Íslendingaþættir Tímans - 19.01.1978, Qupperneq 10

Kristján Þorsteinsson
frá Löndum
Fæddur 19. febrúar 1905
Dáinn 19. aprfl 1977
Það er lognkyrr sumarmorgunn, við
sölarupprás, við keyrum út Stöövar-
fjöröinn. Við erum að fara i róður.
Svo langt sem augað eygir stafar
sólin geislum sínum á spegilsléttan
hafflötinn.
Við nálgumst þorpið, hæst ber Sel,
Ekru, Hól, Borgargarð.
Flestar trillurnar eru rónar, við sjá-
um til þeirra út úr fjarðarmynninu,aör-
ar eru að leggja úr vör.
Landavikin opnast, enginn bátur i
vörinni, Kristján er róinn. Við keyrum
fyrir Landatanga, við höfum ákveðið
að fara út i Brún, þar fengum við hann
i gær.
Svo langt sem sér, er hafið sem
spegill — en hvað er þetta i stefnu
framundan? — Svart strik á haffletin-
um sem fjöl fljóti. — Þetta er Landa-
trillan drekkhlaðin, aðeins hálft borð
fyrir,sjó,eraðkoma úr róðri, hún hef-
ir tviróiö og er að koma að i annað sinn
á sama sólarhring.
Litiðferfyrirhásetunum, þeir liggja
útaf á þóftunum og láta fara vel um sig
i steikjandi sólarhitanum, en for-
maðurinn Kristján Þorsteinsson, ligg-
ur afturábak við stýrið ofan á fiskkös-
inni i skutnum og veifar til okkar um
leið og þeir renna fram hjá. Þetta er
aðeins ein myndin af mörgum i endur-
minningunni, þegar ég nú minnist
Kristjáns frænda mins — táknræn fyr-
ir lif hans og starf, flest hans mann-
dómsár.
Eg held að það fari ekki á milli
mála, þótt fjarlægðin geri stundum
mennina mikla, að Kristján hafi veriö
einn með alglæsilegustu ungum mönn-
um mönnum I þá tið, er ég man fyrst,
og ekki laust viö, að ég liti nokkuð upp
Þóreyjar, þvi hún var með afbrigðum
mikil húsfreyja og stjórnsöm.
Efnahagurþeirra hjóna mun i fyrstu
hafa verlð þröngur, en þdtt úr litlu
væri aö spila, þá kunni Þórey þá fá-
gætu list aö gera mikið Ur litlu. Þórey
var alla tið mjög glaövær og léttlynd
og allt hugarvil var henni fjarri skapi,
þótt við erfiðleika og raunir væri að
etja. Alexander Jóhannsson
10
til hans, enda ekki að ástæöulausu, þvi
almennt mun hann hafa verið talinn
ungum mönnum til fyrirmyndar.
Ungur að árum eða 22 ára gamall
tók Kristján við formennsku á Landa-
bátnum af Sveini Björgólfssyni, orö
lögðum dugnaðar- og aflamanni, eftir
að hafa róið með honum lengst af allt
frá mermingu. Mun það hafa reynzt
Kristjáni góöur skóli, þvi jafnan var
hann aflahæstur á trillu sina viö
Stöövarfjörð, enda stytzt á miðin og
formaðurinn sækinn og harðger.
Það fór fyrir Kristjáni einsog svo
mörgum öðrum, sem gert hafa garö-
inn frægan úti á landsbyggðinni, aö
hann hlaut að flytjast til Reykjavikur,
en hér starfaði hann við afgreiðslu i
mörg ár, unz hann kenndi þess sjúk-
dóms, sem flestir falla fyrir, en hann
gekk móti örlögum sinum af mikilli
karlmennsku, þar til yfir lauk.
Kristján Þorsteinsson var fæddur 19.
febrúar 1905, elzti sonur hjónanna
Guölaugar Guttormsdóttur prests að
Stöð og Þorsteins Kristjánssonar
bónda að Löndum i sömu sveit.
Kristján ólst upp i stórum systkina-
hópi á fjölmennu heimili við fjölbreytt
störf, bæði til sjós og lands, þvi hvort
tveggja var, að I Löndum voru beztu
skilyrði til útræðis við Stöðvarfjörð og
landkostir góðir. Við þessi skilyrði
mótaðist Kristján til manndóms.
18 ára gamall fór Kristján á Eiða-
skóla, sem þá og enn er aðalmennta-
setur Austurlands og lauk þaðan prófi
eftir tvo vetur eða 1925, þá tvitugur að
aldri, gerðist siðan kennari á Stöðvar-
firði veturinn 1925-1926.
Og nú er komið að hinni stóru stund i
llfihans, það mun enginn hafa láð hon-
um, þótt hann iéti ekki úr hömlu drag-
ast að ganga að eiga eina alfallegustu
stúlku þar um slóðir, Aðalheiði
Sigurðardóttur Bergsveinssonar frá
Urðarteigi.
Á síðasta ári, þann 29. maí, áttu
þessi heiðurshjón 50 ár hjúskaparaf-
mæli, geri aörir betur, nú á siðustu og
verstu timum.
Arið eftir að þau giftu sig, Aðalheið-
ur og Kristján, veröa þau umskipti, að
Sveinn Björgólfsson flytzt inn i
Stöðvarþorp og hættir þvi formennsku
á Landabátnum. Tekur þá Kristján viö
formennsku á bátnum og helgar krafta
sina sjónum i samfleytt 30 ár, og var
happasæll formaður, eða þar til hann
flyzt suður alfarinn.
Það er stór kapituli útaf fyrir sig og
segir sina sögu, þött mér sé hún litt
kunn, þar sem ég fluttist ungur að
heiman hingað suður og hef ekki dval-
ið þar siðan, en aðrir munu þar betur
kunna frá að segja.
Arið 1929 byggir Kristján sitt eigið
ibúðarhús á sléttri grund undir háum
hömrum, nýbýli úr Landatorfunni,
myndarlegt og fallegt hús, sem stend-
ur enn sem minnisvarði um smekkvisi
og dugnað þessara hjóna, þvi jafn-
framt þvi sem Kristján var afburða
sjómaður og aflasæll skipstjóri, var
honum viðbrugðið sem sérstöku
snyrtimenni og óviða betur haldið við
Ibúðarhúsi eða bát og tilheyrandi
sjávarhýsum.
Börn þeirra hjóna eru öll á lifi,
myndar- og atgervisfólk eins og þau
eiga kyn til.
Þorsteinn fæddur 1927, kvæntur
Guðbjörgu Jónsdóttur úr Reykavik,
sölumaður hjá Sveini Egilssyni, Guö-
rún, fædd 1929, gift Bent Jörgensen
deildarstjóra, Sigurður, fæddur 1931,
kvæntur Jónínu Elisdóttur alþingism.
frá Þingeyrum, Brynhildur Guðlaug,
Islendingaþættir