NT - 06.12.1984, Blaðsíða 6
ABOT
Fimmtudagur 6. desember 1984 6
Jólablað I
Úr Reykjavíkurlífinu.
■■
hafður til þess að halda samsæti með
dansi, og þar áttu allir embættismenn
að vera viðstaddir. Miðdagsverðurinn
hófst,kl. 4 og var mjög góður, þegar
iitið er á erfiðleikana um matföng.
Fyrst var súpa með nautakjöti og
kindakjöti, þá álftakjöt, villigæsir og
rjúpur, og var þessu skolað niður með
mörgum kampavínsflöskum og kom-
ust allir í hið besta skap. Áður en lauk
var útbýtt kvæði, sem einn viðstaddur
hafði ort í þessu tilefni, og var það
sungið við borðið.
Um níu-leytið voru borð upptekin
og dansinn hófst. Húsakynni voru tvö
herbergi, og lágt undir loft, en lítið
herbérgi á milli þeirra; þar sátu karl-
menn við toddýdrykkju og þreyttu
fast drykkjuna, en í næststærsta her-
berginu sat kvenþjóðin við kaffi-
drykkju og sagði slúðursögur- því að
slúðursögur hafa einnig borist til þessa
afkima. í stærsta herberginu var
dansað; var það lýst með um 50
kertum. Dansaðir voru enskir sveita-
dansar, að því er þeir sögðu, en þar
sem ég fer sjaldan á dansleik, get ég
ekki ábyrgst, að þeir líkist neinum
dansi, sem tíðkaðir eru hér á landi
(þ.e. Englandi). Menn hlupu fram og
aftur, skeltu í lófa hver á öðrum;
hitinn, sem af þessu stafaði, varð
brátt sýnilegur á andlitum þeirra, sem
þetta léku. Síðar var dansaður vals,
þó að hljóðfæraslátturinn, úr tveim
fiðlum og einni trumbu, væri ekki
hagstæður þeim hreyfingum, og þar
sem auk þess var mjög þröngt í
stofunni, varð ekkert úr nema árekstr-
ar. Þeir, sem ekki dönsuðu, fóru upp
á loft, reyktu og spiluðu sinn eilífa
Iomber í vistarveru, sem sennilega
var aðeins lítið eitt heitari en í ofni,
og þraukuðu þeir til klukkan 5 um
morguninn, en þá var samkomunni
slitið. Hvorki þarna né á neinum
öðrum dansleik sá ég kvenmann, sem
gekk daglega í innlendum búningi.
Klæðistreyjurnar, sem eru hneptar
upp undir höku, og háa skuplan er
hvorttveggja svo viðamikið, að dans í
þeim verður frekar erfiðið en
skemtun.
Veðurharkan hélst óbreytt 4 næstu
mánuði. Stormar voru afartíðir; dag
nokkurn flóði sjórinn inn í bæinn; í
annað skifti var svo hvast, að bátar
tókust á loft í fjörunni. Gluggar húsa,
sem stóðu 400 metra og jafnvel lengra
frá sjó, urðu ógegnsæir af seltu.
Sjóinn lagði við ströndina hvað eftir
annað, en þar sem ekki naut skjóls,
braut hafaldan ísinn og kastaði hon-
um upp í fjöru. Flestar víkurnar, sem
voru í skjóli fyrir vindi, voru þó
lagðar. Hestís var á firðinum milli
Reykjavíkur og Bessastaða, þar sem
hann var 10 km. breiður(l).
Í febrúar var oft meira en 20 stiga
frost (C), og enn kaldara inn til
landsins. Kaffið mitt fraus einn morg-
un í undirskálinni, meðan ég drakk úr
bollanum, og þetta var í litlu herbergi
með kappkyntum ofni. (Ég hef síðan
verið í Norður-Ameríku, og þó að
mælirinn sýndi þar meiri kulda en á
íslandi, þá fann ég miklu meira til
kuldans á íslandi).
Lægstan hef ég séð hitamælinn í
Quebec, þar sýndi mælirinn 36°(C),
og þó að ég hafi aldrei séð hann
komast nándarnærri svo lágt á íslandi
man ég marga daga þar, sem mér
fannst kaldara. Ég geri mér þá grein
fyrir þessu, að í Kanada er stillur,
en harðviðrasamt á Islandi. Oft hef ég
neyðst til þes að snúa við, þegar mér
hefir ekki tekist að knýja hestinn á
móti vindi. Hann gat ekki staðið fyrir
storminum, sem á svipstundu huldi
hann klaka, en ístöðin frusu við
stígvélin mín.
Haglél er ekkert á móti skafrenn-
ingi í tiltölulega hægu veðri á íslandi.
Víða, þar sem er vindasamt, er jörðin
auð allan veturinn, en í öðrum stöðum
Ieggjast að skaflar, sem hylja öll hús.
Tvívegis hef ég komið heim og fundið
dyrnar teptar, því að öll framhliðin
var fent upp í þakskegg; gluggar, dyr,
alt var horfið á einum einasta klukku-
tíma.
Vafalaust munu menn telja þetta
ýkjur og margir telja ósennilegt, að
menn geti lifað í slíku veðurlagi. Ég
get svarað því einu, að þessi vetur,
sem ég var á íslandi, var talinn
harðasti veturinn í hálfa öld. Síðustu
20 árin höfðu verið sérstaklega hlýir
vetur, eins og ég ætla að hafi verið
annars staðar í Evrópu. Það var eins
og ætti að jafna hagræðið, sem menn
höfðu haft af blíðunni, með þeim
aftökum, sem voru þennan vetur. Hið
mikla tjón, sem menn urðu fyrir í
skepnufelli, færði mönnum átakan-
lega heim sanninn um þetta. Margir
urðu að slá nokkuð af hestum sínum
af, jafnvel biskupinn, sem væntanlega
hefir verið eins birgur af heyjum og
hver annar, varð að drepa níu hesta
vegna fóðurskorts. Vetrarríki hélst
óvenjulega lengi, og engan dag
sumarið eftir fanst mér eins heitt og í
nóvember, þegar ég kom heim til
Englands.
Én væru dagarnir daprir, þá bætti
næturdýrðin það upp að nokkru. Ég
hafði nokkrum árum áður séð norður-
ljós í Orkneyjum og orðið hrifinn, en
glætan þar kemst í engan samjöfnuð
við norðurljósadýrðina á íslandi. Þar
loga þau um gervallan himininn og
fylla hann geislum með síbreytilegum
lit. í kuldum sjást þau á hverri nóttu
og eru jafnvel bjartari en tunglið og
yndislegri af því, að þau eru síbreyti-
leg. Þau kvika sffelt í nýjar og nýjar
myndir og taka á sig öll þau litbrigði,
sem augu fá séð; blátt og grænt
blandast á víxl aðallitnum, sem er
bleikur og bliknar smátt og smátt í
gult, en magnast svo á ný í bjartan
eldslit.
Fyrsta mars kom póstskipið aftur til
Reykjavíkur og beið eftir bréfum að
norðan áður en það snéri til Dan-
merkur. Nokkrum dögum síðar komu
póstarnir hörmulega til reika. Þeir
höfðu verið tvær vikur á leiðinni og
lent í miklum hrakningum. Á fjall-
vegum hafði frostharkan orðið svo
mikil, að þá skaðkól í andliti, svo að
sá í kvikuna, fingur og tær var svo
kalið, að búist var við, að taka þyrfti
af þeim, en þó bjuggust þeirtil aðfara
úr bænum til vinnu, sem bæði var
erfið og hættuleg. Vertíðin var
byrjuð, og þeir höfðu farið af stað á
undan félögum sínum og flutt póstinn
fyrir þóknun. sem svaraði einum 50
shillingum. Nú var skipinu ekkert til
tafar nema ísinn í höfninni, en brátt
leysti hann í snörpum vindi og eftir 2
vikur kastaði það akkerum í Kaup-
mannahöfn.
Viðey er merkileg að því leyti, að
þaðan berast allar bókmenntir á land-
inu, því að þar er eina prentsmiðjan,
sem nú er á íslandi. - Þar sem
Frakkana langaði til þess að kaupa
nokkrar bækur, sem prentaðar væru
innanlands, og skoða auk þess æðar-
fuglinn, gerðum við ferð okkar til
eyjarinnar að heimsækja eigandann.
Vegurinn þangað, sem mjóst er yfir
sundið, er mjög slæmur, og þáðum
við því með ánægju bát, sem okkur
var boðinn frá skipi á höfninni. Við
lentum við brattar steintröppur; milli
þeirra og hússins var grasflötur, og
þar voru gróðursett um 50 tré. Þó að
þau væru ung, voru þau orðinn meir
a en 12 fet á hæð og munu sennilega
dafna betur en flest önnur, þar sem
þau vaxa í skjóli hússins og hæða til
beggja handa. - Húsið var á stærð við
stiftamtmannshúsið, og lítil kirkja við
annan endann.
En það skilur mjög á milli þessara
tveggja húsa, að þetta er í mestu
niðurníðslu, gluggarnir hálf fúnir og
tréspjöld hafa víða verið negld í
staðinn fyrir rúður, sem brotnað hafa.
Lítil prýði var að fordyri, sem átti að
skýla dyrunum fyrir vindi, og trúað
gæti ég því, að öflugri vörn þyrfti í
hvassviðrum heldur en þetta byrgi. -
Aðalstofan er stór, og hátt undir loft;
þegar við komum inn, var hún alsett
borðum og á þau hlaðið prentuðum
örkum. Veggirnir voru kalkaðir og
víða fúablettir á, ennfremur nokkrar
prentmyndir af konungakyni Dana og
myndir af þeim úr Stephensens-ætt-
inni, sem verið höfðu í Kaupmanna-
höfn.
Meðal þeirra veitti ég athygli mynd
af Magnúsi Stephensen, föður núver-
andi eiganda, hann var á þessari öld
1) Hér var þá frakkneskur leiöangur og var
dr. Gaimard fyrirliöi.