Íslendingaþættir Tímans - 23.12.1980, Qupperneq 8

Jóna Bj arnadóttir Halvorson
Fædd. 1. mai 1892.
Dáin: 11. júni, 1980.
Hún varfæddi Hallson, Norður-Dakota.
Foreldrar hennar voru: Bjarni Jónasson
frá Asi i Vatnsdal og seinni kona hans,
Þórunn E. Magnúsdóttir úr Skagafirði,
en fædd að Steiná i' Svartárdal.
Hún stundaði verslunarnám i Grand
Forks og vann þar siðan á skrifstofu og
fékkst m.a. við landmælingar. Hún var
fyrsta konan i Bandarikjunum, sem
skipuð var eiðtökukona (notary public).
Fluttist til Selkirk i Manitoba 1918 og
var þar um tima bæjargjaldkeri. Hún
fluttist svo til Regina, Saskatchewan 1929,
með manni sinurri Henry T. Halvorson,
sem hún hafði gifst 1924. Hann var af
norskum ættum, en Kanadamaður eins og
hún. Hann lauk prófi i bókfærslu frá
Minnesotaháskóla og var framkvæmda-
stjóri við timburverslun i Eastend, Saska-
tchewan. Hann var um skeið fylkisþing-
maður þar og gegndi ýmsum opinberum
störfum.
Jóna var trúrækin kona og starfsöm,
kenndi i mörg ár i sunnudagaskóla kirkju
sinnar. Kanadiska Bibliufélagið, Norski
Rauði krossinn ( i seinni heimsstyijöld-
inni) og fleiri mannúðarfélög nutu einnig
krafta hennar.
Þau eignuðust þrjár dætur:
1. Elsie May, kennari i Regina.
2. Alene Þórunn, starfsleiðbeinandi i
Seattle U.S.A.
3. Rut Halldóra, hjúkrunarfræðingur og
kennari i Toronto.
Arið 1943 missti Jóna mann sinn. Þá
var yngsta dóttirin á tiunda ári, en sú
elsta 17 ára. En hún gafst ekki upp, kom
öllum dætrum si'num til mennta með
dugnaði, þrautseigju og mikilli vinnu.
Foreldrar hennar kenndu henni
Islensku á unga aldri, svo hún hafði gott
vald á málinu alla ævi og hélt þvi við með
lestri blaöa og bóka og bréfaskriftum.
Hún kom fyrst til Islands sumarið 1955. —
Bæði til aö sjá allt það fallega sem foreld-
rarminirsögðumér frá og til að sjá Dóru
systur mina, — eins og hún segir i fyrir-
lestri er hún hélt á Húsavik. En þar var
hún á fundi Sambands Norðlenskra
kvenna með Halldóru Bjarnadóttur hálf-
systur sinni, sem er landskunn.
Jóna kom i annað sinn til Islands 1972 og
þá með dóttur sinni Rut Halldóru. — Allt
Norðurland var svo bjart og indælt, þá
daga, sem viðvorum þar, —segir hún um
8
þá ferð sina, en þá ferðuðust þær mæðgur
töluvert um landið.
Þ^kynntist ég þessari ljúfu yfirlætis-
lausu konu, sem bar með sér persónu-
leika, er seint gleymist. Siðan skiptumst
við á bréfum allt þar til á þessu ári, er dró
að leiðarlokum.
Jóna fluttist til Toronto 1968 með dóttur
sinni Rut Halldóru, manni hennar, Victor
Laban og börnum þeirra þremur.
Þar starfaði hiin af krafti i íslensk-
Kanadiska félaginu, kirkjunni og fleiri
félögum alveg fram á siðustu ár og það
munaði um hana þar sem hún lagði fram
lið sitt. Hún dvaldi slðustu árin á heimili
fyrir aldraða i Toronto. Þar hafði hún
gaman af að spila og blanda geði við aðra
og undi þvi hag sinum vel í fjölmenni.
Hún var einlægur Islandsvinur, það lét
hún oft I ljós í bréfum sinum. — Mikið
hlakkaði ég til að koma heim tii Islands.
Þó ég s% fædd og uppalin I Ameriku, þá
hugsa ég ævinlega: Heim til Islands, —
segir hún á einum stað.
Það leiðir hugann að þvi sem Halldóra
Bjarnadóttir sagði einu sinni i viðtali: —
Og svo eru það Vestur-lslendingarnir.
Þeir eru helmingi meiri Islendingar en
við. Viöeigum að gefa þeim eina jörð, þar
sem þeir geta lifað og leikið sér eins og
þeir vilja. — Býsna góð hugmynd sem
biður sins tima, ef við viljum efla sam-
bandið við ættingja okkar i Vesturheimi-
Þegar Jóna vinkona min hefur kvatt
þennan heim verður mér hugsað til orða
skáldssins:
— Veistu hvað gleðin tefur tæpa stund
en treginn lengi. —
Þvi þannig er það, að stutt kynning en
góö, getur verið okkur sem ljósgeisli
gegnum árin. Kynni sem auðga lif okkar
og gefa þvi gildi, þannig voru min kynni
við þessa vesturislensku konu. Þegar fólk
eldist hugsar það meira til uppruna sins,
þannig var með Jónu. Hún fylgdist vel
með öllu hér á landi og vildi halda við
tengslum við Island.
Þess vegna var hún þess
mjög hvetjandi, að dætur hennar þrjár
færu til íslands, sumarið 1979, en þá var
hún orðiri svo lasburða, að hún treysti sér
ekki með þeim. Þær komu fyrst og fremst
hingað, til að hitta slna háöldruðu móður-
systur, Halldóru, en það var athyglisvert,
er ég tók hér á móti þeim, að þær þrá&u
aðkoma á þá staöihér i sýslu, þar sem a >
þeirra og amma voru fædd eða höfðu á
heima á. Hún var fædd á Steiná, en hann
dvaldi lengst aö Asi I Vatnsdal, eins og
áður er sagt, en þau kynntust fý_ru
vestan. Voru þetta greinilega áhrif fr
móður þeirra og ást hennar á Islana ■
Eftir stutt veikindi lést Jóna þann 11. júnl
1980 I Toronto. Þar var haldin minu
ingarguðsþjónusta, en hún siðan flutt 1
Reginaog jarðsett þar 17. júni. Mér finn*
það táknrænt fyrir það hugarfar, er hu
bar til lands foreldra sinna, að hún ský
jörðuð þann dag.
Blessuö sé minning hennar.
Kristinn Pálss<>n
Blöndósi.
«4, Vjf'U
v* : i
1slendingaþ*tíir