NT - 05.06.1984, Blaðsíða 13

■ Svínum hefur fjölgað og getur aukinn svínastofn gefið 800 til 1000 tonn af svínakjöti á ári.
■ „Með þess-
um kjarnfóð-
urkaupum er
verið að flytja
inn niður-
greidda vinnu
erlendra
bænda í sam-
keppni við inn-
lenda fóður-
framleiðslu.“
þessar tvær búgreinar geti
þróast stjórnlítið eða stjórn-
laust, og það að verulegum
hluta utan venjulegs fjöl-
skyldubúskapar, á meðan
hefðbundin framleiðsla hlítir
kvóta og verðskerðingu.
Verður því vart unað til
lengdar.
Þar hafði Alþingi aðra af-
stöðu en þegar fiskveiðakvót-
inn var settur í vetur. Ýmsir
ustu 5-6 ár þarf 4-5 þúsund
tonn af kjarnfóðri á ári.
Aukning alifuglastofnsins
þarf annað eins viðbótarkjarn-
fóður og sé verulegur hluti
aukningar alifuglastofnsins
kjötframleiðslufuglar svo sent
ætla má þá þarf ef til vill enn 5
þúsund tonn til aukins eldis
kjúklinga.
Þar af leiðir að þessar tvær
búgreinar nota sjálfsagt 12-15
Ekki er sanngjarnt að ætlast
til meiri samdráttar í mjólk og
kindakjötsframleiðslunni en
orðið er, nema verulegt átak
sé gert i því að skapa nýja
atvinnumöguleika í sveitum.
Engin framieiðslustjórn
er í svína og
fuglakjötsframleiðslu
Svínastofn og alifuglastofn
hafa vaxið mikið. Fullörðin
svín voru 1978 1.392 stk. en
1983 voru þau 2.203 stk. Fjölg-
un er 811 stk. eða rúmlega
58%. Þessi aukni svínastofn
getur gefið 800-1000 tonn af
svínakjöti á ári.
Talning alifugla er ekki
mjög nákvæm. Skráðum fugl-
um í skýrslum Hagstofu Is-
lands hefur fjölgað frá 1978 til
1983 um rúmlega 100 þúsund
stk., en líklegt er talið að '
fjölgunin sé mun meiri.
Samanlagt er mikil aukning
í framleiðslu svína og fugla-
kjöts og þessar kjöttegundir
báðar hafa verið seldar á niður-
settu verði í marga mánuði
vegna offramboðs.
Breytingin á framleiðslu-
ráðslögunum frá árinu 1979
heimilaði ekki að þessar bú-
greinar -væru settar undir bú-
marksregluna (kvótann).
Viðleitni bændasamtakanna
til að ná stjórn á kjötfram-
leiðslu þeirra hefur verið brot-
in niður af örfáum stórfram-
leiðendum. fjölmiðlum og
Verslunarráði Islands með
„stóra bróður" í broddi fylk-
ingar. Bændur una því illa að
Grein NT frá 21. maí síðastliðnum.
ætluðu að kjarnfóðurgjaldið
yrði nægjanlegur hemill á
þessa framleiðslu, en reyndin
varð sú að kjarnfóðurgjaldið
(33,33%) hafði tiltölulega lítil
áhrif á þessa framleiðslu.
Framleiðendur í þessum
greinum hafa frjálsa verðlagn-
ingu og settu gjaldið í vöru-
verðið og láta neytendur
greiða það. Það er hvorki gert
við kindakjöt né mjólk. Svína
og fuglakjöt er samt keypt í
vaxandi ntæli. Það er þó rok-
dýrt í samanburði við það sem
slíkt kjöt kostar hjá öðrum
þjóðum. Vegna frjálsrar verð-
lagningar hafa þessar kjötteg-
undir verið auglýstar mikið,
þær eru tískuvara og eru því
mikið keyptar.
Aukinn
kjarnfóðurinnflutningur
Engan þarf að undra þó
kjarnfóðurinnflutningur auk-
ist. Sú aukning svínastofns og
grísaeldis sem orðið hefur síð-
■ „Viðleitni
bændasamtak-
anna til að ná
stjórn á kjöt-
framleiðslu
þeirra hefur
verið brotin
niður af örfáum
stórframleið-
endum, fjöi-
miðium og
Verslunarráði
íslands með
„stóra bróður“
í broddi fylking-
ar.
þúsund tonnum meira kjarn-
fóður á ári nú heldur en 1978.
Með þessum kjarnfóðurkaup-
um er verið að flytja inn niður-
greidda vinnu erlendra bænda
í samkeppni við innlenda fóð-
.urframleiðslu.
Það þarf ekki vitran blaða-
mann til að meta verðgildi
12-15 þúsund tonna af kjarn-
fóðri og né heldur hvað í þeim
eru fólgin mikil vinnulaun.
Hugleiðingar blaðamanns
NT um að aukið kjarnfóður
hafi verið notað til að fram-
leiða aukið magn af mjólk og
nautakjöti eru út í bláinn og af
vanþekkingu fram'settar.
Allir íslenskir alvörubændur
gera allt sem er í þeirra valdi
til að ná góðum heyjum og
framleiða mjólkina og kjötið
mest á íslensku fóðri, heyi,
grænfóðri og fóðurkögglum.
Auðvitað geta harðindi og
óþurrkar sett strik í reikning-
inn og valdið þyí að nota þarf
meira erlent kjarnfóðúr en
bændur telja rétt eða hæfilegt
svo sem gerðist allvíða á land-
inu sl. vetur.
Útflutningur kindakjöts
árið 1983
í lok greinarinnar í NT segir
að útflutningur kindakjöts á
árinu 1983 hafi verið 2.585
tonn og söluverðið hafi verið
93 millj. króna (36 kr. kg).
Ekki verða tölurnar vefengd-
ar, en þær segja ekki allan
sannleikann. Gefið er í skyn
með þeim að söluverð dilka-
kjöts hafi aðeins verið 36 krón-
ur kg.
Af útflutningnum voru um
556 tonn ærkjöt. Af því voru
um 100 tonn kjöt, sem gefið
var fátæku fólki í Póllandi og
skiluðu að sjálfsögðu engu
söluandvirði. Ekki hafði mér
komið til hugar að sú gjöf yrði
notuð landbúnaðinum eða
bændastéttinni til áfellis. Hitt
ærkjötið var selt en á tiltölu-
lega lágu verði til að létta á
birgðum í landinu og losna við
geymslukostnað þess.
Það má nota um þessa frá-
sögn orð sr. Árna Þórarinsson-
ar:
„Mikil lifandis ósköp er hægt
að Ijúga með þögninni." Sönn
og rétt frásögn myndi tæplega
skaða orðstír heiðvirts blaða-
manns. En ef til vill er minna
greitt fyrir sannleikann en lýg-
ina.
Þridjudagur 5. júní 1984 í 3
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstjórar: Magnús Ólafsson (ábm)
og Þórarinn Þórarinsson
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Síðumúli 15. Reykjavík. Sími:
686300. Auglýsingasími: 18300.
Kvöldsímar: 686387 og 686306.
Verð i lausasölu 25 kr.
Áskrift 275 kr.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent hf.
r
Landbúnadarmál
í brennidepli
■ Á undanförnum vikum hafa átt sér stað
miklar umræður um landbúnaðarmál í íslensk-
um fjölmiðlum og hefur NT verið einn helsti
vettvangur fyrir fréttir og skoðanaskipti á þessu
mikilvæga máli síðustu vikurnar.
Umræðunni um landbúnaðarmálin má skipta
í tvö meginmál. Annars vegar er kartöflumálið,
sem mun seint gleymast í manna minnum svo
ekki sé minnst á þær afleiðingar, sem það mál
hefur þegar haft og kemur til með að hafa.
Óhætt er að fullyrða, að þar hafa átt sér stað
mistök, sem eru varla fyrirgefanleg. Málið er
einnig hættulegt íslenskum landbúnaði fyrir þær
sakir, að með frjálsum innflutningi á erlendum
kartöflum hefur skapast fordæmi fyrir hugsan-
legum innflutningi á öðrum landbúnaðarafurð-
um, sem andstæðingar landbúnaðarins munu
áreiðanlega minnast á í nánustu framtíð.
Seinna málið, sem hefur verið í brennidepli að
undanförnu, er í raun mikilvægara. Hér er átt
við þá miklu umræðu, sem hefur skapast um
undirstöðu íslensks landbúnaðar, þ.e. fram-
leiðslu hefðbundinna landbúnaðarafurða. All-
flestir gera sér nú sennilega grein fyrir, að ekki
verður komist hjá að gera víðtækar breytingar á
núverandi skipan landbúnaðarmála. Þetta við-
horf kom til dæmis vel fram á aðalfundi mið-
stjórnar Framsóknarflokksins, sem var haldinn
á Akureyri fyrir rúmum mánuði. Þar kom m.a.
fram í ræðu Steingríms Hermannssonar, for-
manns flokksins, að nauðsynlegt væri að draga
skipulega úr útflutningi og framleiðslu á hefð-
bundnum landbúnaðarafurðum á t.d. næstu
fimm árum. Jafnhliða því ætti að vinna markvisst
að uppbyggingu annarra atvinnutækifæra í dreif-
býli landsins svo hægt væri að draga sem mest úr
áhrifum röskunarinnar.
En hver væri röskunin, ef útflutningsbætur og
niðurgreiðslur væru lagðar niður án jiess að
nokkuð væri gert til að mæta henni? I úttekt,
sem NT gerði á málinu og birt var 17. maí s.l.,
kemur fram að framleiðslan myndi dragast
saman um ein 30% og bændum myndi fækka um
hvorki meira né minna en 50%. í þessari NT
úttekt Bjarna Harðarsonar blaðamanns er leitt
að því rökuin, að 12 þúsund manns myndu missa
lifibrauð sitt, væri gripið til þessara aðgerða.
Allir hugsandi menn hljóta að sjá og viðurkenna
að slíkar aðferðir eru óréttlætanlegar. Þrátt fyrir
það, hálda andstæðingar íslensks landbúnaðar
áfram að hvetja til aðgerða, sem ganga í þessa
átt.
Flestum er ljóst, að ekki verður hjá komist að
gera umfangsmiklar breytingar á skipan ís-
lenskra landbúnaðarmála. Þær má hins vegar
aldrei framkvæma án skipulagðra aðgerða, sem
beinast að því að halda jafnvægi í byggðum
landsins. Og best væri ef bændur sjálfir og
samtök þeirra sæju um að gera tillögur í þá átt
og þrýsta á að þeim yrði fylgt eftir. Annars er
hætt við að aðrir þeim misvitrari gerðu það og
þá gætu hinar svörtu niðurstöður NT úttektar-
innar orðið að köldum veruleika.