Íslendingaþættir Tímans - 06.10.1982, Blaðsíða 7

eftir mætti og reyndist enn sem fyrr farsæll
1 starfi, trúr, glöggur og viljugur til að leiðbeina
fólki og greiða úr vandamálum. Á unglingsárum
hafði hann með lipurð og natni unnið við
afgreiðslustörf í versluninni Málaranum a.m.k.
•vö sumur.
bessir eru helstu þættir í starfsævi Eiríks,
þrotlaus barátta, undanhald í óvinnandi stríði,
en aldrei uppgjöf. Þar kom þó fyrir réttu ári, að
'sknar hans úrskurðuðu, að nú hefði hann ekki
líkamsþrek til frekari starfa. Sá dómur varð
þessum unga og viljuga manni mikil og sár
þrekraun. En örlögum sínum kemst enginn
undan, og Eiríkur vissi fyrir löngu hvert stefndi
°g ræddi það æðrulaus við vini og vandamenn.
^akti og athygli alþjóðar er hann gaf þess kost
asamt sjúkrasystur sinni að ræða við fréttamann
sJónvarps um viðhorf og vanda sjúklinga, sem
hefðu orðið herfang illvígra meina. Æðruleysi
þessara þjáningarfélaga vakti undrun og aðdáun
°g reyndist gott framlag til skilningsauka og bættra
viðhorfa og viðbragða almennings.
Erfið lífsreynsla Eiríks bugaði hann aldrei.
Hann var fróðleiksfús, fylgdist vel með mönnum
°g málefnum, gerði furðu víðreist um lönd og
álfur allt frá því að hann fór kornungur með
frænda sínum og félaga í hjólreiðar um
Danmörku, síðar til lengri eða skemmri
itynnisferða og dvala allt frá norðurslóðum
Skandinavíu til sólareyja nær miðbaug, austur til
Rodos og aftur til Vesturálfu. Þannig leitaði hann
sér lífsþreks og þekkingar og naut þess þrátt fyrir
allt að vera til.
Fomsögur okkar geyma margar snjallar
•nannlýsingar, en engin frásögn, engin höggmynd
eða málverk gefur öðrum rétta mynda af þeirri
Persónu, sem við höfum kynnst, jafnvel átt
®visamleið með. Hver tilraun til mannlýsinga nær
Því skammt.
Ég veit þó, að allir kunnugir verða mér
Sammála er ég segi, að Eiríkur Valberg hafi verið
Sóður drengur. Hann var hæglátur og hæverskur,
P° gamansamur og glaðlyndur svo sem spila-
f^iagar hans ungir sem aldnir kynntust vel.
“arngóður var hann, og eigi var hann gamall er
áann gætti trúlega systkina sinna eða frændbama
svo að hinir eldri ættu heimangegnt að kvöldi.
”ndi smáfólkið vel gæslu hans og unni Eiríki æ
S|ðan. Honum þótti vænt um börn, þess vegna var
ar|n líka góður kennari, sem hefði markað
^ðrgum farsæl ævispor, ef heilsubrestur hefði
elclíi hindrað svo skjótt göngu hans á þeirri
starfsbraut. En þótt dvöl hans yrði hvergi löng,
Vorki í starfi né á stað, þá kynntust honum
n?argir, og vináttu hlaut hann hvarvetna. Vinum
S|num var hann tryggur og þakklátur sem og
Verjum þeim, er veitti honum stuðning og rétti
am hjálparhönd. Mestur var þar skerfur foreldra
ans og systkina. Síðan ber að nefna lækna og
JUkrunarfóIk Landspítalans, sem allar stundir
ntu honum aðhlynningu af þeirri þekkingu og
Jartahlýju, sem létta líkamsþrautir og veita
aarrró. Mér er ljúft og skylt að flytja hér
Pakklæti Eiríks og venslafólks hans til starfsliðs
P'talans, en mörg hin síðari ár var Magnús Karl
nrsson umsjónarlæknir hans þar, ljúfmenni
® ælcnir at iiti og sal.
y starfslið, elskulegu foreldrar og systkin.
1 sem höfum fylgst náið með allri ykkar
'slendingaþættir
Kristinn Jónsson
Framhald af bls. 8
í nokkur ár við sæmilegan hag, í óvígðri sambúð.
Þau eignuðust saman 8 syni og eina dóttur. Allt
vel gefin börn. Mörgum árum síðar gengu þau í
heilagt hjónaband, þegar Guðjón föðurbróðir
hans, hreppstjóri á Eyri, var orðinn uppgefinn á
að skrifa upp á skattskýrslur fyrir þá fjölskyldu-
samsetningu,sem hann taldi vera hið mesta
vandaverk í sínum embættisferli. - Stjúpdætrum
sínum reyndist Kristinn sem besti faðir og hefur
engan mun á þeim gert og sínum eigin bömum,
nema þá betur.
Þegar hinn kunni stórbóndi og athafnamaður,
Eiríkur Guðmundsson, varð að hætta búskap á
Dröngum æxlaðist það svo, að Kristinn festi kaup
á því stórbýli og fluttist þangað búferlum sumarið
1953. Bjó hann á Dröngum mörg ár, stóru og
góðu búi. En þegar allt var komið í eyði kringum
hann, var orðið erfitt að halda uppi búi svo fjarri
allri byggð við torleiði á landi og sjó. Neyddist
hann þá að gefa upp búskap í Dröngum. Fluttist
hann þá að Melum og bjó þar í tvö ár. Ekki festi
hann yndi þar og fluttist þaðan að Seljanesi aftur.
Bjó hann þá þar fá ár og nytjaði jafnframt
hlunnindi Dranga eftir því sem við varð komið.
Þegar öll byggð norðan Eyrarháls lagðist niður á
einu bretti og hann var einn orðinn eftir á
Seljanesi varð honum heldur ekki stætt við búskap
þar. Fluttist hann þá með fjölskyldu sína til
Reykjavíkur. Ekki átti það líf vel við skapgerð
hans og lífsviðhorf. Heim að Seljanesi og að
Dröngum hefur hann leitað á hverju ári þegar
vetri tekur að halla og ekki sett það fyrir sig að
vera þar einn þar til aðrir úr fjölskyldunni sáu sér
fært að koma á eftir. Og ekki hefur hann farið
þaðan á haustinn fyrr en honum var ekki stætt á
öðru. Hefur hann í því sýnt sérstaka þrautseigju
og einlyndi meira en öðrum honum vandabundn-
um hefur þótt hóf að. Aðra parta vetrar hefur
hann haft aðsetur í Bolungavík, nú um nokkur
ár. Á sumrin nýtir hann hlunnindi jarða sinna,
Seljaness og Dranga. Er þar marga efiðleika yfir
viðleitni til að styrkja Eirík á löngum þjáningar-
ferli hans, lofum þann mannkærleika og mildi,
sem þið hafið sýnt og aldrei orðið lát á.
Nú er þessu æviskeiði lokið. Ef einhverjum
finnst að þar hafi lífið beðið ósigur, þá er það
rangt. Minnumst þess, að „sigrarinn dauðans
sanni sjálfur á krossi dó og mér svo aumum manni
eilíft líf víst til bjó.“ Eiríkur Valberg var
gæfumaður, því að hann hefur auðgað allt sitt
venslafólk, vini og samfylgdarmenn af ljúfum
minningum, án nokkurs skugga. Hverjum
hlotnast meiri hamingja?
Þótt við samfögnum öll þeim friði, sem Eiríkur
hefur nú hlotið, þá er söknuður okkar sár. En
dýpstur er harmur ykkar, foreldra hans og
systkina, Aðalbjargar Kristínar, Lárusar, Krist-
mundar og Ingibjargar. Þið hafið líka átt mest,
því að slíkur var Eiríkur ykkur öllum.
Innilegustu samúðarkveðjur og þakkir fyrir
góða dreng.
Helgi Þorláksson
að stíga og ekki heiglum hent. - Síðustu árin hefur
hann lagt fyrir sig bátasmíði og sífellt verið að
færa sig upp á skaftið í stærð þeirra. Síðast þeirra
er stór trilla, sem hann hefur skírt, Örkina hans
Nóa. Er það hreint undrunarefni hverjum tökum
hann hefur náð í því við svo ófullkomnar
aðstæður. Þar hefur sköpunargleði hans fundið
sér farveg.
Ég hefi nú stiklað á stóru um æviferil og umsvif
Kristins þau sjötíu ár, sem hann er búinn að lifa.
Vona ég að hann eigi eftir að bæta drjúgum þætti
við það sem orðið er.
Kristinn hefur ekki bundið bagga sína sömu
hnútum og almennt gerist og farið sínar eigin
leiðir á ýmsan hátt og það svo að nokkur
vandkvæði hafa orðið fyrir hans nánustu að fylgja
honum eftir, svo að honum hafi þótt við hæfi.
Hann er drengskaparmaður og drengskapar-
hugsjón íslendingdasagnanna á drjúgar rætur í
vitund hans. Snemma heillaðist hann af „roðanum
í austri" og taldi þar hilla undir þjóðskipulag
jafnréttis, frelsis og bræðralags. Var hann lengi
harður baráttumaður kommúnismans. En hann
hefur orðið að þola þá raun sem margir aðrir hans
skoðanabræður, að sjá foringja þeirrar hugsjónar,
sem tignaðir hafa verið sem guðir, falla hvem af
öðrum af stalli dýrðar sinnar, afhjúpaða sem
mestu níðinga og glæpamenn samtíðar sinnar.
Þetta hefur haft sín áhrif á skoðanir hans og gerir
hann nú skop og góðlátlegt grín að þeim hlutum.
Enda mundi enginn síður en hann hafa þolað það
stjórnmálakerfi, í raun. Undir „ráðstjórn" hefði
eflaust orðið að sjá honum fyrir „góðri vist“ og
pillum, því réttlætiskennd hans er ósvikin og
sterk, ekki síst gagnvart þeim sem minna mega
sín.
Eins og áður er drepið á, er það oft óblandin
ánægja að ræða við Kristin um hin margvíslegu
hugðarefni hans. Honum er þá tamt að bregða
skemmtilegum húmor yfir viðræðuefnið, því hann
kann þá list að sjá og tjá alvöruna í skoplegu Ijósi.
Af því og öðru er hann eftirsóttur til viðræðu.
Það leggja ótrúlega margir leið sína að Seljanesi
þó um torsótta leið sé að fara, og er það marglitur
hópur. - Kristinn hefur sjálfur gefið nokkra
skýringu á því. Verður hún ekki hér uppi höfð.
Kemur þar margt til, svo sem fræðimennska hans
og sterk greind samfara einstakri gestrisni við
erfiðar aðstæður. Allt á þetta sinn þátt í að laða
menn að honum til samfunda, svo þeir telja ekki
eftir sér, þó um torleiðir sé að fara til að njóta
viðtals við hinn sérstæða „uppflosnaða" bónda,
eins og hann kallar sig stundum sjálfur (með
nokkrum trega).
Þetta er nú orðið lengra mál en ég ætlaði. En
ég ætla þó bót í máli, að ég lifi það ekki að þurfa
að minast hans látins, því sá er aldursmunur
okkar.
Vini mínum, Kristni, óska ég svo allrar
blessunar á þessum tímamótum ævi hans, um leið
og ég þakka honum og konu hans góð kynni og
vináttu á liðnum árum. Veit ég að þar get ég mælt
að sama fyrir hönd sveit'mga minna og annarra
sem hafa haft af honum nokkur kynni. - Megi
honum endast heilsa og fjör um ókomin æviár.
Guðmundur P. Valgeirsson.
7