NT - 22.12.1984, Síða 8

| | j '_____________________________________________________________________________________________Laugardagur 22. desember 1984 8
■ Eftirfarandi viðtal við Sigurbjörn Einarsson biskup birtist
nýverið í blaðinu Suðurnes. Viðtalið á erindi við lesendahóp
víðlesnara blaðs og er bér birt með góðfúslegu leyfi ritstjóra
Suðurnesja, Sigurð J. Sigurðsson.
Mig langar í upphafi til að
biðja þig um að lýsa þeini
trúarlegu áhrifum er þú varðst
íyrir í bernsku.
„Ég hef oft minnst á þau
áhrif, sem ég varð fyrir af
guðrækni þeirra, sem ég ólst
upp hjá. Trúariðkun var eðli-
legur og sjálfsagður þáttur í
daglegu lífi ömmu og afa, en
hjá þeim man ég fyrst eftir
mér. Og eins var þegar ég
fluttist til föður míns átta ára
gamall.
Móður mína man ég ekki en
veit að hún bað fyrir mér frá
því hún%issi til mín og allt
fram í andlát sitt. Ég á nokkur
bréf frá henni ungri til föður
míns. Þau bcra glöggt meðsér,
að hún var einlæg og hcilshug-
ar í trú sinni. Ég á líka bæna-
bókina hennar, sem hún skildi
aldrei við sig.
Sú holla, hlýa og sterka
trúarmótun, sem ég þáði í
frumbernsku minni, hefur gef-
ið mér mcira en annað, sem
lífið hefur látið mér í té. Ég hcf
sagt það og meina það fullkom-
lega, að sú menntun reyndist
mér dýrmætari cn öll skóla-
ganga síðar og er ég þá ekki að
vanþakka þau tækifæri til
menntunar scm eg hef fcngið."
Það var einhver í nánd,
sem var meiri og betri
„Áhrifin voru mestmegnis
ómeðvituð. Áður en ég skildi
var meiri cn þau og ennþá
betri, Guð var hjá okkur. Jesús
var aó tala, englarnir að
brosa.“
Söng messur undir
baðstofuglugganum
Manstu þína fyrstu kirkju-
ferð?
„Ég man ekki glöggt eftir
fyrstu kirkjuferð, því ég fékk
oft að fara til kirkju meðan ég
var óviti. Afi minn reiddi mig
fyrir framan sig á hnakknefinu
og sat undir mér í kirkjunni.
Seinna fórég með pabba, hann
var meðhjálpari. Þá sátum við
bræðurnir hjá honum í kórnum
og sungum viö raust.
Ég man vel eftir síra Bjarna •
Einarssyni skrýddum fyrir alt-
arinu, hann hætti prcsskap
þegar ég var 5 ára. Mér hefur
verið sagt að ég hafi mjög
tekið hann mér til fyrirmyndar,
þegar ég söng messu við litla
borðið undir baðstofugluggan-
um, skrýddursvuntu af frænku
minni og langamma mín í rúm-
inu sínu við gaflinn í baðstof-
unni, fámál lönguni, hrósaði
rnér fyrir tónið og sagöi, að cg
yrði fallegur prcstur!"
Fékk alltaf að vera
presturinn
„Seinna hafði ég forgöngu
um kirkjuleiki mcð mínum
góðu leikfélögum. Við fluttum
hæli. heldur andrúmsloft nán-
asta umhverfis, viðmót, tillits-
senii. skilning og eftirtekt
nákominna. Þau þurfa að eiga
einhvern að, sem gefur sér
tíma tii að hugsa með þeim,
tala við þau.
Ef ekki verður trúnaðarsam-
band milli foreldris og barns á
fyrsta mötunartíma, er hætt
við að slíkt samband verði
aldrei traust og trútt. Og þá er
einnig hætta á,að barnið skorti
eðlilegt lífstraust síðar meir og
jákvætt viðhorf til umhverfis
síns. Dýrmætast af öllu er að
barnið eignist athvarf hjá
Guði, læri að leita til hans í
trausti. I helgidómi bænalífser
sá lykill að sálu barnsins, sem
framar öllu öðru lýkur henni
upp fyrir innri mótunaráhrif-
um, sem veita styrk til þeirrar
farar, sem framundan er.
Börn eru trúhneigð, þau
hafá trúarþörf. Þaöerdjúprætt
hneigð og frumþörf. Að van-
rækja þann meginþátt í upplagi
barnsinser ábyrgðarmikið. Sú-
móðir eða faðir, sem gefur sér
ekki tíma til náins samneytis
við barn sitt og sinnir ekki
ósjálfráðri, eðlislægri leit þess
að Guði, sviptir sig og barnið
sitt miklu, ómetanlegu tæki-
færi og blessun."
Geturðu lýst jólahaldi í
þinni barnæsku?
„Ég minnist nokkuð á
bernskujólin mín í bókinm „Af
hverju , afi". Einstök atvik í
jólahaldinu eru mér síður
ommu minm og sjonvarpinu
Viðtal við Sigurbjörn Einarsson biskup
mælt mál eða kunni að tala var
beðið með rnér til Guðs og
beðið fyrir mér um leið og ég
var klæddur að morgni Gg
háttaður að kvöldi.
Bænarorðin lærði ég ósjálf-
rátt. Þeim fylgdu sérstæð áhrif,
þaö var friður í þeim og birta
og styrkur, öryggi þeirritr
kenndar, að góður Guð væri
hjá mér, „yfir og allt um kring
með eilífri blessun sinni". Og
hugvekjan, sem lesin var í
vökulok hvert kvöld, og lestur-
inn á sunnudögum og öðrum
helgum, náði sterkum tökum á
vitundarlífi barnsins. Ég
skildi minnst af því sem lesið
var, auðvitað, þótti stundum
langsamt að þurfa að vera kyrr
og hljóður og sofnaði einatt
undir lestrinuin. En þaö sem
talaði til mín og aldrei skilur
við mig, var hclgin, sá djúpi
hljóðleiki, sem færðist yfir
hvert andlit í baðstofunni,
lotningin í svip ömmu og afa,
það var einhvcr í nánd, sem
margar messur saman í tóftum
eða vel völdum þúfnareitum.
Ég fékk alltaf að vera prestur-
inn. Og auðvitað höfðum við
hátíðlegar messur í því Skál-
holti, sem ég reisti á rimakorni
austan viö túnið í Kotey, meö
dömkirkju og öðrum staðar-
húsum, reistum úr hnausum
ogsprekum. Þarstýrðiégmikl-
um umsvifum og þóttist ýmist
vera í þjónustu Brynjólfs bisk-
ups eða Jóns biskups Vída-
líns."
Sultur var árviss gestur á
mörgum bæjum
Hverjar voru hclstu breyt-
ingarnar sent orðið hafa á hög-
um íslendinga frá því að þú
varst að alast upp?
,. Allur heimilsbragur er ann-
ar núna en var áður fyrri. Það
er í sjálfu sér eðlilegt, því allir
lífshættir og hagir eru gjör-
breyttir. Vinnuálag var ekki
minna fyrr á tíð en nú. Ég vona
fastlega, að engin kona á landi
hér þurfi að hafa eins Iangan og
strangan vinnudag og amma
mín hafði lengst af. Hún varað
því leytinu engin undantekn-
ing meðal sinna samtíðar-
manna, þö að hún ætti og æli
upp I3 börn og mig það'fjórt-
ánda. Lífið þá var vinna og
aftur vinna, þrældómur má vist
segja, og sultur ekki fjærri
dyrum, reyndar árviss gestur á
mörgum bæjum."
Það sem maður lærir til
hlítar sem barn gleymist
aldrei
„Amma mín, sem aldrei
sleppti verki úr hendi, hafði
alltaf tíma handa mér. Hún
lofaði rnér að elta sig um
bæinn, nauða, spyrja, sníkja
sögur. Ég sat hjá henni við
hlóðirnar í eldhúsinu og horfði
í eldinn, fullan af ævintýrum,
þótt hún ætti í mörgu stríði
með hann. Þegar brennið var
vont eða lítið eða þegar vindur
stóð illa í undirgosið eða
•strompinn.
Ég var með henni í skemmu
og búri, hjalli og fjósi, sat hjá
henni, þegar hún þeytti
rokkinn, kemdi og prjónaði.
Hún hafði lag á því að láta
mig hlusta og taka eftir, hún
lét mig hafa upp eftir sér vísur
og kvæði, vers og sálma þangað
til ég kunni þetta. Það sem
ntaður lærir til hlítar sem barn
gleymist aldrei.
Ég var líka úti með afa og
fylgdist með verkum hans.
Hann var ekki heldur þögull
né afskiptalaus um mig, hann
talaöi við ntig um það, sem
hann var að sýsla og rifjaöi upp
ýmislegt úr minni sínu, sem
mér þótti bragð að, enda var
hann góður sögumaður. Ég er
að tala um fyrstu bernsku
mína. Pabbi minn, sem ég var
seinna hjá, var lesinn og fróður
og góður fræðari. Og trúaöur
maður."
Sjónvarpið harður yfir-
húsbóndi í mörgu húsi
„Það er meiri asi á fólki nú
til dags. Ekki af því að það hafi
meira að gera eða þurfi að hafa
þyngri áhyggjur. En það er
meira unt að vera. Og margan
skortir eirð og hugarró. Áreiti
umhverfisins eru sterk. Heim-
ilin eru ekki vinnustaðir fólks,
börn bæja og borga fylgjast
ekki með daglegri iðju fullorð-
inna. Og þær stundir, sem
heimilislíf byggist á, eru undir
álagi áleitinna fjölmiðla. Sjón-
varpið er harður yfirhúsbóndi
í mörgu húsi og undirokar
börn og fullorðna undir vald
sitt. Ég hefði ekki viljað skipta
á ömmu ntinni og sjónvarp-
inu."
í helgidómi bænalífs er
lykill að sálu barnsins
Hvað er til ráða að þínum
dómi?
„Börnin þurfa að eiga
athvarf. Þá á ég ekki við ytra
minnistæð en heildarblærinn
og hann ber enn mikla birtu og
Ijúfan varma að huga mínum.
Én eitt .af því, sern mér og
öðrum börnum á þeirri tíð úti
um sveitir á Islandi var sérstakt
tilhlökkunarefni og gleðigjafi,
var Jólakveðjan. Það var lítið.
fallegt, myndskreytt blað, sent
sr. Sigurbjörn Á. Gíslason gaf
út í mörg ár og dreifði til barna
um allt land með hjálp prest-
anna. Blaðið hét fullu nafni
Jólakveðja til íslenskra barna
frá dönskum sunnudasgakóla-
börnum. Börn í sunnudaga-
skólum danska heima-
trúboðsins skutu saman aurum
til að kosta þessa útgáfu og
sjálfsagt var sanrfara þessu
kynning á íslandi. Sr. Sigur-
björn annaðist um efnið og
sparaði ekki krafta sína til þess
að gera þetta blað sem best úr
garði og gleðja hvert barn á
Islandi með þessari jólagjöf.
Þökk þeim blessaða manni fyr-
ir það og ótal rnargt annað".