Vikublaðið - 24.11.1995, Blaðsíða 12

£S»
FULLKOMIN
SURROUND-HUÓMTÆKI
SfoUMÚlA 2 • SÍMI36B 9090
Póstleggið
jólabögglana
tímanlega til
fjarlœgra ^
landa. posn
PÓSTUR OG SIMI
RAFMAGNSÞJÓNUSTAN
Kristján Svejnbjörnsson
löggiltur rafverktaki
Símar 565 4330 - 852 9120
Símboði 845 1415 - Fax 565 4329
Allar raftagnir - Breytingar -
Dyrasimaþjónusta
Vönduð vinna - Fljót og góð þjónusta
LANDSSAMBAND
ÍSL. RAFVERKTAKA
™#\1kuWa
§88 §5 22
B L A Ð
S E M
V I T
FOSTUDAGURINN 24. NOVEMBER 1995
Goðsagnimar um líf-
eyrissjóðina
„Það eru alls konar goðsagnir í
gangi um lífeyrissjóðina og ekki van-
þörf á að fólk sé betur upplýst um
hvað þeir eru að gera og að fólk átti
sig á því að það á þama eignir sem
hverfa ekki. Það er eins og sumt fólk
hafi það á tilfinningunni að það sé að
greiða eitthvað sem það fær aldrei til
baka, sem vitaskuld er ekki tilfellið.
Umræðan um h'feyrissjóðina hefur á
ýmsan hátt verið á villigötum og
þvert gegn öllu tali um illa stæða hf-
Enn eru atvinnuleysis-
met slegin
Sjálfsagt er mönnum enn í fersku
minni er forsætisráðherra boðaði
betri tíð með blóm í haga um síð-
ustu áramót og fyrir kosningamar í
vor. Ekki síst mátti skilja á ráðherr-
anum að atvinnuleysi myndi fara
minnkandi. Þetta hefur ekla orðið
nema síður sé. I skýrslu vinnu-
málaskrifetofu félagsmálaráðuneyt-
isins kemur ffam að atvinnuleysi
hafi aldrei mælst jafii mikið í októ-
bermánuði. Þá vom sem svarar til
5.280 manna án vinnu í landinu
eða 4% mannaflans og údit fyrir
að atvinnuleysi í nóvember verði
um 4,8% og þannig fjölgi atvinnu-
lausum um hðlega 1.000 milli
mánaða. Fyrstu 10 mánuði þessa
árs var atvinnuleysið að meðaltali
5% en 4,8% á sama tíma í fyrra.
Atvinnuleysi nú er fjórtán- til
fimmtánfalt meira en varl986 til
1988.
Sjálfsbjörg mótmælir
niðurskurði
Almennur félagsfundur Sjálfs-
bjargar, félags fatlaðra í Reykjavík
og nágrenni, mótmælir harðlega
þeim niðurskurði í heilbrigðiskerf-
inu, sem áædaður er samkvæmt
fjárlagafrumvarpi fyrir næsta ár.
Sjálfsbjörg vekur athygh á því að
samkvæmt fjárlagafrumvarpinu á
að fella niður það ákvæði að bætur
almannatrygginga fylgi almennum
Iaunasamningum, lækka heildar-
greiðslur til heimildarbóta, taka
upp innritunargjöld á sjúkrahús
landsins, Iækka enn meira greiðslur
vegna hjálpartækja og taka á upp
fjármagnstekjuskatt á hfeyrisþega
áður en hann verður almennt inn-
leiddur í skattakerfinu. Ollu þessu
mótmæhr Sjálfsbjörg og ekki síst
því, að svokallað ffítekjumark hef-
ur staðið í stað ffá því í júlí 1993 og
að bætur hafa ekki hækkað í sam-
ræmi við önnur laun í landinu.
Herstöðvaandstæðing-
ar fordæma kjarnorku-
vopnatilraunir
Landsráðstefna Samtaka her-
stöðvaandstæðinga 1995 mótmælir
kjamorkusprengingum Frakka í S-
Kyrrahafi og krefst þess að þeim
verði hætt þegar í stað. Samtökin
benda á samábyrgð Islendinga sem
em með þessu rild í hemaðar-
bandalagi. Einnig er kjamorku-
vopnatilraunum Kínverja mót-
mælt. Þau taka undir að Græn-
lendingar fái bætur vegna kjam-
orkuslyssins 1968 og þau krefjast
þess af íslenskum stjómvöldum að
þau upplýsi hvort kjamorkuvíg-
búnaður sé til staðar eða hafi ein-
hvemtíma verið til staðar hér á
landi eða í íslenskri landhelgi. Loks
ítreka samtöldn að Island eigi að
vera utan hemaðarbandalaga og að
herinn fari. Þá fengu hugmyndir
menntamálaráðherra um innlend-
an her það óþvegið á landsráð-
stefnimni.
eyrissjóði er það mín niðurstaða að
þeir standi nú flestir hverjir vel að
vígi.“
Viðmælandinn er Már Guð-
mundsson hagffæðingur og um-
ræðuefnið er ný skýrsla hans um
stöðu lífeyrissjóða landsins, sem
hann tók saman að tilstuðlan SAL og
Landssambands lífeyrissjóða.
- Einmitt í Ijósi undangenginn-
ar umræðu koma ótvíræðar niður-
stöður þínar nokkuð á óvart.
Hvað segir þú nánar um þessa
góðu stöðu sjóðanna?
„Ef við lítum á þessa almennu
sjóði þá blasir við að þeir hafa verið
að bæta stöðu sína mjög hratt á und-
anfömum ámm. Þeir hafa meðal
annars getað gert þetta með góðri á-
vöxtun eignanna en einnig með því
að breyta reglugerðum sínum til að
ná jöfnuði milli eigna og skuldbind-
inga. Ekki síst hefur þeim tekist að
draga mjög úr kostnaðarhlutfallinu í
rekstrinum, sem fyrir hálfum öðmm
áratug var um l %, en var á síðasta ári
0,29%. Þetta hefur meðal annars
gerst með því að sjóðir'hafa samein-
ast í nokkmm mæli. Þá er og að geta
þess að nokkur misskilningur hefur
verið í gangi vun stöðu sjóðanna hvað
ávöxtunina varðar út frá trygginga-
ffæðilegum úttektum. I slíkum út-
tekmm er gjarnan miðað við 3,5% á-
vöxttm eigna, en þá er ekki tekið til-
lit til þess að eignir em oft bundnar
til langs tíma á mun hærri vöxtum.
Ef tillit er teldð til þessarar stað-
reyndar og annarra atriða sem ég hef
nefnt, en h'feyrissjóðir bænda og sjó-
manna undanskildir, þá er niður-
staðan sú að sjóðirnir eiga fyrir
skuldbindingum sínum. Að vísu em
sumir sjóðir ekki nú þegar komnir í
þessa stöðu, en ég býst við að staða
þeirra eigi eftir að batna.“
- Þú nefndir breytingar á reglu-
gerðum. Er ekki stór þáttur í
batnandi stöðu Iífeyrissjóðanna
fólginn í því að réttindi hafa verið
skert?
„Eg hef ekki sundurliðað yfirlit
yfir það og þetta er vissulega eitt af
því sem gerir málið flókið. Skerðing
Már Guðmundsson: Ef þessi stóri kostur samtryggingar-
innar myndi hverfa vegna valffelsisins blasir við að það
þyrfri að meta einstaklingana efrir því t.d. hvort þeir reykja
og drekka eða ástunda heilbrigt lífemi. Og þá gæti komið
upp óheyrilega dýrt og flókið kerfi.
hefur í sumum tilvikum átt sér stað,
jafnvel vemleg, en ekki hjá stærstu
sjóðunum eins og t.d. Lífeyrissjóði
verslunarmanna og Söfnunarsjóði
Iífeyrisréttinda."
- Sumir hafa einnig talað um
allt of háa vexti á lánum til sjóðs-
félaga og kynslóðabil stundum
nefint til sögunnar. Kannast þú við
þetta?
„Eg held að á tímabili hafi SAL-
sjóðimir verið með meðalvexti bank-
anna, en nú em þeir flestir með vexti
sem era undir markaðsvöxtum. Þessi
staðreynd og talið um kynslóðabilið
em þættir í fortíðarvandanum sem
ég tel að bætt ávöxtun hafi Iagfært.
En hvað skerðingu réttinda varðar er
rétt að hafa í huga að sagan hefur
ekki öll verið sögð. Það á eftir að
koma í Ijós, eftir kannski 10 til 20 ár,
Gæði og hreinleiki
Gustavsberg blöndunar- og hreinlætistækin eru stílhrein og endingargóð.
Kynnið ykkur fjölbreytta og fallega hönnun fyrir eldhús og baðherbergi.
- þar sem gæði og hreinleiki skipta máli
Fæst í öllum helstu byggingavöruverslunum
Innflutningsaðill Gustavsberg á (slandi: Krókháls hf. Sími 587 6550
hvort noklcur skerðing muni í raun
verða að vemleika.“
- Getur þú eitthvað sagt okkur
um hugsanleg áhrif aukins val-
firelsis á stöðu lífeyrissjóðanna?
„Það er ekki mikið komið inn á
það í skýrslunni, en þó nefni ég að
aukin samkeppni gæti haft jákvæð á-
hrif á fjármagnsmarkaðinn án þess
þó að stuðla að vaxtalækkun út af fyr-
ir sig. Hvað auldð valfrelsi varðar má
velta því fyrir sér hvort „hjarðhegð-
un“ myndi ekki taka við af því sam-
ráði sem menn kunna að viðhafa
núna og þá á ég við að allir muni
hegða sér eins og þeir sterkustu gera.
Ef farið verður út í að auka valffelsi
er hugsanlegt að starfshættir batni,
en í staðinn gæti komið mjög flókið
kerfi sem gæti raskað verulega því
kerfi sem nú ríkir. Eitt af því sem
gerir núverandi kerfi svo ódýrt og
einfalt er þessi samtrygging, þar sem
enginn greinarmunur er gerður á
einstaklingunum, heldur em réttindi
veitt óháð því hver greiðir og
hvenær. Þess vegna geta sjóðimir
boðið upp á tryggingar sem á frjáls-
um markaði yrðu mjög dýrar og vart
bjóðanlegar. Ef þessi stóri kostur
samtryggingarinnar myndi hverfa
vegna valffelsisins blasir við að það
þyrfti að meta einstaklingana eftir
því t.d. hvort þeir reykja og drekka
eða ástunda heilbrigt líferni. Og þá
gæti komið upp óheyrilega dýrt og
flóltið kerfi.“
iþg