Íslendingaþættir Tímans - 19.01.1978, Blaðsíða 8

Þórey Friðbjarnardóttir
Fædd 10. des. 1897
Dáin 25. júll 1977
Fáein minningabrot
Þegarmérá öldum ljósvakans barst
fregnin um þaö, aö hún Þórey Friö-
bjarnardóttir frá Efstakoti væri dáin,
þá var eins og einhver viðkvæmur
strengur brysti hiö innra með mér.
Mér fannst sem timinn stöövaðist um
stund og ég fylltist trega og söknuöi,
þvi nú var einn feröafélaginn horfinn
yfir móðuna miklu. Mér varö á aö
hugsa! Getur þaö veriö aö hún Tóta i
Jónshúsinu sé dáin? en svo var hún
Þórey oftast nefnd af þeim sem
þekktu hana vel. Þegar mér berst aö
eyrum dánarfregn þeirra samferöa
manna, sem mér erukærir, eöa ég met
mikils, þá er eins og hugur minn svlfi
vitt um jörö og staðnæmist loks á há-
um sjónarhól, sem góö útsýn er frá til
allra átta. Gatan framundan — fram-
tiöarleiöin, er þó mistri og móöu hulin,
en hins vegar er leiðin, sem farin hefur
verið, þ.e. leiö fortiöar og nútiöar
nokkuö skýr, nema lengst i fjarska
slær á hana nokkrum fölskva. Ég sé i
hugsýn þrotlausa baráttu genginna
kynslóöa. Baráttu þeirra viö að halda
vegi sinum hreinum. Baráttu þeirra
viö aö ráöa þá gátu, sem viö i nútiðinni
þá brástekki, að kona hans hafði allt á
hreinu og gladdi það hann mjög, þvi
vanskilamaður vildi hann ekki vera.
Er við Þóröur vorum saman aö vinna I
Búrfelli, var ég blllaus og stóö i hús-
byggingu svo aö ekki gat verið um
bilakaupaöræöa hjá mér. Dagnokkurn
segir Þórður mér þær fréttir að þau
hjónin séu aö kaupa nýjan bil. Bætti
hann þvi við aö þeim fyndist varla
taka að selja gamla bílinn sem þó var I
ágætu standi og væru þau búin aö
ákveðaaögefa mér hann. Óneitanlega
kom þetta sér vel fyrir mig á þeim
tima. Þórður hafði svo ekki mörg orö
um það en dag einn kom hann er ég
var ekkí heima, stakk lyklunum inn
um eldhúsgluggann hjá konu minni og
sagðist vona að bíllinn reyndist okkur
vel. A þessa bilasögu er drepið hér, þvi
að hún lýsir nokkuö mannkostum
Þórðar og þvi hvernig hann var vinur
vina sinna.
Er Þóröur var lagður til hinztu hvild
ar var það eftirtektarvert hversu
gli'mum einnig viö, þ.e. lifsgátuna
miklu og torráönu. Hvaö er framund-
an á vegi lifsins? Viö vitum öll upphaf
og endi mannlegs lifs, en viö vitum
ekki hvernig götu við göngum frá
vöggu til grafarog fáum aldrei aö vita.
Mörgum nútimamanninum er þaö
mjög fjarlægt aö líta til baka og kynn-
starfsfélagar hans fyrr og siðar fjöl-
menntuþar,og velþóttimér fara á þvi
hvemig veðrið skartaði sinu fegursta
þann dag og minnti þaö raunar nokkuð
á skapgerð Þórðar. Einnig þótti mér
við hæfi að litiö barn var lagt i kistu
hans. Viö, sem ekki þekktum þetta
barn vonum samt og trúum að hið
góða ilifinu endurspeglist i dauðanum.
Sé þaö svo þarf hið litla lif eöa að-
standendur þess ekki að kviöa sam-
fylgd Þóröar né þvi aö hún verði ekki
til blessunar. Þórður heitinn skildi
börnin og lagði þeim gott til eins og
þeim kom bezt. Slikir menn eru að
mlnu mati meira viröi en þeir sem
bregða yfir sig blæju góðmennsku i
ytra fasi en gleyma aö breyta i sam-
ræmi við það. Ég og fjölskylda mln
viljum að lokum votta frú Kristinu,
dóttur þeirra og barnabörnum inni-
lega samúö. Hvil I friði vinur sæll. Aö
lokum hittumst viö á ný fyrir trúna á
JesU Krist.
Sigmundur Amundason
Selfossi
ast á þann hátt baráttu og lifsgöngu
liðinna kynslóða. Menn yppta öxlum
og í kæruleysislegum tón er sagt:
Hvaö varöar mig um sögu þeirra kyn-
slóöa, sem á undan mér hafa gengiö?
Ég vilekki horfa tilbaka. Égvil aöeins
vitahvaöerframundaná lifsferli min-
um, enfortiöinkemurmérekki við. Aö
minni hyggju er þetta ekki rökrétt
ályktun. Fortiö, nútiö og framtiö eiga
aö skipa jafnháan sess f huga hvers og
eins. Fortiöin, hiö liöna, getur oft verið
góöur vegvisir á braut nútiðar til hins
ókunna, framtföarinnar.
Af sjónarhólum sé ég þvi ýmsar
leifturmyndir birtast á tjaldi fortiðar-
innar. Sumar þessara mynda eru
þokukenndar og hverfa fljótt, en aðrar
eru mjög skýrar og segja mikla sögu.
Hér á eftir langar mig til aö festa á
pappfr nokkur minningabrot, sem ég
geymi í huga minum um Þóreyju
(Tótu) Friöbjarnardóttur frá Efsta-
koti, sum þessara minningabrota eru
tengd persónulegum kynnum minum
við hana.en önnur frásögnum annarra
samferðamanna, einkum þó móður
minnar.
U
A ofanverðri 19. öld og öndveröri 20.
öld bjuggu aö Efstakoti á Upsaströnd I
Svarfaðardalshreppi hjónin Hólmfrfö-
ur Sveinsdóttir og Friðbjörn Gunnars
son. Ekkier méraö fuilu kunnugt um
ætt þeirra og uppruna, en veit hins
vegar aö þau voru bæöi góöum mann-
kostum búin. Hinn 10. dag desember-
mánaðar 1897 er merkur atburður aö
gerast I baöstofunni i Efstakoti. Nýr
einstaklingur eraö fæöast inn i þennan
heim. Fæöing barns er ávallt merkur
atburöur og vekur tilhlökkun i huga
nánustu samferðamanna, svosem for-
eldra, systkina ef fyrir eru, afa og
ömmu svo og annarra ættmenna.
Þennan dag, 10. des. 1897 fæddist mey-
barn i baðstofunni f Efstakoti. Þetta
meybarn hlaut siöan nafniö Þórey, en
þaö nafn bar að ég held móðir Friö-
björns bónda i Efstakoti. Þórey litla
var þriöja barn foreldra sinna, og þeg-
ar búið var aö veita móöur og barni
nauösynlega umönnun, þá nálguöust
tvær eldri systur hikandi hvilubeö
móöur og systur, en álengdar stóö 9
ára gömul stúlka og horföi á, en hún
fékk einnig aö koma aö hvilubeönum
til aö sjá nýfædda bamiö. Hver var
8
Islendingaþættir