Íslendingaþættir Tímans - 10.11.1979, Side 6

Bjarni Bjarnason
Skáney í Reykholtsdal
F. 30. sept. 1884
D. 5. júni 1979.
„Syngiö Drottni nýjan söng. SyngiB'
Drottni, lofiB nafn hans, kunngjöriö hjálp-
ráö hans dag eftir dag. Komum meö lof-
söng fyrir auglit hans, syngjum gleöiljóö
fyrir honum. — Ég vil lofa Drottin meöan
lifi, lofsyngja Guöi minum, meöan ég er
til”.
Þessiorö Heilagrarritningarkoma mér
i hug, er ég sest niöur til aö rita nokkur
minningar- og kveöjuorö um sveitunga
minn og frænda, Bjarna Bjarnason á
Skáney, sem látinn er i hárri elli og verö-
ur kvaddur frá Reykholtskirkju i dag. A
langri ævi haföi hann sungiö Drottni sin-
um lof og þökk og lagt fram stærri fórn og
meiri þjónustu I þágu kirkjusöngs en
nokkur annar í byggö hans. Aö leiöarlok-
um skal þess minnst, aö veröleikum og
fyrir þaö þakkaö, sem hann lagöi fram til
eflingar kirkjulifi og menningar I byggö-
um Borgarfjaröar.
Bjarni Bjarnason var fæddur á Huröar-
baki i Reykholtsdal hinn 30. september
áriö 1884. Foreldrar hans voru Bjarni
Þorsteinsson, bóndi þar, og kona hans,
Vilborg Þóröardóttir. Voru þau hjón af
kunnum borgfirskum ættum. Bjarni var
sonur Þorsteins Þiörikssonar á Huröar-
baki og konu hans, Steinunnar Asmunds-
dóttur frá Miövogi. Frá þeim er mikill
ættbogi kominn, og taldi Kristleifur fræöi-
maöur Þorsteinsson, aö „táp og dirfska”
væri einkenni þessarar ættar, sem jafnan
er nefnd Huröarbaksætt. Vilborg á
Huröarbaki var hins vegar af Deildar-
tunguætt. Foreldrar hennar voru Þóröur
Oddsson, bóndi á Litlakroppi, og kona
hans, Helga Þorvaldsdóttir, bónda á
Stórakroppi, Jónssonar, bónda og danne-
brogsmanns f Deildartungu Þorvaldsson-
ar, sem hin geysifjölmenna Deildar-
tunguætt er frá komin.
Tveir voru synir þeirra Huröarbaks-
hjóna, sem uppkomust. Auk Bjarna, sem
hér er minnst, var Þorsteinn óöalsbóndi á
Huröarbaki, látinn 1963.
Hinn 3. október áriö 1908 kvæntist
Bjarni Bjarnason HelguHannesdóttur frá
Deildartungu, vel gefinni og mikilhæfri
mannkosta konu. Voriö eftir hófu þau bú-
skap á Skáney i Reykholtsdal og bjuggu
, þar góöu búi hátt á f jóröa tug ára. Bjarni
var hygginn og ötull bóndi, framsýnn og
framtakssamur. Fertugur aö aldri hlaut
hann heiöurslaun Ur styrktarsjóöi
Kristjáns konungs IX. fyrir miklar og
lofeveröar bUnaöarframkvæmdir. Viö bU-
skapinn naut hann ómetanlegs styrks og
dugnaöar konu sinnar, sem í engu lét hlut
sinn eftir liggja. Bæöi höföu þau lifandi
áhuga á ræktun, ekki slst skógrækt, og
sýndu hug sinn i verki I þeim efnum. Þau
vildu rækta ogfegra landiö og vinna þeirri
hugsjón aö græöa sár þess og klæöa þaö
skógi. Þau voru I hópi þeirrar æsku, sem
stofnaöi Ungmennafélag Reykdæla fyrir
rúmum 70 árum. Þau voru sannir fulltrú-
ar þeirra vormanna Islands, sem á
morgni aldar hófu merkiö ogruddu braut-
ina til aukins frelsis og meiri framfara,
meiribirtu,meirivormerkja og voráhrifa
i lifi og menningu þjóöar.
Helga á Skáney andaöist sumariö 1948.
Nokkru áöur höföu þau hjónin brugöið búi
og höföu þau þá skipt jörö sinni milli
barna sinna. Þau hjónin eignuöust fjögur
börn. Eitt misstu þau á fyrsta ári, en hin
þrjú eru á fööurleiföinni og hafa búiö þar
frá unga aldri. Þau eru: Vigdis, húsfreyja
i Nesi (nýbýli úr Skáneyjarlandi), gift
Guöráöi Davíössyni, bónda þar. Vilborg,
húsfreyja á Skáney, gift Marinó Jakobs-
syni, bónda þar. Yngstur er Hannes
Magnús, bóndi á nýbýlinu Birkihliö i
Skáneyjarlandi, kvæntur Brynhildi
Stefánsdóttur frá Flateyri. Ollum hefur
þeim systkinunum búnast vel á þeirri
góðu jörö, sem þau tóku 1 arf frá foreldr-
um sinum. Þau hafa komist vel áfram og
notiö trausts og viröingar, svo sem
foreldrar þeirra.
Þó aö Bjarni á Skáney væri góöur og
traustur bóndi, er bætti jörö sina mikið aö
húsum og ræktun og skilaöi bættu landi i
barna sinna hendur, þá er þaö ekki bú-
skapurinn, sem mun halda nafni hans á
lofti um ókomin ár, heldur þaö mikla og
óeigingjarna fórnarstarf, sem hann vann I
þágu kirkju og menningar I sveit sinni og
byggö. Hann vargæddur óvenju miklum
og góöum tónlistarhæfileikum. Frá unga
aldri lagöi hann rækt viö þessa náöargáfu
sina og miölaöi öörum. Ungur læröi hann
orgelleik oggeröist organisti I Reykholts-
kirkjuskömmu eftir fermingu. Var hann
siðan organisti kirkjunnar samfellt um
sjötiu ára skeiö. Einnig var hann i marga
áratugi organisti i Siöumúla- og Gils-
bakkakirkjum. Spilaöi hann enn I þeim
kirkjum, eftir aö hann lét af starfi viö
Reykholtskirkju, eöa allt fram undir ni-
rætt. Láta mun nærri, aö hann hafi verið
kirkjuorgelleikari i þrjá aldarfjóröunga.
Hygg ég, aö svo löng og dygg þjónusta I
þágu kirkjunnarheyri til eindæma i þessu
iandi. Þessi störf leysti Bjarni af hendi
með miklum ágætum. Kom þar bæöi til
frábærir hæfileikar hans, leikni og snilli,
svo og mikil samviskusemi, trúmennska
og fórnarlund. Honum var mjög ljúft aö
syngja Drottni nýjan söng og lofa nafn
hans meö tónum orgelsins. Tónlistin átti
hug hans og var honum stöðug uppspretta
gleöioghamingju. Þá gleði bar hann inn I
lif annarra og jók birtu trúar og menning-
ar I umhverfi sinu og samtiö.
Þegar Bjarni varö áttræöur, stofnuðu
vinir hans, söngfélagar og safnaöarfólk
sjóö viö Reykholtskirkju, er bera skyldi
nafn hans. Tilgangur sjóðsins var aö
kaupa pipuorgel i kirkjuna og stuöla aö
eflingu kirkjusöngs I sókninni. Voriö 1966
haföi orgeliö veriö keypt, og lék gamli
maöurinn á þaö fyrsta sinni viö ferming-
armessu á hvltasunnu þaö ár. Þá var
hamingjustund, vitjunarstund I lifi hans
og i lifi safnaöarins. Meö orgelkaupunum
sýndi sóknarfólk I verki og á veröugan
hátt þakklæti sitt og viröingu fyrir þaö
mikla fórnarstarf, sem Bjarni haföi innt
af höndum I húsi Drottins.
Auk orgelleiks i þeim kirkjum Reyk-
holtsprestakalls, sem áöur er getiö, spil-
aöi Bjarni oft viö messur og athafnir I
ýmsum öörum kirkjum I Borgarfiröi.
Einnig aöstoöaöi hann viö stofnun kirkju-
kóra og leiöbeindi um kirkjusöng viöa I
héraöinu. Fyrir þaö eiga kirkjur og söfn-
uöir Borgarfjaröar honum mikla þökk aö
gjalda. Um skeiö haföi Bjarni á hendi
söngkennslu I Lýöháskólanum á Hvitár-
bakka og Héraösskólanum I Reykholti. Þá
kenndi hann mörgum einstaklingum
orgelleik i einkatimum.
Voriö 1915 beitti Bjarni Bjarnason sér
fyrir stofnun söngfélags i Reykholtsdal,
er hlaut nafniö Bræöur. Félag þetta starf-
6
Islendingaþættir