NT - 28.05.1984, Blaðsíða 26

Mánudagur 28. maí 1984 26
Utlönd
ímyndunarveiki er þjódfélaginu
dýr og þeim þjáðu hættuleg
■ Sjúklingar sem ekkert amar
að nema ímyndaðir sjúkdómar
og þörf fyrir umhyggju og sam-
úð eru heilbrigðiskerfinu dýrir.
Nýverið var fjallað um þessi
mál í danska læknablaðinu og
er niðurstaðan sú að lítið sé í
málinu að gera, því að þeir
heilbrigðu sjúklingar sem
ástunda heimsóknir til lækna og
heimta sjúkrahúsvist, eru mjög
slungnir að gera sér upp sjúk-
dóma og eru lýsingar þeirra á
einkennum oft mjög sannfær-
andi og láta læknarnir oft
blekkjast.
Dæmi er tekið af 48 ára
gamalli konu, sem síðast liðin
30 ár hefur verið lögð inn á
sjúkrahús 114 sinnum. Alls
tókst henni að verða lögð inn á
38 spítala hér og þar í Dan-
mörku. Nánast fyrir tilviljun
þekktist hún á einu því sjúkra-
húsa, sem hún hafði dvalið á
áður og verið útskrifuð sem
alheilbrigð, enda fundust engin
einkenni unr líkamlegan sjúk-
dóm við nákvæma rannsókn.
Sjúkdómafýsn þessarar konu
■ HINN nýkjörni forseti El
Salvador, Jose Napoleon Du-
arte, hefur verið í heimsókn í
Washington og hlotið þar fyrir-
heit um stuðning Reagans og
meirihluta þingmanna.
Honum mun ekki veita af
þessum stuðningi, því að hans
bíður heima fyrir enn harðari
mótspyrna en áður. Nú verða
það ekki lengur skæruliðar
vinstri manna, sem stjórnin
þarf að glíma við, heldur miklu
frekar skæruliðar 'hægri
manna og dauðasveitirnar al-
ræmdu.
Duarte hefur lofað því að
uppræta dauðasveitirnar og
Bandaríkjastjórn heitið hon-
um fyllsta stuðningi. Það verð-
ur hins vegar ekki auðvelt
verk, þvt' að kjarni dauðasveit-
anna eru hinar svonefndu ör-
yggissveitir, senr eru í óbeinum
tengslum við herinn og hafa
Duarte og d’Aubuisson fyrir kosningarnar 1982.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
son hrópaði: Niður með alla
þessa rauðu glæpamenn! Leggj-
um kommúnismann endan-
lega að velli í lokaorustunni;!-
Iðulega breytti d’Aubuisson
frá þessum texta og sagði t.d.:
D’Aubuisson er líklegur til að
verða Duarte þungur í skauti
Tekst honum að láta Duarte rotna eins og melónu?
starfað honum til aðstoðar við
að halda uppi röð og reglu.
Þær hafa unnið fjölda óhæfu-
verka og telur Alþjóðlega
fangahjálpin, að þaér beri
ábyrgð á drápi ckki færri en 10
þúsund manns. Oft hafi þær
beitt hinum hryllilegustu pynt-
ingum.
Roberto d’Aubuisson, aðal-
keppinautur Duartes í forseta-
kosningunum, hefur verið
meira og minna bendlaður við
dauðasveitirnar. Hann mun á-
reiðanlega vinna gegn því, að
þeim verði útrýmt og hann er
síður en svo fylgislaus. Hann
fékk rúm 43% atkvæða í for-
setakosningunum 6. maí, þótt
CIA leggi fram tvær milljónir
dollara til að koma í veg fyrir
kosningu hans.
FERILL d’Aubuissons gefur
til kynna, að hann sé ekkert
lamb að leika við.
D’Aubuisson kom fyrst
verulega fram á sjónarsviðið
fyrir þingkosningarnar, sem
tóru fram í El Salvador vorið
1982. Hann var þá 38 ára og
tiltölulega lítt þekktur fyrrver-
andi liðsforingi. Hann hafði
gengið úr hernum til að gerast
leiðtogi hægri sinnaðra skæru-
liða.
D’Aubuisson vildi komastp'
framboð fyrir íhaldsflokkinn,
semhafðifariðmeðvöld 1961-
1979, en flokkurinn hafnaði
honum. Þá stofnaði hann sinn
eigin flokk.
Flokki hans var ekki spáð
miklu fylgi, en það breyttist
þegar leið að kosningum. Hinn
óvægni og harði málflutningur
d’Aubuissons virtist falla
Roberto d’Abuisson á kosningafundi 1984
mörgum vel í geð. Hann hótaði
andstæðingunum og lofaði að
friða landið á þremur mánuð-
um. Þá myndi allt færast í
betra horf. Óbreyttur almenn-
ingur, sem var orðinn þreyttur
á styrjöldinni, fannst þetta geta
verið líklegasti maðurinn til að
koma á friði. Hörðustu íhalds-
öflin veittu honum traust
fylgi.
Kristilegir demókratar
vöknuðu eiginlega ekki fyrr en
d’Aubuisson var að rífa frá
þeim fylgið. Dúarte taldi flokk
sinn sigurvissan og leyniþjón-
usta Bandaríkjanna var á sama
máli'. Þessir samherjar reikn-.
uðu lengi vel ekki með d'Au-
buisson.
En áð lokum var brugðizt
hart við. Krislilegi flokkurinn
lét gera kvikmynd, sem hét:
D’Aubuisson afhjúpaður. Þar
voru rifjaðar upp hótanir
d’Aubuissons í garð ýmissa
þekktra manna, Meðal þessara
manna var Oscar Arnulfo
Romero erkibiskup, sem var
myrtur við guðsþjónustu 24.
marz 1980.
Kvikmyndin var sýnd víðs
vegar um landið og birt var
auglýsing í blöðum á þessa
leið: D’Aubuisson er maður-
.inn sem stóð bak við morðið á
Romero erkibiskupi.
Þetta dróþó ekki úr vinsæld-
unv d’Aubuissons. Sennilega
hefur þetta jafnvel aukið þær.
Þetta þótti sýna að hann væri
maðurinn, sem stæði við orð
sín. Hann væri ekki einn þess-
ara venjulegu stjórnmála-
manna.
. Það stóð ekki heldur á d’Au-
buisson að svara fyrir sig.
José Napoleon Duarte,
hrópaði d’Aubuisson á kosn-
ingafundum, er hinn raunveru-
legi fjandmaður þjóðarinnar,
sem er að selja hana í hendur
hinna kommúnísku stigá-
manna í fjöllunum. En ég skal
lofa ykkur því, ef ég næ
völdum, að allir hryðjuverka-
menn verða strádrepnir. Eng-
inn af vinum glæpamannsins
Juans Napoleons Duarte mun
sleppa lifandi.
D’Aubuisson vék síðan að
öðru, en kom innan stundar
aftur að Duarte, sem var þá
forseti landsins:
Eruð þið ánægð með þennan
vitfirring á toppnum, Juan
Napoleon Duarte? Ætlið þið
að fela honum völdin? Síðan
kom stutt þögn og d’Aubuis-
Duarte skal verða sá sem fyrst
verður hengdur! Mikið var
klappað fyrir þessu.
Beztar undirtektir fékk
d’Aubuisson þó, þegar hann
greip vatnsmelónu og brá
henni hátt á loft: Duarte er
eins og þessi melóna, grænn að
utan en rauðurað innan. Síðan
kreisti hann melónuna, fleygði
henni og hrópaði: Látum Juan
Napoleon Duarte rotna eins
og þessa melónu.
ÚRSLIT þingkosninganna
vorið 1982 urðu þau, að flokk-
ur Duartes fékk um 40%
greiddra atkvæða, en flokkur
d’Aubuissons um 30% og varð
annar stærsti flokkur landsins.
Þegar á þing kom náði d’Aubu-
isson samvinnu við ýmsa hægri
flokka og var kosinn forseti
þingsins.
. En d’Aubuisson ætlaði sér
meira. Þingið átti að kjósa
forseta ríkisins til tveggja ára.
Vafalítið hefði d’Aubuisson
verið kosinn, ef Bandaríkja-
menn hefðu ekki skorizt í
leikinn.
í kosningabaráttunni nú var
d’Aubuisson ekki eins stórorð-
ur Og 1982, en flutti mál sitt
annars á svipaðan hátt. Ekki
skorti á að hann fengi góðar
undirtektir. Sennilega hefði
hann náð kosningu, ef Banda-
ríkin hefðu ekki komið í veg
íyrir það í annað sinn með
stuðniiígi CIA við Duarte.
D’Aubuisson mun ekki gleyma
því.
Hann getur því átt eftir að
reynast bæði þeim og Duarte
þungur í skauti.
hefur kostað heilbrigðisþjónust-
una milljónir króna. Kona þessi
var lögð inn á geðdeild þess
sjúkrahúss sem hún Iá síðast á
og þar var reynt að lækna hana
af spítalaáráttunni, en án árang-
urs. Hún var staðföst í þeirri
fullvissu að hún væri haldin
tilteknum sjúkdómum og þarfn-
aðist lækningar.
Það eru mun fleiri konur en
karlar sem leggja það fyrir sig
að fá innlögn á sjúkrahús án
þess að neitt ami að þeim. Á
Ríkisspítalan'um í Kaupmanna-
höfn hefur verið skráð tilfelli
þar sem 38 ára gömul kona
hefur verið lögð inn 48 sinnum
og níu sinnum hefur hún verið
skorin upp.
Þessi kona er útsmogin að
gefa. rangar sjúkdómslýsingar
og dæmi er um að hún lék á
heimilislækni sinn er hún kvart-
aði yfir að hafa blóð í þvagi. Við
athugun kom í ljós að hún hafði
sett kjúklingablóð í sýnishorn.
Einnig tókst henni að ná fram
hærri hita á mælum en hún hafði
raunverulega og einnig laug hún
til um sjúkdómasögu sína.
Einnig var upplýst að henni
höfðu verið gefin kvalastillandi
lyf í þeim mæli að læknar voru
hræddir um að hún yrði háð
eiturlyfjum.
Kona þessi var ásamt fleirum
lögð inn á geðdeild Ríkisspítal-
ans og reynt var að grafast fyrir
um hvað olli þessari miklu þörf
yfir að hafa sjúkdóma. í því
tilfelli sern hér er nefnt kom í
ljós að konan bjó í mjög van-
sælu hjónabandi, en maður
hennar er áfengissjúklingur.
Einnig myndaðist mikið tóma-
rúm í lífi hennar eftir að foreldr-
ar hennar létust, en konan hafði
náðið samband við þau og var
þeim háð á margan hátt.
I breskri könnun sem gerð
var á sjúklingum sem gera sér
upp sjúkdóma voru 42 konur
rannsakaðar. Þær áttu það nær
allar sammerkt að vera mjög
einmana, fráskildar, tilfinninga-
lega vanhæfar. Þrír fjórðu sjúkl-
inganna áttu við kynferðis-
vandamál að stríða sem þeir
vildu ekki viðurkenna.
Allur sá fjöldi sem gengur
með ímyndaða sjúkdóma er
samfélaginu dýr og fólk getur
verið eigin heilsu hættulegt með
því að telja læknum trú um að
það þjáist af einhverjum líkam-
legum kvillum sem ekki eru
fyrir hendi. Með því að gefa
rangar sjúkdómalýsingar
gengur þetta fólk iðulega undir
uppskurði, sem síst bæta heilsu-
far þeirra, sem ekki þurfa á
slíkum aðgerðum að halda.
Einnig eru þessu fólki stundum
gefnir stórir lyfjaskammtar sern
geta haft slæm áhrif á heilsufar
þeirra sem ekki þurfa á meðul-
um að halda.
Ráðlegasta meðferðin á
ímyndunarveiki er að læknar
komi nægilega snemma auga á
hvers kyns er. Þá hefur gefið
, besta raun að geðlæknar fái fólk
þetta til meðferðar og reyna
þeir að útrýma ímyndunarveik-
inni án þess að sjúklingurinn fái
að vita hvað að honum gengur í
raun og veru.