Sunnudagsblaðið - 22.12.1963, Blaðsíða 9
■Þær voru ótrúlega frumstæðar,
íikotgrafirnar, sem við, þátttak-
endur heimsstyrjaldarinnar fyrri,
urðum að láta okkur nægja. Þær
voru ekki annað en réttir og slétt-
ir skurðir, og það var langt á
milli sandsekkjanna, sem hlaðið
var upp i þeim og aðbúnaður all-
ur hinn ömurlegasti. Auk þess
hafði regnið, sem látlaust streymdi
úr himni, breytt gröfunum í bleytu
drullu. Svefnstaðir okkar voru
ekki bcysnir og oft vorum við í
hreinustu vandræðum með að
leggja frá okkur skotvopnin- Hér
og þar lágu ryðgaðar niðursuðu-
dósir. Fram á við vissu nokkur
útskot, sem við notuðum sem sal-
erni og ruslageymslur. Fyrir aft-
an okkur voru nokkrir óheflaðir
trékrossar gerðir yfir leiði þeirra
sem. dauðinn hcifði leyst af verði.
Þannig var hin dapurlega veröld,
sem við lifðum og hrærðumst í frá
einum degi til annars.
Reynið að gera ykkur þennan
stað í hugarlund og bætið við
sifelldum byssuskotuni. Finnst
ykkur þetta kræsileg tilhugsun. Og
rcynið ennfremur að setja ykkur í
spor okkar, sem þarna hírðumst,
og vorum aðeins vissir um eitt:
að við kæmum heim í sjúkrabör-
um ef við á annað borð ættum
afturkvæmt- Já, þannig var ástand
ið fyrstu jól heimsstyrjaldarinn-
ar fyrri.
En þau jól eða hitt þó heldur.
í skjóli skítugs skurðar ein-
hvers staðar þar sem einu sinni
hafði verið rófuakur. Þetta var
ekki beint skemmtilegt en þó
hýrnaði yfir okkur, .þegar póstur-
inn kom þetta aðfangadagskvöld
með böggla að heiman, sem höfðu
að geyma matvæli og vindlinga.
Þá kom hin ódrepandi kímni
brezka hermannsins upp á yfir-
borðið og ósjálfrátt fæddust bros
á vörum okkar. Um miðnættið
ómaði allt af söng-
Þetta vai' sorglegt og hlægi-
legt í senn. Hér börðust tvær
þjóðir í djúpum skurðum um
hávetur við ömurlegar aðstæður.
Eftir aldagamla þróun mannsand-
ans stóðum við ekki á hærra stigi
cn þetta. Einkennilegt er mann-
félagið: Á friðartímum elur það
önn fyrir vesalingum, sem beðið
hafa tjón á sál og líkama, á striös-
timum sendir það sína vöskustu
syni út á vígvellina.
Svona voru hugsanir mínar
þar sem ég sat og strauk drulluna
af stígvélum mínum. Skyndilega
veitti ég því eftirtekt, að varð-
maður nokkur kom niður í gröf-
ina til okkar hinna og var mikið
niðri fyrir. „Þegiði aðeins og
hlustið”, sagði hann og röddin
titraði. Söngur félaga minna
hljóðnaði. „Hvað er um að vera?“
spurði ég. „Þjóðverjarnir eru að
syngja,“ var svarað- „Hlustaðu
bara.“
Þetta var alveg rétt. Við heyrð-
um allir greinilega, að leikið var
á liarmoniku fyrir handan og sam
Frh. á bls. 239
ER STRÍDIÐ
STANZAÐI
ALhVÐUBLAÐIQ - SUNNUDAGSBLAÐ 225