Frjáls þjóð - 03.11.1952, Qupperneq 4

OrðíB belgur
FfcjÁLS ÞJÓÐ
Mánudaginn 3. nóvember 1952
Guðm. Oddsson:
Landhelgisiínan
tptý framtíðin
Báamarkaílurinn
« Shólavörðustéfj 17
heldur enn áfram. ff]ihd úrua tu a
pyrir helminq verÉó og fahan af minna
Notíð þetta emstæða
tækifæri til að eignast
bækur fyrir lítið verð
Klögumálin ganga á
víxl
Það mun lengi í minnum
haft, þegar Bjarni Benedikts-
son utanríkisráðherra klagaOi
landa sína á aumkunarlegan
hátt fyrir húsbændum sínum í
Washington og hét á stuðning
þeirra. Morgunblaðið blygðað-
ist sín ekki.
Nú stendur Brynjólfur
Bjarnason í ræðustóli austur 1
Moskvu og kyrjar þar sams
konar söng. Þjóðviljinn blygð-
ast sín — enn.
Verðugt verkefni
Dómsmálaráðherra hefur tek-
ið sér fyrir hendur að rannsaka
ritstörf og rithöfundarferil
Jóhannesar Kr. Jóhannessonar.
Andrés og skottið
Þann 5. okt. s.l. skrifaði
Andrés Kristjánsson, blaðamað-
ur við Tímann, grein í blaðið í
tilefni af smáletursklausu, sem
birzt hafi í FRJÁLSRI ÞJÓÐ
undir fyrirsögninni „Skrýtin
þingeyska". Kallaði hann þar
Arnór Sigurjónsson til vitnis
gegn ritstjórum FRJÁLSRAR
ÞJÓÐAR, að því er bezt var
skilið. Arnór sýndi Andrési þá
sjálfsögðu kurteisi að verða við
þessu kalli, og áttu þeir af þessu
F.V.F. -
Framh. af 2. síðu.
þar er komin fram, reynist ann-
að og meira en bláþráður,
spunninn hæfilega lengi fyrir
kosningar, er bíði þess eins að
verða bitinn sundur af hinum
„gömlu jöxlum“ eftir kosning-
arnar.
Blaðið vonar, að þessi stuðn-
ingur F.U.F. við kröfuna um
LOKUN HERSTÖÐVANNA
reynist annað og meira en
venjulegt kosningaflaður við
mál, sem nýtur mikilla og al-
mennra vinsælda.
Fleiri fórna sér en
Stefán Jóhann
„Frjáls þjóð“ fór nýlega
fögrum orðumumfórnarlund og
ósérplægni Stefáns Jóhanns,
svo sem maklegt var og rétt.
Nefndi blaðið sem dæmi, hvern-
ig sá maður slítur sér út fyrir
þjóðina með erfiðum fundar-
höldum suður í Strassburg. En
blaðið gat ekki um leið um hið
fegursta fordæmi af þessu tagi,
sem þó er á margra vitorði, og
ekki er ástæða til að liggi í
láginni, ef þess er á annað borð
getið, sem vel er gert fyrir
föðurlandið. Einn af skrifstofu-
stjórum stjórnarráðsins, vitan-
lega kominn í þá stöðu fyrir
mikil afrek á sínu sviði og þjóð-
kunnur fyrir fræðimennsku í
stjörnulestri og kukli, hefur
undanfarin ár lagt á sig ó-
hemjumikil og erfið ferðalög
fyrir embætti sitt, til þess að
halda uppi heiðri þjóðarinnar
á alþjóðavettvangi. T.d. vann
hann það afrek að sitja á sama
sumri eina ráðstefnu vestur á
Kyrrahafsströnd og aðra suður
í Sviss. Hann varð þess var að
tilefni nokkur orðaskipti Andrés
og vitnið. En 28. okt. s.l. kallar
Andrés ritstjóra FRJÁLSRAR
ÞJÓÐAR til vitnisburðar gegn
Arnóri, samkvœmt því sem
helzt verður ráðið af hans máli.
Skyldi nokkurn furða á því, þó
að Andrési dytti í hug setningin:
„Illt er að bíta í eigið skott.“
Hitt er svo annað mál, hvort
bœndur vilja faHast á að segja
beri, að Tíminn sé „blað handa
bœndum“, eins og „bók handa
börnum."
Fínt skal þaö vera
Amerískur hermaður reynir að
nauðga íslenzkri stúlku í rúmi
hennar í bragga á Keflavíkur-
flugvelli. Morgunblaðið (tveggja
dálka): „Hermaður rœðst á
stúlku. Höfðu setið að sumbli.“
Amerískur hermaður reynir að
nauðga konu á sextugsaldri á
götu í Keflavík. Morgunblaðið
(eindálka): „Hermaður rœðst á
fullorðna konu.“
„Ráöizt á“ gamalt fólk
■jf Lofti Guðmundssyni
blaðamanni hefur verið boðið
til Ameríku.
★★ Hann lætur heiðurs-
karlinn Filippus Bessason
hreppstjóra greiða fyrir sig
endurgjaldið fyrirfram.
★★★ Amerískur hermaður
hefur reynt að nauðga gamalli
konu í nánd við Keflavíkur-
flugvöll.
I\ibl. hefur frambjóö-
endaskipti
Föstudaginn 24. okt sl. farast
Mbl. svo orð: „Álitið, að Rússar
vilji, að Stevenson verði kjörinn
nœsti forseti Bandaríkjanna.
.... Ástœðuna til þess, að
Rússar vilji, að repúblikanar
sigri, segja fréttamenn þá, að
þeir álíti, að þá minnki fjár-
hagsaðstoð Bandarikjanna bœði
til Evrópu- og Asíulanda, en það
sé einmitt þeirra helzta áhuga-
mál.“
Framsóknarflokkurinn átti í
fórum sínum sýslumann, sem
farið er að leiðast úti á landi
og þarf að fá gott embætti í
Reykjavík. Skrifstofustjórinn
skrifaði þá ríkisstjórninni bréf,
þar sem hann bauðst til að láta
af embætti sínu, (halda þó
laununum) en gegna áfram þvi,
sem erfiðast er og vanþakk-
látast við embættið, þ. e. að
sækja ráðstefnurnar erlendis
hvar í heiminum, sem þær eru
haldnar.
E.P.
Mlannkynsóvinur
lagöur aö velli
Núverandi stjórnarflokkum
er ekki alls varnað. Þeir hafa
gert eina mjög mikilvæga upp-
götvun. Þeir hafa fundið mann-
kynsóvin og ráðið niðurlögum
hans.
Það var kaupgeta almenn-
ings. Með samtökum sínum
hafði verkamönnum og laun-
þegum tekizt að ná réttlátari
skiptingu þjóðarteknanna, en
hér hafði nokkurntíma þekkst.
Þeir höfðu einnig haft sam-
Það má ef til vill segja, að
það sé að bera í bakkafullan
lækinn, að ræða frekar um
landhelgislínuna, eins mikið og
þegar hefur verið um hana
rætt.
Margir voru orðnir leiðir á
seinaganginum um fram-
kvæmdaratriði þessa máls, en
hér mátti ekki rasa um ráð
fram. Eftir dómsúrslit Norð-
manna fyrir alþjóðadómstóln-
um í Haag, var hafizt handa
í öruggum áföngum. Vitað var,
að með þessum aðgerðum yrðu
ýmsir útvegsmenn fyrir stund-
aróþægindum, þar sem sumir
þurftu að leggja upp bátum
sínum, en aðrir að skipta um
veiðiaðferð. En árin koma tii
með að sanna, að þeir fá þetta
greitt með góðum rentum.
Englendingar, sem hafa
stundað grunnmiðin við strend-
ur landsins síðan þeir byrjuðu
veiðiskap, vilja ekki skilja
ofangreint sjónarmið, þó að
telja megi víst að þetta komi
þeim einnig að gagni, enda þótt
hin gömlu kolamið þeirra við
Vestmannaeyjar og ýsu- og
kolamið í Faxaflóa og við Suð-
urnes séu lokuð.
í dagblöðum okkar birtast
stundum rætnar og lognar sakir
á hendur íslendingum út af
landhelgislínunni, þýddar úr
enskum blöðum, og er það ekki
nema sýnishorn af þeim skrif-
um og því umtali, sem sett hef-
ur verið í áróðursrit Englend-
inga á hendur okkar í þessu
máli.
Ég hef ekki komið í neinn
enskan fiskibæ síðan landhelgin
var stækkuð. En á ferð minni
um Glasgow og Leith í júlí síð-
astliðnum, komst ég í orðakast
við menn, sem að fyrra bragði
fóru að ræða um þetta mál við
mig. Engir þeirra höfðu „inter-
vinnu um það við bændur, að
verð búvara skyldi reiknað út
á fræðilegan hátt til þess að
bændur fengju þann hlut úr
þjóðarbúinu sem þeim réttilega
bar.
Með því hófst vorleysing í
íslenzkum landbúnaði. Vélar
voru keyptar í hundraða og
þúsundatali, steinhús reist í
stað hálffallinna kumbalda 4óg
nýtízku útihús þutu upp. Gráir
móar breyttust í iðjagræn tún.
Öllum leið vel nema okrur-
unum, sem höfðu ginið yfir
meirihluta þjóðarteknanna, en
sáu þær nú hverfa í æ ríkara
mæli til hinna vinnandi stétta.
Þeir fundu þá upp það þjóðráð
að hætta að verzla í búðum
sínum, en nota í þess stað
svefnherbergi og bakhús fyrir
svartamarkaðsverzlun. Þannig
náðu þeir með rangindum til
sín meira af tekjum þjóðarinn-
ar, en þeir áttu að fá Það nægði
þeim þó ekki. Þeir vildu fá
„sama ástand og fyrir stríð.“
Þá fengu þeir Sjálfstæðisfl.
og Framsóknarfl. í lið með sér
ásamt leigðum ráðunaut þess-
ara flokka í efnahagsmálum.
Þeir félagarnir, okrararnir,
stjórnarflokkarnir . og ráðu-
essu“ af útgerð, en af landhelgi
íslands, það var annað mál.
Eftir minni beztu getu reyndi
ég að skýra nauðsyn okkar og
þeirra á þessari ráðstöfun, en
þeir hristu bara höfuðið. Það
var eins og hér lægi við þjóð'ar-
heiður Englendinga. Einn þess-
ara manna sagði meðal annars:
— Nei, gamla England er
búið að missa nóg, og ef við
svo færum að láta þetta eftir
ykkur úti á íslandi, hvað kæmi
næst? — Þessi villandi skvif
ensku blaðanna eru verri fyrir
okkur, heldur en þótt eigendur
löndunartækjanna vilji ekki Jjá
okkur afnot af þeim, sem sett
er fram sem hefndarráðstöfun.
Við verðum að líta á þotta sem
tímaspursmál. — Sjóndeildar-
hringur Englendinga í þessu
máli er svo þröngur, að þeir
trúa undantekningarlítið þess-
um skrifum blaða sinna.
Það er því brýn nauðsyn fyr-
ir utanríkisþjónustuna að láta
einskis ófreistað, til að komast
inn á enska ritvöllinn til að
skýra þetta mál frá raunhæfu
sjónarmiði. Takist það ekki,
þarf að gefa út bækling í stóru
upplagi á ensku um þetta rnál,
og gæti sá bæklingur haft tvö-
falt gildi fyrir okkur, þar sem
á sama tíma væri hægt að
fræða enskumælandi fólk neð
skýringum og myndum, um
framleiðslu og athafnir lands-
manna.
Þegar litið er á hina brýnu
þörf okkar sem fiskveiðiþjóðar
á því að hlúa að uppeldisstöðv-
um nytjafiska, samfara því að
Englendingar sjálfir hafa haft
uppi raddir um nauðsyn á því
að friða Morayfjörðinn, ásamt
fleiri fiskimiðum hjá sér, eiga
þeir erfitt með að standa á móti
réttmætum og sjálfsögðum að-
gerðum okkar.
nauturinn lögðu svo í samein-
ingu mannkynsóvininn, kaup-
getu almennings að velli.
Svartur markaður og taum-
laust okur var hátíðlega heim-
ilað með löggjöf. Búðirnar
voru aftur teknar í notkun. Ef
menn skyldu trúa því að vör-
urnar, sem nú sjást í öllum
búðum, stöfuðu af einhverju
öðru en þessu, þá ættu þeir t.d.
að bera saman innflutt vöru-
magn í verzlunarskýrslum
Hagstofu íslands árin 1948 og
1951. Okrarastéttin náði með
þessu móti og öðru (bátagjald-
eyri o. fl.) til sín þeim hluta
þjóðarteknanna, sem hún hafði
áður haft, og „hæfilegt árs-
tíðaatvinnuleysi“ og fátækt al-
mennings blasti aftur við, eins
og fyrir stríð.
Álagning á sumar algengar
neyzluvörur er nú farin að
nálgast prósenttölu, sem ríkis-
stjórnin' hefur undanfarin ár
lagt á brennivín.
Segi menn svo að ríkisstjórn-
in, flokkar hennar og ráðunaut-
ur í efnahagsmálum, hafi engu
til vegar komið fyrir þau
laun, sem þeim eru greidd af
almannafé.
J. S. S.
WMVUVUWWUWWUWWV
i| Merablóð í;
i| Hermanns !|
jj Jónassonar ;j
Hermann Jónasson, landbún-
aðarráðherra, hefur nú skýrt
frá því í Tímanum, hvers vegna
hann ráðstafaði hryssublóðinu
frá Keldum að tilraunaráði bú-
fjárræktar forspurðu. Segist
hann hafa „verið að reyna að
afstýra því, að sumarvinna til-
raunaráðs við að safna blóð-
vatninu yrði að engu.“ Lætur
hann jafnframt skína í það, að
mál þetta hafi verið í fullkom-
ið óefni komið í höndum til-
raunaráðs, er hann kom úr ut-
anför í sl. mánuði. Hafi hann
þá brugðið við skjótt og freistað
að bjarga því, sem bjargað yrði
og ákveðið að selja blóðvatnið
„til Englands samkvæmt til-
boði, er Jónas Sveinsson gerði
og fór maður frá Jónasi utan
með sendingunni . . . . “ Ráð-
herrann fullvissar lesendur
Tímans um það, að hann selji
blóðið og vitanlega falli and-
virðið til ríkissjóðs. Mun það
þá vera í fyrsta sinn, sem ráð-
herra eða ráðuneyti hefur með
höndum útflutningsverzlun, og
er vonandi að vel takist sú ný-
breytni. En um það verða vafa-
laust birt greinargóð reiknings-
skil á sínum tíma.
Önnur hlið málsins er svo
hinn þungi dómur, sem ráð-
herrann kveður upp yfir til-
raunaráðinu, sem hann hefur
húsbóndavald yfir. Sé ráð þetta
svo illa vaxið starfi sínu sem
ráðherrann gefur í skyn, virð-
ist full ástæða til að veita því
lausn í náð og fá dugmeiri
menn til að leysa þau verk-
efni, sem ráðinu eru ætluð. En
Stjórnar-
flahhamir —
Framhald af 1. síðu.
ókunn. Málaliðið, sem oddvitar
stjórnarflolckamia umgengst,
þorir ekki að segja þeim sann-
leikann, og sjálfir eru þeir ein-
angraðir frá fólkinu. Spurning
m er aðeins sú, hvað kjósend-
urnir ætla að gera. Ætla þeir
að fylkja liði á ný, eða ætla
þeir að láta skeika að sköp-
uðu um framtíð lands og þjóð-
ar?
-..
Túwnabœr
hngvehja —
Framhald af 1. síðu.
sjúkrasögu upp úr Læknablað-
inu tilreidda sem æsifregn. —
Hvetur höfundur lækna til að
gæta allrarvarúðar um birtingu
slíkra frásagna, sem „þótt geti
fýsilegur matur kámugra
blaða“, eins og það er orðað í
grein landlæknis.
Hin hliðin á málinu er sú,
sem að blöðunum snýr. Dag-
blöð nú á tímum leggja höfuð-
kapp á mikinn og ýtarlegan
fréttaflutning. Ber ekki að lasta
slíkt, meðan ekki gengur út í
öfgar. En einhvers staðar eru
takmörk fyrir því, hvað erindi
á í dálka blaðanna og hvað
ekki. Séu þar engin takmörk
sett, er fljótlega í óefni komið.
Eitt af því, sem jafnaðarlega
ætti að vera fullkomið einka-
mál, eru hvers konar sjúk-
dómstilfelli einstaklinga. Blaða-
menn mega aldrei láta leiðast
út í það að kitla eyru van-
þroskaðra lesenda sinna með
svo óhrjálegum fréttaflutningi.
Grein landlæknis er því tíma-
bær hugvekja, sem á erindi til
fleiri en lækna.
ekki treystir blaðið sér til að
meta málsatvik þar að lútandi
fyrr en fyrir liggur svar til-
raunaráðs við ákæru ráðherr-
ans. En þess svars verður vafa-
laust ekki langt að bíða.
Hraðfrystihúsin enn
Um það bil, sem blaðið var að fara í prentun birtist £ Vísi
svar frá stjórn Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna við grein, er
birtist í síðasta tbl. FRJÁLSRAR ÞJÓÐAR. Blaðið getur því
ekki gert þessu svari skil nú, en mun gera það í næsta blaði.
Svar þetta breytir engu um niðurstöður þessa blaðs varð-
andi bátagjaldeyrisbraskið, en hins vegar gefur stjórn Sölu-
miðstöðvarinnar sjólf tilefni til athugasemda um hæfni sína
til að gera áætlanir fyrir og stjórna jafnumfangsmiklum
atvinnurekstri og þar er um að ræða. — FRJÁLS ÞJÓÐ
skirrðist hins vegar við að draga það atriði fram í dagsljósið
að fyrra bragði.
RADDIR LESENDA
•••••••••••••••••••
•••••••••••••••••••