Vikublaðið


Vikublaðið - 29.11.1996, Blaðsíða 10

Vikublaðið - 29.11.1996, Blaðsíða 10
VIKUBLAÐIÐ 29. NÓVEMBER 1996 Halldór Ásgrímsson, formaður Framsóknarflokksins, sagði í setn- ingarræðu sinni fyrir viku að sam- einingarviðleitni vinstri manna væri ekkert annað en tálsýn og stefnumót við fortíðina. Þessi orð eru ekki látin falla að ástæðulausu. Halldór Ásgnmsson skynjar eins og aðrir þá þungu undiröldu í Framsóknarflokknum sem kallar á þátttöku í þessum umræðum. Þess vegna hvatti hann ungt, félagslega sinnað fólk til að kynna sér frekar sögu Framsóknarflokksins í áttatíu ár. Halldór heldur sennilega að í samvinnufélagshugsjóninni og Sambandinu sáluga sé að finna til- vísanir sem eigi upp á pallborðið hjá ungu fólki í dag. Að þar sé að finna þann vegvísi sem lýsi leiðina inn í næstu öld. Að í haftaróm- antíkinni sé framtíðin fólgin. Sam- bandið var nefnilega engin tálsýn. Og lestur í sögu Framsóknar- flokksins í áttatíu ár er ekki stefnu- mót við fortíðina. Ónei, óseisei, ónei. Hvemig á jafn veruleikafirrtum stjómmálamanni að takast að móta stefnu sem dugir Islendingum inn í 21.öldina? Islendingar eiga ekki von á góðu ef þetta er það sem koma skal. Engin ný hugsun, engin framtíðarsýn. Halldór Ásgrímsson talar um sjávarútveginn sem áframhaldandi undirstöðuatvinnu- veg íslendinga. Er það líklegt? Er það jafnvel eftirsóknarvert? Nei, það er hvorki líklegt né eftirsókn- arvert. Á tímum vaxandi aflasam- dráttar, stöðugra átaka vísinda- manna og stjómmálamanna við ákvörðun heildaraflamagns og sí- vaxandi andstöðu við óvistvænar veiðiaðferðir í heiminum er ekki líklegt að við taki nýtt blómaskeið fiskveiða. Það er heldur ekki eftir- sóknarvert að byggja afkomu heill- ar þjóðar á jafn sveiflukenndum at- vinnuvegi og fiskveiðar em. Öll lögmál sjávarútvegsins ráðast af aðstæðum sem erfitt er að hafa áhrif á. Á það bæði við um fisk- veiðamar sjálfar svo og verðmynd- un á mörkuðum erlendis. íslendingar verða að leita nýrra leiða. Hér skal bent á áframhald- andi uppbyggingu ferðamannaiðn- aðar, þar er umhverfisvemd frnrn- forsenda, eflingu smáiðnaðar og hugbúnaðargerð. Söluvara 21. ald- arinnar er þekking. Forsenda þekk- ingar er menntun. Og hvað gerir Framsóknarflokkurinn? Hann gengur í lið með Sjálfstæðis- flokknum við það að rífa og tæta niður menntakerfið í landinu. Að takmarka aðgang að skólastofnun- um með skólagjöldum, fallskatti og handónýtum lánasjóði. Þeim, sem lítið er léð, verða margar syndir fyrirgefnar. Sókn og sigrar Framsóknar- flokksins hvíla í blárri fortíð. Eftir situr karlægur gamlingi sem lítur um öxl sér í biturri meðvitund um auðnir liðinnar ævi. Stefna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum reyndist tálsýn ein. Framsóknarflokkurinn er stefnumót við fortíðina. Viðmælandi okkarer Uagnlieiður (íesísdóUir, 21 árs Ueykvíkiniiur. Ilíin iiíski il'aðist Irá Vlenníaskólanum við Sund vorið 1995 oí> á sa*(i í stjórn Verðandi. Uagnlieiður leggur nú síund á mannl‘ra*ði við lláskóla Islands. Ef við byrjum á því að tala um eitthvað annað en pólitík, hvað ertu að gera þessa dagana? Eg er á fyrsta ári í mannfræði í HI og er að vinna með unglingum í félags- miðstöðinni Þróttheimum samhliða náminu. Ég kann ótrúlega vel við mig í mannfræðinni og stefni á klára hana hér heima og fara til útlanda í framhaldsnám. Reyndar býst ég við að taka mér ársfrí á þessu tímabili og fara til Suður-Ameríku. Af hverju Suður-Ameríku? Eftir stúdentsprófið tók ég mér frí frá skóla, vann fyrst á bamaheimili og fór svo í fjögurra mánaða ferðalag um Mexíkó og Guatemala. Það hafði verið draumur hjá mér í mörg ár að fara til Mið- eða Suður-Ameríku, svo að mér fannst upplagt að skella mér út svpna áður en alvara lífsins tæki við. Ég fór með bestu vinkonu minni, við einfaldlega keyptum okk- ur miða og fórum. Það er í rauninni ekki hægt að undirbúa sig fyrir ferð eins og þessa. Hvorug okkar kunni orð í spænsku þegar við komum út, svo við byrjuðum á því að fara í spænskuskóla í mánuð. Svo lögðum við bara af stað með hálftóma bak- poka suður á bóginn til Oaxaca og Chiapas, sem eru syðst í Mexíkó, þaðan til Guatemala, upp á Yucatán- skagann í gegnum Belize. Við höfð- um auðvitað mestan áhuga á að kynnast landi og þjóð svona innan frá og vorum þar að auki peningalitl- ar svo við tókum lélegustu rútumar, gistum á ódýmstu hótelunum eða bara í hengirúmum í pálmakofum og borðuðum gjaman á mörkuðunum með hinum innfæddu. Hvað heillaði þig mest á ferðalag- inu? Hvað kom þér mest á óvart? Ég var langhrifnust af Chiapas og Guatemala þar sem hinir innfæddu eru í meirihluta. Það var eins og þar væri maður kominn að hjarta lands- ins, indíánamir í sínum litríku þjóð- búningum vom mjög áberandi. Mér fannst ég vera stödd einhvers staðar lengst aftur í fortíðinni. Þrátt fyrir að staða indíánanna sé auðvitað hrika- lega slæm, þeir búa í lélegum húsa- kynnum og strita til að eiga í sig og á, þá er fólkið ótrúlega lífsglatt, alltaf brosandi og mjög vingjamlegt. Þetta er fólk sem kann að lifa lífinu, laust við stress og það lífsgæðakapphlaup sem við þekkjum á Vesturlöndum. Það sem kom mér mest á óvart var að flestir eiga sjónvarp og videó, jafnvel græjur í allri fátæktinni. Það- an fær fólkið sínar hugmyndir um okkur, í gegnum sápuópemr og bandarískar bíómyndir. Við emm náttúmlega moldrík í samanburði við þetta fólk enda lítur það að miklu leyti á okkur sem tekjulind. Það sem er kannski mest heillandi við þennan heimhluta em andstæðumar. Eg held að það geti enginn ferðast um þessi lönd án þess að falla algjörlega fyrir þeim. En hvað með pólitíkina, af hverju Verðandi og Alþýðubandalagið? Mér var boðið að taka sæti í stjóm Verðandi og mér leist bara vel á að taka þátt í starfinu, líka til að komast inn í umræðuna. Varðandi Alþýðu- bandalagið þá gengur stefna flokks- ins langnæst minni lífsskoðun al- mennt, svo að það kemur einfaldlega ekkert annað til greina. Það sem Al- þýðubandalagið hefur verið að berj- ast fyrir em ekkert annað en sjálf- sögð mannréttindi. Hvernig líst þér svo á starfið? Satt best að segja þá hefur mér ekki fundist félagið nógu áberandi út á við, en Verðandisíðan í Vikublaðinu og kynningarbæklingurinn sem við emm að vinna að em vissulega spor í rétta átt. Þetta er öflug og framtaks- söm ungliðahreyfing og hún sýnir það í verki. Á hvað fínnst þér að samtök eins og Verðandi eigi að leggja áherslu? Tvímælalaust menntamál og jafnrétt- ismál. Maður hreinlega skammast sín fyrír ástandið í menntamálum á íslandi, það er rneira en að segja það að eiga við LIN eins og kjörin þar em í dag. Það er alveg ljóst að það verður að taka fjárframlög ríkisins til menntamála til rækilegrar endur- skoðunar ef við ætlum ekki að drag- ast aftur úr á öllum sviðum. Mennt- unin er jú gmnnurinn að bjartari framtíð fyrir þjóðina. Nú, svo em það jaínréttismálin. Það er alveg út í hött að við skulum enn berjast fyrir eins sjálfsögðum réttind- um og sömu launum fyrir sömu vinnu, óháð kyni. Eftir hveiju er eig- inlega verið að bíða? Hvað með stöðu Verðandi innan Alþýðubandalagsins? Heldurðu að hreyfingin geti haft virkileg áhrif? Það er nauðsynlegt fyrir alla stjóm- málaflokka að hafa virka ungliða- hreyfmgu og Verðandi er helsti vett- vangur ungs róttæks fólks til þess að koma hugmyndum sínum á framfæri og hafa áhrif á gang mála. Hver ann- ar ætti að geta komið baráttumálum ungs fólks á framfæri? Þannig að ungliðahreyfingin bæði getur og á að hafa áhrif innan Alþýðubandalags- ins. Nú er mikil umræða um .samvínnu stjórnarandstöðuflokkanna, hvernig líst þér á hana? Mér líst ofsalega vel á sameiningu og ekki síst þá forystu sem ungt fólk á vinstri vængnum hefur tekið í þeim málum. í grundvallaratriðum stefn- um við að sömu markmiðum og ég er ekki í nokkrum vafa um að við getum sameinast um helstu stefnu- málin. Ef við ætlum að breyta áhersl- unum í þjóðfélaginu verðum við ein- faldlega að standa saman gegn hægri öflunum. Nátturuval hinna feitu Grímur Hákonarson skrifar Við lifum í feitri veröld þar sem manngildi er orðið að undir- hökugildi og menn eru ekki óhultir nema að þeir séu í Golfklúbbi Sjálfstæðisflokksins. Þetta eru síður en svo nýmæli í sögunni því alla tíð hafa yfirstéttir þjóða auðkennt sig með óhóflegri fellingasöfnun. „Ef þú ert nógu djéskoti feitur þá lifirðu nógu helvíti góðu lífi”, segir hægra- máltækið. Ríkisstjómir Davíðs Oddssonar hafa fylgt þessari kólest- erólstefnu undir Thatecherískri for- skrift síðastliðin fimm ár og gert þeim fituminni sífellt erfiðara um vik. Það sem er efst á afrekalista stjómarmanna eru markvissar fjár- magnstilfæringar úr jöðrum samfé- lagsins til fjölskyldna í feitari kantin- um. Vegna þess að fjármagnsstreym- ið er „stöðugt”, þ.e.a.s kemst á leið- arenda án nokkurs hnjasks, prísa stjómmálamenn sig fyrir að viðhalda stöðugleika í samfélaginu. Stöðug- leiki er algjörlega vindlaust hugtak og engin mælistika á gott þjóðfélags- ástand heldur einungis afsökun hægrimanna til að viðhalda misskipt- ingu. Þetta er skólabókardæmi Milt- ons Friedman um það hvemig hent- ugast sé að réttlæta arðránsstarfsemi og rányrkju í þriðja heiminum. „Við lánum ykkur peninga og þið viðhald- ið stöðugleikanum”, segja erindrekar alþjóðlegu bankanna í New York þegar þeir heimsækja fátækar ríkis- stjómir. Einn áherslupunktur í þessari stefnu ríkisstjómarinnar hefur verið að koma betur og betur í ljós með hverju árinu og tengist erfðapólitík af verstu gerð. Hér er um að ræða af- dráttarlausa skerðingu á tækifæmm fólks til náms og þ.a.l. aðgang að lífsins gæðum. Hæfileiki einstak- lingsins er metinn út frá ummáli vambarinnar. Ef þú ert feitur og átt í námserfiðleikum þá er þér juðað áfram á fitunni, en ef þú ert „magur” og átt í námserfiðleikum, þá áttu á hættu að vera vísað frá vegna fitu- skorts. Gott dæmi um þetta er fyrir- komulag LÍN (Lánasjóður íslenskra námsmanna) sem er ekki tilbúinn að lána fólki fyrir en það hefur „staðið sig vel” fyrsta árið í námi. Annar merkur liður í þessari síunarstarf- semi auðvaldsins birtist á dögunum og beinist að framhaldsskólunum. Nemendur eiga nú að borga 1500 krónur fyrir hvert fag sem þeir falla í á önn, hyggist þeir halda áfram námi. Þett^ líkist helst fomeskjuleg- um ættbálkahugmyndum og er ein- ungis liður í því að koma á skýrari stéttahlutföllum í íslensku samfélagi. Kynbótafræðingurinn Bjöm Bjama- son er hér í forsvari sem endranær og virðist hafa tryggt sig í sessi á stein- öldinni sem leið. Sjálfstæðismenn, einkum Hitlers- æskan í SUS, hafa að undanfömu gagnrýnt íslenskt menntakerfi fyrir það sem þeir kalla forsjárhyggju, og telja lausnina felast í einkavæðingu (Kolkrabbavæðingu). I sannleika sagt - þeir vinna að því að gera for- sjárhyggju ríkisins að forsjárhyggju fjölskyldna í feitari kantinum. Þeir vilja sem sagt allt forræði yfir til for- ráðamannsins sjálfs, sem verður því lélegur forráðamaður ef hann er ekki feitur. „Við viljum ekki að ríkið sé að skipta sér af - okkur þykir vænt um pabba og viljum vera hjá hon- um”, segja þeir. Hér miðast þarfir hægrimannsins enn og aftur við að skerða jafnrétti fólks því stóri pabbi segir, og hefur alltaf sagt, að sam- keppni sé vond. Fyrirmyndin í þessu tilfelli er „stéttaskólakerfið” í Banda- ríkjunum þar sem pabbastrákamir fá aðgang að menntasetrunum en þeir efnaminni fá að dúsa í ríkisreknum hreysum og læra aðallega að taka í nefið og reykja CIA-krakk. Sérstöðu Verzlunarskólans innan íslenska menntageirans gætum við notað sem útópíska hliðstæðu, því hann nýtir jafnt og aðrir framlög úr ríkissjóði en auk þess nýtur hann sérvemdar frá íslensku yfirstéttinni. Það er þá kannski engin tilviljun að skólastof- umar skuli vera merktar Kolkrabban- um. Þegar MH-ingar fara í stofur 14, 15 og 16, þá fer Verzlingurinn í Sjó- vá-Almennar, Flugleiðir og Eimskip. Við getum líka sagt okkur að það er „pabbinrí’ sem borgar 40 þúsund króna námsgjaldið. Það er heldur engin tilviljun að ég tengi einkavæð- ingu við Kolkrabbavæðingu vegna þess að fræðslustofnanir era „undan- þegnar” skatti. í Bandaríkjunum æru einkaskólar í eigu auðhringa nefni- lega miklu fýsilegri ljármágns- geymslur heldur en nokkra siiíni bankar í þeirra eigu. Að sjálfsögðu er þessi hægri árátta svo í beinharðri mótsögn við yfir- varpið. Enda ekki skrýtið því að hug- myndafræði á hægri-vængnum hefur alla tíð alið á endalausum mótsögn- um. Það sem hljómar vel á blaði, hljómar yfirleitt illa í raunveraleik- anum. „Frelsi einstaklingsins” er al- gjörlega gildissnautt hvað þetta varð- ar. Mennimir eru ekki jafnir fyrir líf- ins gæðum nema þeir „fæðist feitir”.

x

Vikublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikublaðið
https://timarit.is/publication/310

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.