Íslendingaþættir Tímans - 08.06.1983, Qupperneq 1

ISLENDINGAÞffTTI R
Miðvikudagur 8. júni 1983 — 21. tbl. TÍMANS
Kristjana Ólafsdóttir
Fædd 6. janúar 1898
Dáin 11. maí 1983
Tengdamóðir mín, Kristjana Ólafsdóttir, lést
að kvöldi dags þann 11. maí, eftir þriggja mánaða
erfiða sjúkdómslegu. Hún fæddist þann 6. janúar
1898 að Krók í Selárdal í Arnarfirði, og varð því
liðlega 85 ára gömul.
í huga mér koma margar sögur sem hún sagði
mér frá uþpvaxtarárum sínum og má með sanni
segja, að „aldamótafólkið" hefur lifað tímana
tvenna. í daglegu lífi þessa fólks skiptust á skin og
skúrir, eins og gengur, en tækniframfarirnar á
öllum sviðum og þjóðlífsbreytingin er það sem
hefur gert líf þess óvenjulegt. Fljótlega sögðu
erfiðleikarnir til sín, því faðir hennar, Ólafur
Kristjánsson frá Hvestu, drukknaði í mannskaða-
veðrinu mikla á Arnarfirði 29. september árið
1900. Fórust þá menn frá flestum bæjum þar um
slóðir, um tuttugu talsins. Þau voru ekki merkileg
fiskiskipin í þá daga og reyndar stórhættulegar
fleytur ef veður breyttust, sem dæmin sanna. Elín
Jónsdóttir, móðir Kristjönu, varð að hætta búskap
einu ári eftir að hún missti mann sinn, en þá fluttu
að Krók Ragnhildur Jensdóttir frá Feigsdal og
maður hennar Gísli Árnason. Dvaldist Elín áfram
hiá þeim í vinnumennsku í mörg ár og ólst
Kristjana þar upp með stórum barnahóp þeirra
hjóna í ást og kærleika. Bast þetta fólk þeim
vináttuböndum sem aldrei rofnuðu. Ólaf son sinn,
sem fæddist eftir andlát föður síns, varð Elín að
láta í fóstur. Þegar Kristjana var fermd, þann 12.
maí 1912, bjó hún með móður sinni að Granda í
Ketildölum, en þar endurtók sama sagan sig og á
Krók með æfilöngum vináttuböndum. Þannig
einkenndist líf margra á þessum árum.
En Sjana, eins og hún var oft kölluð, kunni
einnig frá öðru að segja en erfiðleikum og basli.
Ketildalirnir eru afar falleg sveit og tók fólkið
ástfóstri við þá og félagslífið stóð með blóma. Þá
var Arnarfjörður ekki alltaf úfinn og grár, hann
gat jafnoft verið spegilsléttur og fagur að sjá.
Mátti oft heyra það hin síðari ár, þegar þær hittust
gömlu Króksstelpumar, en svo kölluðu þær sig,'
og rifjuðu upp æskuárin með sínum leikjum og
uppátækjum, og hvað lífið gat verið unaðslegt.
Strax og Kristjana hafði aldur til fór hún suður
til Reykjavíkur á húsmæðraskóla og síðan til
starfa á saumaverkstæði. Bjó hún að þeim lærdómi
æfilangt. Eftir það lá leiðin aftur vestur.
Að norðanverðu við Arnarfjörðinn að Tjalda-
nesi, fæddist Bjarni Árnason lífsförunautur Krist-
jönu. Bamungur var hann sendur á sjóinn, en
tókst að sækja skóla bæði að Hrafnseyri og
Hvítárbakka í Borgarfirði, áður en hann gerðist
bóndi og sjómaður þar vestra. Þau giftust 8.
desember 1923, en hjónaband þeirra einkenndist
alla tíð af ástúð og virðingu hvors fyrir öðru.
Eiigin börn eignuðust þau ekki, en tvö fósturbörn
áttu þau, Sigríði Finnbogadóttur, gift mér undir-
rituðum, og Friðrik Kristjánsson, kvæntur Nönnu
Júlíusdóttur en þau búa í Tálknafirði. Reyndust
þau þeim hinir elskulegustu foreldrar.
Ungu hjónin voru hugumstór og lögðu ótrauð-
út í lífið. Bjarni var smiður góður enda reistu þau
tvö nýbýli, með tilheyrandi jarðarbótum, á
búskaparárum sínum í Ketildölum. Þegar þau
urðu að hætta búskap fluttu þau inn á Bíldudal,
þar sem þau bjuggu í nokkur ár, áður en þau fluttu
suður til Reykjavíkur. Þar héldu þau áfram að
byggja stn hús, og naut ég góðs af reynslu og
dugnaði Bjama er við byggðum saman á sínum
tíma.
Það var árið 1965 sem þau hjónin fluttu inn á
Hrafnistu í Reykjavík. Undu þau vel hag sínum
þar og eignuðust marga góða vini, bæði nteðal
vistfólks og starfsfólks heimilisins. Settu þessi
góðu og glæsilegu hjón ánægjulegan svip á
umhverfi sitt. Bjarni lést 19. maí 1972. Kristjana
hélt útliti sínu til hins síðasta og hafði sérstaka
ánægju af að klæða sig fallega. Hinn góði
smekkur hennar kom einnig fram í ótal fögrum
munum, sem hún vann í höndunum, og gaf
ættingjum og vinum.
Hún ferðaðist þó nokkuð með okkur hjónunum
í gegn um árin, og á síðasta sumri til Osló í
heimsókn til dóttur okkar og fjölskyldu. Naut hún
þeirrar ferðar mjög. Flestar okkar bæjarferðir
enduðu upp á Hrafnistu og þá var kaffið og
meðlætið komið á borðið um leið, og ekkert var
til sparað, því rausnin var takmarkalaus. Börn
okkar, tengdabörn og barnabörn nutu sérstaks
ástríkis hennar og mikið var gaman að fara upp á
Hrafnistu og heimsækja ömmu lang.
Á þessari kveðjustund er mér efst í huga
þakklæti til Kristjönu fyrir umhyggjuna sem hún
sýndi okkur alla tíð og fjölda ára indæla og
skemmtilega viðkynningu. Guð blessi hana.
Stefán Vilhelmsson
Þessum orðum er ætlað að vera lítil kveðja til
Kristjönu Ólafsdóttur, frá okkur sem erum
erlendis og getum því ekki kvatt hana sem vera
ber.
Þegar við yfirgáfum landið síðast, kvaddi hún
okkur hress í bragði, en fljótt skipast veður í lofti.
Nú hittum við hana aldrei framar og eigum ekkert
erindi lengur á Hrafnistu. Það er undarlegt til þess
að hugsa, þar sem þær heimsóknir hafa verið
fastur liður í lífinu hingað til.
Síðastliðið sumar heimsótti hún okkur hingað
til Noregs og var það fyrsta og einasta utanlands-
ferðin hennar. Hún sagði ekki mjög mikið hvað
henni fannst um útlandið, nema hún talaði mikið
um skóginn og trén himinháu sem var kannski það
merkilegasta sem hún sá. En það var greinilegt að
hún tók vel eftir öllu sem fyrir hana bar og kannski
hefúr hvarflað að henni samanburður við hrjóstr-
ugan og veðrasaman Selárdalinn þar sem hún var
fædd og uppalin. Ekki er gott að vita hvernig sá
samanburður hefur farið en líklega hefur Selárdal-
urinn borið hærri hlut, þótt trjálaus, kaldur og
hrjóstrugur sé.
Fyrir nokkrum árum var okkur gefið blóm sem
að sögn heitir örlagatré og sem við höfum af
hjátrú reynt að hlúa að, og eitt sinn þegar ekki
gekk sem skildi hjá okkur byrjaði þetta blóm að
blómstra fallegum litlum hvítum blómum. Það er
til merkis um hvern mann Kristjana hafði að