Vísir - 24.12.1962, Blaðsíða 13

V1SIR . Mánudagur 24. desember 1962.
29
Hinn vinsæli gamanleikari, Alfrcð
Andrésson, sem lézt fyrir nokkrum
árum, syngur ásamt Lárusi Ingólfs-
syni nokkrar gamanvisur af hjóm-
plötum i kvölddagskránni annan
dag jóla.
Úfvarpíð —
Frh. af bls. 32:
son leikari). 17.10 Lúðrasveitin
Svanur leikur. Stjórnandi: Jón G.
bórarinsson. 17.30 Bamatlmi: „Jól
! jólalandinu", samfelld dagskrá í
umsjá Önnu Snorradóttur. Lítil
stúlka heimsækir jólalandið og hitt
ir að máli jólasvein og fleiri. Mar-
grét Ólafsdóttir, Gerður Hjörleifs-
dóttir, Lárus Pálsson, Þorsteinn Ö.
Stephensen o. fl. aðstoða. 18.30
Miðaftantónleikar. 20.00 Gaman-
vísur frá fyrri árum: Alfreð Andrés
son og Lárus Ingólfsson skemmta.
20.25 Leikrit: „Unnusta fjallaher-
mannsins" eftir Edoardo Anton í
iiýðingu Málfríðar Einarsdóttur.
Höfundur tónlistar: Armando
Trovajoli. — Leikstjóri: Helgi
Skúlason. Leikendur: Helga Bach-
mann,, Gísli- Halldórsson, Helga
Vaitýsdóttir, Þóra Friðriksdóttir,
Áróra Halldórsdóttir, Guðmundur
Pálsson, Jónína Ólafsdóttir, Katrín
Ólafsdóttir og Hrafnhildur Guð-
mundsdóttir. 21.35 Kammertónlist
I útvarpssal: Jude Mollenhauer leik
ur á hörpu og William Webster á
óbó. 22.10 Danslög, þ. á m. leikur
hljómsveit Jóns Páls. Söngkona:
Eliy Viihjálms. 02.00 Dagskrárlok.
200 ára
afmæli
Magnúsar
Stephensens
Hinn 27. desember næstkom-
andi eru 200 ár liðin síðanMagn
ús Stephensen fæddist. í tilefni
þess verður fundur haldinn í
Lögfræðingaféiagi Islands
fimmtudaginn 27. des. kl. 5.30 í
I. kennslustofu Háskólans. Flyt-
ur dr. Þórður Eyjólfsson hæsta-
réttardómari þar erindi um
Magnús Stephensen.
Eins og mönnum er kunnugt
gaf Bókfellsútgáfan út Ferða-
rollu Magnúsar Stcphensen nú
fyrir skemmstu, og er það í
fyrsta skipti sem ferðarolla
Magnúsar birtist í heild. Þá er
einnig verið að semja ritgerð
um Magnús Stephensen til
meistaraprófs í íslenzkum fræð
um. Er það Ólafur Pálmason
stud. mag., sem að þessari rit-
gerð vinnur. Er skemmtilegt til
þess að vita, að Magnúsar
Stephensens skuli þannig
minnzt á þessum tímamótum.
HEILLANDI
A ustur .1 Þorlákshöfn er skip-
stjóri, þekktur aflamaður,
sem alltaf fer að brosa þegar
hann sér mig. Forsaga þessa
máls er sú, að þegar ég var 16
ára gamall fór ég i vinnu í
Þorlákshöfn. Þar sem ég er al-
inn upp í sveit, voru fiskibát-
ar mér mjög framandi.
Fyrsta kvöldið gekk ég niður
á bryggju og niður í bát, sem
þar lá. Ég sá mann niðri £ lúkar
og fór þangað niður til að at-
huga þetta nánar. Sá ég á veggj
unum mörg op, sem mér virt-
ust vera inn í skápa og spurði,
í mesta sakleysi, hvað væri gert
við alla þessa skápa.
Maðurinn rak upp mikinn
hlátur yfir þessu óskaplega
þekkingarleysi. Skáparnir reynd
ust vera kojurnar.
eftir Ólaf Sigurðarson
lykta að ég sé hin mesta fiski-
fæla.
★
Tjað fór eins og mig grunaði,
að ég fengi að prófa eitt-
hvað nýtt. Við vorum ekki
komnir út úr höfninni, þegar
ég var orðinn sjóveikur. Fram
til þessa hafði ég aðeins heyrt
sagt frá sjóveiki, en það er
óhætt að fullyrða, að íslenzk
tunga, sem er vel búin hroll-
vekjandi lýsingarorðum, á ekk-
ert nógu sterkt til að lýsa þeirri
algeru vanlíðan, sem sjóveikin
hefur f för með sér.
Skipverjar voru allir aðrir hin
ir hraustustu. Hugguðu þeir mig
með því, að ég myndi fljótlega
sjóast. Til þess þyrfti ég ekki
annað en að borða nóg, og jafn
veiðar, sem til eru og ekki
batna þær við þetta.
Versti tími sólarhringsins var
þó vaktin yfir netunum á nótt-
unni, á meðan látið er reka. Þá
er ekkert að gera annað en að
sitja kyrr og líta annað slagið
upp, til að athuga hvort ekki
er allt I lagi. Með öðrum orð-
um, ekkert að gera annað en
að hugsa um sjóveikina.
Ekki man ég eftir nema einni
vakt, sem ekki einkenndist
meira af sjóveiki en nokkru
öðru. Þá vorum við í stillilogni
út af Eldey. Flotinn lét allur
reka þarna, sjálfsagt milli 50 og
100 skip. Tunglsskin var og öll
skipin með ljósum, sem spegl-
uðust í sjónum í öllum áttum.
Það er án efa leitun á meiri
töfrandi stundum en þessari.
Það er þvf hægt að ímynda
sér hversu mikla þekkingu ég
hafði á sjómennsku, þegar ég
fór af stað á sjóinn, á rek-
netabát frá Þorlákshöfn, fjór-
um árum síðar. Mér þótti það
ófært að hafa ekki prófað sjó-
mennsku og lagði af stað hinn
ánægðasti yfir þvf að fá nú að
prófa eitthvað nýtt.
Oáturinn, sem ég fór á, hét
ekki óvirðulegra nafni en
Gissur Isleifsson, eftir fyrsta
biskupi okkar Islendinga. Þetta
hafði fram að þessu verið mesta
happafieyta, tæp 30 tonn að
stærð, og hafði aflað vel, þrátt
fyrir smæðina.
Skipstjóri á bátnum hafði
verið góður aflamaður og hefur
verið það slðan, en svo brá við,
að meðan ég var á bátnum
veiddi hann sáralltið. Það væri
mjög eðlileg tilhneiging að
kenna honum um þetta afla-
leysi, en þar sem hann hefur
veitt vel, bæði fyrir og eftir
þetta, er ég tilneyddur að á-
vel þó að ég kastaði upp aftur,
væri ekki annað að gera en að
borða meira. Þetta reyndi ég
fyrsta kvöldið, með alls ófull-
nægjandi árangri. Þvl má bæta
við, að þeir sem eru sjóveikir,
skyldu aldrei borða harðfisk á
hafi úti.
Ekki fór það svo að ég sjó-
aðist, en fljótlega tókst mér að
koma nokkru skipulagi á veik-
indin. Við komum inn til Grinda
víkur daglega um hádegisbil.
Þá borðaði ég einu máltíðina,
sem ég gat komið niður. Næsti
sólarhringur fór svo í að reyna
að halda henni niðri og gekk
misjafnlega.
Tjað er ekki beint mín hug-
mynd um ánægjulegt líf, að
standa og hrista úr reknetum
og þurfa annað slagið að beygja
sig út fyrir borðstokkinn og
kasta upp, og það helzt án
þess að hætta að hrista. Rek-
netaveiðar eru að sögn sjó-
manna einhverjar Ieiðinlegustu
E“ veit ég hvernig á því
stendur, en eftir að hafa
kvalizt í 28 daga af 30, sem ég
var á bátnum, efast ég ekki um
að sjómennska er skemmtileg
atvinnugrein, og mig langar allt
af annað veifið að prófa aftur.
Það er rétt að geta þess, að
þessa tvo daga, sem ég ekki var
veikur, var landlega.
Það er eitthvað við sjó-
mennskuna, sem gerir hana
mjög spennandi. Á hverjum
degi er spenningurinn að vita
hvað kemur upp I netunum I
það skiptið.
Þá er einnig mjög sérkenni-
iegt andrúmsloft, sem ríkir með
al skipshafnar. Þetta er miklu
nánara samband en gerist með-
al starfsfélaga í landi. Á svona
litlum bát er lúkarinn miðstöð
alls llfs. Þar sofa allir I slnum
„skápurn", þar fer fram elda-
mennskan, þar er borðað, þar
er talstöðin, þar sem skipstjór-
arnir ræðast við um veiðina.
★
Fjað má I rauninni segja, að
þetta sé eins og lítið þjóð-
félag. Hver maður hefur sitt
starf, en valdið er á einni hendi,
skipstjórans. Það var mikil
heppni fyrir okkur, og ekki slzt
mig, eins og heilsufarinu var
háttað, að lenda undir stjórn
manns, sem stjórnaði í anda
hinna menntuðu einvalda. Það
var aldrei neinn vafi hver hafði
valdið, en þv£ var aldrei mis-
beitt og ekki minnist ég þess,
að hann skipti nokkum tíma
skapi.
Skipstjórinn var um þetta
leyti um þrítugt. Hann hafði
samt tíu ára skipstjórnarferil
að baki og hafði allan tlmann
veitt vel. Þrátt fyrir aflaleysið,
sem var honum svo ókunnugt,
hafði það aldrei nein áhrif á
sálarró hans, svo séð væri.
Yfirleitt var þetta mesta ró-
legheita skipshöfn. Hásetarnir
voru tveir auk min, báðir inn-
an við tvítugt og áttu fá önn-
ur áhugamál en það, hvenær
landlega yrði, til að komast á
ball. Mér er það minnisstætt,
þegar annar þeirra var að segja
frá, hve vel hann hefði skemmt
sér I landlegu: „Ég fór á ball
og skemmti mér alveg svaka-
lega vel. Ég man ekkert eftir
mér, frá því klukkan átta um
kvöldið."
★
p’ini maðurinn um borð, sem
átti það til að hækka róm-
inn að ráði, var kokkurinn. —
Varla er hægt að lá honum það,
við þau skilyrði sem hann varð
að vinna. Starfsrúm hans var
ekki annað en eldavélin og svo
borðið í lúkarnum. Þegar fimm
eða sex menn voru komnir I
lúkarinn var varla rúm fyrir
hann að snúa sér við.
Maturinn var yfirleitt einfald-
ur en góður hjá honum. Samt
var alloft kvartað við hann og
það er eitt af þvf sem virðist
fylgja sjónum, að ef menn kvört
uðu, var það gert svo um mun-
aði, með mörgum og kjamgóð-
um orðum. Hann svaraði þá af
miklum krafti, enda fer orð af
þvf hve auðvelt sé að særa til-
finningar kokka, jafnvel þeirra,
sem ekki eru franskir.
★
Tjað má teljast nokkuð öruggt,
að ég fer aldrei á reknet
oftar. Það stafar meðal annars
af því að nú hafa reknetaveið-
ar að mestu lagzt niður og stór-
tækari veiðarfæri tekið við. —
Það má vafalaust telja gæfu
fyrir sjómannastéttina, þvl að
reknetin eru erfið. Það er al-
veg sama hvort mikið er í net-
unum eða svo til ekkert, það
verður samt að hrista þau. Það
er að vlsu mikiu erfiðara þeg-
ar mikið er I þeim, en samt
finnur maður miklu minna fyr-
ir erfiðinu. Þá tekur veiðigleðin
við.
Þó að þetta hafi verið kvala-
tími horfi ég alltaf til hans með
nokkrum söknuði. Fyrir þrem
til fjórum árum slitnaði Gissur
ísleifsson frá legufærum, rak
upp I fjöru og eyðilagðist, svo
ekki verður meira á honum
siglt. Engan mann tók hann þó
með sér, enda mesta happa-
fleyta, eins og fyrr segir. Að
lokum vil ég svo mótmæla, eft-
ir eigin reynslu, þeirri almennu
staðhæfingu, að sjávarloftið
gefi aukna matarlyst.
HORMUNGATIMI
I Í I I
i«v.'.u1 m » nuvHuJ .i..U..U..o;í'.ív,J