Sunnudagsblaðið - 07.11.1965, Side 4

haustið 1873, en ýmsar ástæður
ollu því, að ekkert varð aí fram-
kvæmdum að sinni. Þremur árum
síðar, 1876, var hins vegar hafizt
handa. Bennett féllst á að spara
ekkert til að leiðangurinn mætti
takast og að Bandaríkjunum mætti
falla sá heiður í skaut, að fáni
þeirra yrði dreginn að hún á norð-
urskautinu, fyrstur allra fána.
Næstu þremur árum var varið
til undirbúnings leiðangrinum. í
heimskautaferðum er ekki hægt að
flana að neinu; útbúnaður allur
þarí' að vera hinn traustasti og
leiðangursmennirnir sjálfir verða
að vera einvalalið. Eitlhvert
fyrsta verkefnið var að finna
skip til fararinnar. Þeir leituðu
um allar jarðir að heppilegu skipi
og loksins tókst að finna það.
Enskur auðkýfingur átti það, og
hann hafði látið smíða það sér-
staklega með íshafssiglingar fyrir
augum. Þetta skip var keypt, og
því gefið nafnlð Jeanette. de Long
sótti skipið sjálfur til Englands og
sigldi því suður fyrir Horn og
til San Fransisco. Þar var skipið
tekið til vandlegrar skoðunar og
viðgerða og styrkt alls staðar, þar
sem talið var að mest kynni að
mæða á því. Reynt var að ganga
þannig frá skipinu, að það þyldi
að lokast inni í ísnum langtímum
saman. í San Fransisco var einn-
ig aflað vista og séð um að allur
útbúnaður værl' í' lagi og ekkert
skorti af því, sem -þöff' kynni að
vera á. .......
Leiðangursmennirnir voru vand-
lega valdir. Fyrst sneri de Long
sér til tveggja gamalla skipsfé-
laga sinna, og þeir voru báðir til
í tuskið. Það var Melville vélstjóri
og Chipp liðsforingi. Chipp var á
skipi við Kínastrendur, þegar
honum bárust boð um, að af leið-
angrinum yrði, en hann sótti óð-
ar um prlof frá störfum og sneri
heimleiðis. Þá bættist einnig við
liðsmaður frá skemmtisnekkju
Bennetts, sem lá í Smyrna: Dau-
enhower liðsforingi. Aðrir leið-
angursmenn voru flestir valdir
áður en de Long kom til San
Fransisco með Jeanette, og var
Chipp falið að sjá um ráðningu
þeirra. De Long skrifaði honum
frá Englandi, og tók þar fram
hvers væri að gæta við manna-
ráðningarnar.
„Taktu einhleypa menn,” segir
hann í bréfinu. „Og þeir verða
að vera heilsuhraustir, þrekmikl-
ir og þolnir. Auk þess verða þeir
að vera þolinmóðir og jafnlyndir
og skapgóðir. Og auðvitað fyrsta
flokks sjómenn. Fáðu helzt Norð-
menn, Svía og Dani, reyndu að
sniðganga Englendingá,'Skóta óg'
íra, og Frökkum, ítölum og Spán-
verjum skaltu vísa á'bug án um-
hugsunar.”
III.
Jeanette lét úr höfn í San
Fransisco 8. júlí 1879. Þegar land-
festar voru leystar var mikill
mannfjöldi saman kominn á hafn-
arbakkanum, og leiðangrinum er
fylgt úr hlaði með heillaóskum
þúsunda. Mikill fjöldi smábáta og
skemmtisnekkja fylgjast með
Jeanette fyrsta spölinn, fallbyssu-
skot kveða við og eimpípur gjalla.
Brottfarardagurinn er gleðidagur,
allir eru vongóðir, bæði þeir sem
eftir eru í landi og hinir, sem
taka raunverulega þátt í leið-
angrinum. Það sést af þeim bréf-
um, sem de Long sendir konu
sinni í upphafi ferðarinnar.
Alla leið til Beringssunds fylg-
ist skonnorta með leiðangursskip-
inu, og lestar hennar eru fullar
af kolum. Jeanette verður að geta
lagt inn í íshafið með allt þáð
eldsneyti, sem kemst fyrir í'skip- '
inu. í Alaska er komið við; þar
eru kol tekin úr birgðaskipinu í
stað þeirra, sem hafa eyðzt á
leiðinni norður, og þar fjölgar á-
höfninni nokkuð. Tveir eskimóar
og fjörutíu hundar bætast i sóp-
inn.
28. ágúst heldur Jeanette norð-
ur um sundið inn í íshafið. En
áður en leiðangurinn getur far-
ið að sinna hinu eiginlega verk-
efni sínu að finna heimskautið,
verður hann að leggja lykkju á
leið sína. Svíinn Nordénskjöld
hafði árið áður lagt upp í lelð-
angur austur með Síberíu og ör-
lög lians voru enn ekki kunn. de
Long hafði tekið að sér að
grennslast fyrir um Nordenskjöld,
og þess vegna verður hann að
hafa landkenningu af Síberíu og
sigla vestur með strönd hennar.
548 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
En hann hofur heppnina með sér.
í annað skipti, sem hann leggur
að landi, finnur hann vetrarbúðir
Nordenskjölds, og innfæddir íbú-
ar segja honum, að hann hafi mán-
uði áður siglt austur til Berings-
sunds. Því til sönnunar að Nord-
enskjöld hafi raunverulega kom-
ið á þennan stað, sýna hinir inn-
fæddu honum hnappa úr norsk-
um, dönskum og sænskum ein-
kennisbúningum.
Nú er kominn 31. ágúst og
stefnan tekin í norður. Heppnin
virðist brosa við leiðangrinum.
Leitin að Nordenskjöld hafði ekki
tafið hann nema um þrjá daga,
og það eru vonglaðir menn, sem
láta úr höfn á leið til hins ó-
kunna, eftir að guðsþjónusta hef-
ur verið haldin um borð í leið-
angursskipinu. En þessi mikla
bjartsýni varir ekki nema þrjá
daga. Þá sjá þeir ís framundan, og
strax 6. september er leiðangur-
inn inniluktur í ís norðan vlð
HeraldseyjU og Wrangéleyju á 11-
gráðu norðlægrar breiddar. „Þetta
land er kjörið til að kenna mönn-
um þolinmæði,” ritar de Long í
dagbók sína þennan dag, en varla
hefúr hann sjálfur gert sér grein
fyrir því þá, hver sannyrði þetta
voru.
í fyrstu gera þeir sér vonir um
að ísinn greiðist í sundur, svo að
þeir geti haldið ferðinni áfram.
En þessar vonir rætast ekki. ís-
•breiðan umhverfis þá þéttist stöð-
ugt og hitastigið fer hriðlækk-
andi. Allt bendir til að þeir verði
að hafa vetursetu 1 ísnum. En
þeir eru þó ekki setztir um kyrrt.
Straumurinn, sem hvalveiðimenn-
irnir höfðu talað um, reynist vera
fyrir hendi. Þá rekur með ísnum
í norðvesturátt, að vísu mishratt
og óreglulega, en alltaf mjakast
þeir þó áfram.
Þeir eru 33 talsins, 28 hvítir
menn, 3 Kínverjar og 2 Eskimó-
ar, og allir eru þcir óþreyjufullir
eftir að komast áleiðis. En þó taka
þeir því með jafnaðargeði að
þurfa að hafa vetursetu í ísnum,
eins og allar horfur eru orðnar á.
de Long tekur strax upp skipu-
lagða baráttu gegn þeim tveimur
meinvöldum, sem hættulegastir
gætu orðið: mataræðissjúkdómum
og þunglyndi, sem oft fylgir ein-