Íslendingaþættir Tímans - 20.10.1979, Qupperneq 3

Gunnlaugur Karlsson
verkstjóri — Svalbarðseyri
unnið hvert haust i sláturhúsinu, þannig
aðhann gjörþekkti þar hvert starf, og var
öllum hnútum kunnur. Tilveru sína
byggöi kaupfélagið fyrst og fremst á
verkun og sölu landbúnaðarafurða og þar
varð starfsvettvangur hans. Honum voru
gefnar frjálsr hendur i starfi sfnu og hann
varð húsbændum sfnum hollur og trúr.
Þaö var einkum við störf hans i slátur-
húsinu, sem ég kynntist honum. Þaö var
unun að sjá hann viö kjötmat. Allt gekk
svo létt og hiklaust. Hann hafði svo næmt
auga fyrir kjöti og útliti þess að einstakt
má telja. Svo glöggur var hann, að á blæ-
brigðum kjötsins sá hann oft og einatt úr
hvaöa sveit gripurinn kom. Hann kenndi
mér mikið úm verkun og meðferð á kjöti.
Kjötmat getur verið vandasamt starf og
valdið tortryggni framleiðandans. Aldrei
gaf Gunnlaugur tilefni til sliks. Til þess
var þekking hans og öryggi of mikið.
Siöustu árin var hann yfirkjötsmaður
fyrir Norðurland. A hyerju hausti réð
hann tugi af fólki til starfa, við hin marg-
víslegustu störf i sláturhúsinu, og það var
oft furöulegt hvenaskur hann var að velja
starf viö hæfi hvers og eins. Hann var
virtur af starfsfólkinu og þær kröfur sem
hann gerði til þess, voru vandvirkni og
trúmennska.
011 verkstjórn var honum mjög
auðveld. Vöruvöndun, bæði hvað varöaði
kjöt og garöávexti hafðihann algjörlega i
fyrirrúmi, og fyrir það uppskar hann
rikulega.
Starfið var mjög ónæðissamt, margir
áttu erindi til hans, og oft hringdi sfminn.
Þá furðaöi ég mig oft á hinu frábæra
minni hans. Hann hrúgaði ekki upp á
minnismiöum og sneplum i kringum sig,
mest var lagt á minnið og það stóðst.
Er uppbygging sláturhúsa I landinu
hófst, komst Gunnlaugur I nokkurn
vanda. Nú skyldu byggð griðarstór hús
þar sem eingöngu væri lógað sauðfé.
Fyrirmyndin var sótt til Astraliu.
Hann sá f hendi sér aö slikt yröi aldrei
framkvæmanlegt á Svalbaröseyri. Hann
vildi sláturhús þar sem hægt væri aö lóga
bæöi sauöfé og öðrum búpeningi. Þaö að
byggja sláturhús, sem aðeins starfaði 1-2
mán. á ári, taldi hann fráleitt, hann vildi
nýta húsiöallt áriö. Lék honum hugur á að
vitahvaða háttNorðmenn heföu á þessum
málum. Otvegaði ég honum filmu er
sýndi störf i nýju sláturhúsi þar.
Hreifst hann mjög af verkmenningu
þeirrisem hann sá, og vildi kynna sér þaö
nánar. Einkum varþað notkun rafmagns-
Islendingaþættir
tallu, sem reif gæruna af skrokknum að
mestu, sem vakti athygli hans.
Aö gerðri fyrirspurn til yfirvalda
varöandi þessa aðferð, fékk hann þau -
svör, að með þessu móti stórskemmdi
hann kjötiö og gæruna. íslenskt sauöfé
væri öðruvisi en norskt. Þrátt fyrir þetta
ákvaöhann að fara til Noregs I fylgd með
aðalfláningsmanni sinum, stjórnarmanni
og undirrituðum og kynnast þessu af eigin
raun. Ferðin var skipulögð af norskum
landbúnaðaryfirvöldum og tókst i alla
staði mjög vel.
Arangurinn varö sá að hann pantaöi
þegar þann útbúnað sem hugur hans stóð
til og setti upp haustið eftír.
Hann afsannaði meö tilraun sinni þá
kenningu, að kjöt og gæra skemmdust og
það var raunar tilgangurinn. Þetta var
1973 og siöan hefir áðurnefnd aðferö verið
notuöá Svalbarðseyri. Að ég get þessa at-
buröar hér er einungis vegna þess, að
Gunnlaugur var upphafsmaöur þessarar
tækni hér á landi.
Um þetta leyti fer heilsa hans aö bila.
Hann, sem alla tiö hafði veriö hraust-
menni og aldrei falliö verk Ur hendi.
Sjúkdómur íhjarta fór aö gera vart við
sig. Hann varð að fara gætilega, en það
var honum ekki að skapi.
Verkefnin voru ærin og best leið honum
meö vinnandi höndum. Fyrir kom að
harkalega var vegiö aö starfsemi þeirri er
hann hafði umsjón meö, og það úr her-
búðum sem sist mátti vænta. Meðan
heilsan og þrekiö var óskert, lét hann sér
slikt hnoö í léttu rúmi liggja og hélt sinu
striki, en á seinni árum var eins og þetta
angraði hann ögn.
Gunnlaugur var dulur aö eðlisfari, ekki
allra, og allir voru ekki hans. Hann var
róttækur i' llfsskoðun sinni og vinur þeirra
er minna máttu sin. Heiðarleika og hrein-
skilni haföi hann ætið aö leiðarljósi.
Eftír meir en 20 ára náið samstarf var
hann oröinn mér góöur vinur. Margar
stundir áttum viö saman i ró og næði að
loknum vinnudegi og þá var ég þiggj-
andinn. Hann hafði unun af lestri góðra
bóka, en þvi miður áttí hann erfitt með
lestur seinni árin sökum sjUkleika. Dvalir
á sjúkrahúsi uröu æ tiðari og lengri en
heima dvaldi hann á milli i faömi fjöl-
skyldu sinnar, oft sárþjáöur. Það var bit-
urt aö sjá þennán sterka og vasklega
mann smám saman missa starfsþrek sitt.
Það var slöastliöiö haust undir lok
sláturtiðar, I haustveðri eins og best getur
orðiö við Eyjafjörö. Gunnlaugur haföi
dvalið heima um stund. Hann gerði boð
fyrir mig, og við ókum fram á bryggju.
Þar ræddum við lengi saman. Þetta var
einasta skiptiö sem égfann hjá honum aö
senn færi lifshlaupi hans að ljúka. Hann
sat dreyminn á svip við hliö mér og lét
hugann reika til áranna, sem að baki
voru. Hann fræddi mig um Svalbaröseyri
fyrri ára og alla þá erfiðleika sem oft
steðjuöu að. Nú blasti við augum athafna-
svæöið og litla þorpið sem honum var svo
kært. Hér hafði hann búiö og starfaö og
fann aö haustið nálgaöist. Hann virti fyrir
sér breytinguna og gleöiglampa brá fyrir
i dimmum augum hans. Hann sá bústaði
nýrrar kynsloöar, sem óðum er aö taka
við. Nýtt og glæsilegt kjöt-frystihús, nýja
fjárrétt undir þaki og ekki minnst visir aö
varanlegri kjörvinnslu.
Hann talaði lágri röddu og var þreyttur,
en gleðin yfir þvl að nú væri öllu borgiö
leyndi sér ekki.
í einkalifi sinu var Gunnlaugur gæfu-
maður. Hann kvæntist árið 1941 eftir-
lifandi konu sinni Rannveigu Eiðsdóttur
frá Svalbarðseyri og eignuðust þau 4
börn, öll starfandi á Svalbaröseyri: Karl
kaupfélagsstjóri, Birna, húsmóöir,
Hreinn verkstjóri og Eiður kjötiönaöar-
maöur.
Rannveigreyndistmanni sinum frábær
eiginkona og Gunnlaugur mat hana
mikils. Hún skóp honum hlýtt og notalegt
heimili, þar sem hann naut hvildar og
umhyggju eftir dagsins önn.
Égog fjölskylda min eigum Gunnlaugi
mikið að þakka. Hann var trölltryggur
vinum sfnum.
Útförhansvargerð frá Svalbarðskirkju
þ. 10. júli, að viðstöddu miklu fjölmenni.
Minning hans mun lengi lifa.
AgUst Þorlcifsson
Leiðrétting
1 minningargrein um Aöalstein Aöal-
steinsson Höfn Hornafirði, féll niður ljóö-
lina úr kvæöi. Rétt er kvæöið svona:
,,Ég trúði ekki læknum er ljóðið hann
söng
um litfögru blómin I klettanna þröng
en nú hef ég séö þau og sannleikann veit
aö svona er fagurt i Oræfasveit.
1 órofa samhengi litkast hver laut
hinn lifvana kvistur er horfinn á braut
Og lóan I kjarrinu byggði sitt boi,
hér brosir oft döggin i miönætur sól”.
3