóðar, sem
með elju, ráðdeild og félagshyggju
lagði grundvöll þess mannfélags, sem
við lifum i. Samferðamenn hljóta að
sakna hans, en við treystum þvi að
farsælir eiginleikar hans geymist niðj-
unum frá kyni til kyns.
1 fjörutiu ára þjónustu hjá Kaup-
félagi önfirðinga átti Guðmundur
Jónsson samstarf við 4 kaupfélags-
stjóra og marga vinnufélaga aðra.
Sumir þeirra hafa verið af heimi
kallaðir á undan honum. Hinir kveðja
hann nú með ljúfri þökk fyrir liðinn
dag. Hann var gjarnan kallaður Guð-
mundur i Kaupfélaginu. Það fór vel á
þvi og á sama hátt er það nú eðlilegt og
kemur af sjálfu sér að kveðjur kaup-
félagsmanna fylgja honum vermdar yl
góðra minninga.
H.Kr.
13
Breiðadai og var Þórður mörg ár
verkstjóri við vegagerð eftir þvi sem
þeim framkvæmdum var sinnt, en það
var lengi vel mjög af vanefnum.
Þau Guðmundur og Asta bjuggu á
Ytri-Veðrará á móti gömlu hjónunum
foreldrum hans, til ársins 1934. Á þeim
árum sat Guðmundur i sveitarstjórn
Mosvallahrepps og var trúnaðarmað-
ur Búnaðarfélags Islands við mæling-
ar og úttekt jarðabóta i önundarfirði
og Súgandafirði, og þvi starfi hélt hann
þar til héraðsráðunautur tók við þvi.
Kreppuárin eftir 1930 voru mörgum
erfið. Þau Guðmundur bjuggu við litl-
ar landsnytjar en fjölskyldan stækkaði
og vissulega var orðið þröngt um þau.
Brugðu þau á það ráð að flytja til Flat-
eyrar 1934, og gerðist Guðmundur þar
starfsmaður Kaupfélags önfirðinga og
hjá þvi vann hann siðan. Framan af
árum var Guðmundur afgreiðslumað-
ur i sölubúð félagsins en siðari árin
vann hann á skrifstofu þess.
Það var þröngt i gömlu kaupfélags-
búðinni á Flateyri og erfitt að koma
fyir öllu, sem þar varð að vera og
halda við með reglu og þrifnaði svo
sem nauðsyn krafði. Það reyndi vissu-
lega á meðfædda snyrtimennsku Guð-
mundar Jónssonar. Þegar komið var i
miklu rýmri og betri húsakynni var
kunnugum undrunarefni hvemig hægt
hafði verið að komast af við fyrri að-
stöðu. Sá leyndardómur átti sér m.a.
skýringu þar sem afgreiðslumaðurinn
var.
Það sem mér finnst að einkum hafi
einkennt Guðmund Jónsson var
trúmennska hans. Trúmennskan ein-
kenndi fjörutiu ára þjónustu hans við
Kaupfélag önfirðinga. En trúmennska
var eins og engu siður einkunn hans
utan skyldustarfa og vinnutima. Hon-
um var eiginlegt að ganga fram af
fullum heilindum.
Hugsjón samvinnustefnunnar var
lifsskoðun Guðmundar Jónssonar,
enda var hann framsóknarmaður alla
tiö. Þegar Framsóknarflokkurinn
hafði klofnað og Asgeir Ásgeirsson yfir
gefið hann, var fátt um ákveðna
framsóknarmenn vestra. Andstæðing-
ar reyndu óspart, að gera sem minnst