Frjáls þjóð


Frjáls þjóð - 20.11.1954, Síða 1

Frjáls þjóð - 20.11.1954, Síða 1
Hugrökk teygist & háum legg hvtönnin fram yfir gljúfravegg, dumbrauöu höföi um dœgrin Ijós drúpir hin vota engjarös. (Jón Helgason.J, 3. árg. Laugardaginn 20. nóvember 1954. 47. tbl,. Getur fordæmi Suðureyinga verið okkur leiðsögn ? •!!* * ® 1 <r r r • 120 mill|ðitir krona a ari fyrir heimaunna ullardúka tgripaiðnadur með ódVrum tækjum til út- rymingar árstíðabtmdnu atvinnuleysi Oft og víða er farið hátíðlegum orðum um nauðsyn þess að halcla jafnvægi í byggð landsins. Og hvað er svo það, sem þarf til þess, að þetta jafnvægi haldist eða náist, ef því hefur þegar verið raskað'} Svarið er óumdeilanlegt: Fyrst og fremst atvinnu, sem veitir tekjur til viðhlítandi lífsafkomu. Þrátt fyrir allar orð- ræður um nauðsyn á „jafnvægi í byggð landsins“, hefur ekki verið fundin sú lausn á þessu máli, er nægi þeim byggðarlögum landsins, sem við stopula atvinnu búa, svo sem dæmin sanna greinilega. Orð Tímans Á fimmtu síðu blaðsins birtist síðari hluti framsögu- ræðu Gils Guðmundssonar um vantraustið á mennta- málaráðherrann. í þeim hluta ræðunnar eru meðal annars tilvitnanir þær, er ræðumaður las úr Tímanum, um embættisveit- ingar menntamálaráðherr- ans. Þær eru allar úr for- ystugreinum í Tímanum, að einni undantekinni. Það var því rödd Framsóknarflokks- ins, sem þar talaði, þótt þingmenn Framsóknar sönn- uðu með atkvæði sínu, er þeim gafst kostur á að skipa sér í fylkingu með íhalds- andstæðingum og stöðva hlutdrægni menntamálaráð- herrans, að þessar greinar höfðu aðeins verið ritaðar í blekkingarskyni. Þeir völdu þann kost að ganga frá öll- um stóryrðum flokksins og taka á sig ábyrgðina með Bjarna Benediktssyni til þess að þóknast Sjálfstæðis- flokknum. Aialfundur F.U.Þ. Aðalfundur félags ungra þjóðvarnarmanna í Reykja- vík verður haldinn í bað- stofu iðnaðarmanna á mánu- dagskvöldið kemur og hefst • klukkan 8,30. Á fundinum fara fram venjuleg aðalfundarstörf. Hcitið er, á alla unga þjóð- varnarmenn í Reykjavík að koma á fundinn réttstundis. Fyrirlðstrar Jóns Helgasonar prófessors Jón Helgason prófessor er kominn hingað frá Kaup- mannahöfn og mun flytja í Gamla bíó tvo fyrirlestra um íslenzku handritin, hinn fyrri á sunnudaginn, en hinn síðari á tfriðjudaginn kemur. Eflaust mun fjölmörgum leika hugur á að hlýða á erindi hans. Hannibal Valdintarsson fær ekki inni í Alþýðublaðinu Um það er ekki að villast, að þessi atvinnuaukning verður að mestu leyti að byggjast á iðnaði í einhverri mynd. Fram til þessa hefur nær eingöngu verið hugsað um fiskiðnað, og hann ber vitaskuld ekki að af- rækja. En reynslan sýnir, að hann er ekki einhlítur. Sá iðn- aður, sem verður að koma til viðbótar, hlýtur að verða tví- þættur — annars vegar verk- smiðjuiðnaður með dýrum vél- um, sem ekki geta borið sig, nema þær séu nýttar til sem fyllstra afkasta árlangt — hins vegar smærri iðnaður með ó- dýrari verkfærum, sem hægt er að hverfa að, þar sem atvinnu- skortur er vissa tíma árs. Iðntún og heimilisiðia. f fjölda sjóþorpa, einkum vestan lands, norðan og austan, er svo ástatt, að þar er árs- tíðabundið eða jafnvel stöðugt atvinnuleysi, er hrekur fólkið brott frá eignum og staðfestu. Ungt fólk streymir sífellt brott úr sveitum landsins, af því að þar er ekki.að arðgæfum störf- um að hverfa umfram búskap- inn, en hann fullnægir ekki starfsgetunni, nema þá helzt að sumarlaginu. Á þessu getur ekki orðið breyting, fyrr en til kemur ígripaiðnaður, sem veitir tekjur, þegar hlé er frá sjósókn og búönnum. Það, sem nú kallar allra mest að, er að koma á slíkum iðnaði, til betri nýtingar vinnuafls, mannvirkja og landsgæða. Hér verða að koma iðntún og heimilisiðn- aður að rísa upp að nýju. Og það er fjárhagsgrund- völlur og önnur skilyrði fyr- ir slíka nýskipan hér á landi, ef á þá sveif væri lagzt. Fordæmi Suðureyinga. Iðnaður af þessu tagi getur verið margháttaður, en hér Ðaginn áður en Alþýðusam- bandsþingið hófst var seldur á götum Reykjavíkur bæklingur eftir Hannibal Valdimarsson, er nefnist „Hvað gerist á Al- þýðusambandsþingi?“ Upphaf- lega hugðist Hannibal birta grein þessa í Alþýðublaðinu, en ritnefnd blaðsins neitaði fyrr- verandi formanni Alþýðu- flokksins um rúm. Bæklingurinn hefst á því, hvað alþýðusamtökin þurfi að gera til þess að hamla gegn ó- stjórn og yfirgangi stórgróða- valdsins, og sýnir höfundur fram á, hversu fráleitt sé, að Alþýðuflokkurinn hafi sam- vinnu við fulltrúa atvinnurek- enda um stjórn og stefnu al- þýðusamtakanna. Af baráttu hægrimanna í Alþýðuflokknum fyrir samstöðu með fulltrúum atvinnurekenda hljóti að leiða Fyrirspurnir um á- burðarverksmiðjuna verður að þessu sinni aðeins vakin athygli á einum þætti, ullariðnaði, og bent á fordæmi, sem sannar það, hvaða árangri má ná á þeim vettvangi. Stærsta eyjan í Suðureyjum, vestan Skotlands, heitir Lewis á ensku máli, en er nefnd Ljóð- hús í fornum ritum okkar ís- lendinga. Á Suðureyjum búa fimmtíu þúsund manns. Á Lewis er félagsskapur nokkur, sem heitir Harris Tweed Assoc- iation. Harris er syðsta hérað eyjarinnar, og hlutverk þessa félagsskapar er, eins og nafnið bendir til, framleiðsla og sala tvídefna, sem unnin eru úr ull. Heimilisiðnaður fyrir 120 milljónir króna. Hér er ekki um neina smá- muni að ræða. Síðastliðið ár voru unnin á þessum slóðum Framh. á 2. síðu MVWWWWVWVWWWUWVMMWMMVUWWWWW það, að þeir vilji einnig hafa stjórnmálasamvinnu við Sjálf- stæðisflokkinn og jafnvel mynda með honum stjórn, ef færi byðist. Ella væri ekkert samhengi í stefnu þeirra og starfi og landsmálaviðíeitni þeirra fálm eitt og markleysa. Deilir Hannibal hart á hægri- sinnana, sem nú ráða Alþýðu- flokknum, og markar jafnframt stefnu sína. Mun nú senn koma á daginn, hvor armur Alþýðu- flokksins má sín meira í verka- lýðssamtökunum og hvort þar verður áfram við stýrið stjórn, sem styðst við Sjálfstæðis- flokkinn og á völd sín undir hans náð. Því verður ekki neitað, að stjórn, sem þannig er til komin, á ærið þungt um vik að vera sverð og skjöldur verkalýðsins í landinu. Bergur Sigurbjörnsson hefur lagt fram á Alþingi eftirfar- andi fyrirspurnir um áburðar- verksmiðjuna: 1. Hvernig hefur reynzt á- burður sá, sem framleiddur er í áburðarverksmiðjunni? 2. Eru líkur á því, að hann ^ seljist á innlendum markaði á næsta ári? 3. Hefur fengizt markaður fyrir áburðinn erlendis? 4. Er víða framleiddur sams konar áburður með tilliti til kornastærðar og hér er gert? 5. Eru allar vélar áburðar- verksmiðjunnar framleiddar af þekktum fyrirtækjum, sem langa reynslu hafa í fram- leiðslu slíkra véla? 6. Hafa komið fram gallar á vélum eða tækjum verksmiðj- unnar, og þá hverjir? 7. Er talið útlit fyrir, að nú þegar þurfi að endurnýja eða skipta um eitthvað af vélum verksmiðjunnar, og ef svo væri, hve mikið mundu slíkar breyt- ingar kosta? 8. Hve mikið fé var banda- rískum aðilum greitt fyrir teikningar, aðstoð og eftirlit með byggingu verksmiðjunnar? ■WUVW Forðuðu Englendingar heims- styrjöld síðastliðið vor ? Dulles og Radford víldu hef ja stríð í Asíu' Enska blaðið The New States- man and Nation skýrir svo frá, að í aprílmánuði síðastliðnum hafi Dulles, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, og Radford yf- irhershöfðingi viljað láta Bandaríkjaher hefja árásir á Asíu af sjó og úr lofti. Frásögn- in er á þessa leið: „Laugardaginn 3. apríl að morgni kölluðu Dulles og Rad- ford átta þingmenn á leynileg- an fund. Þingmennimir voru spurðir að því, hvort þingið vildi samþykkja yfirlýsingu þess efnis, að Bandaríkjaforseta væri heimilt að beita sjóher og flugher Bandaríkj'anna í Indó- Kína. Þegar Dulles hafði dregið upp skuggalega mynd af þeirri aðstöðu, er Bandaríkin væru komin í, lýsti Radford áætlun sinni. Tvö hundruð flugvélar frá flugvélaskipunum Boxer og Essex áttu að fá liðsauka til stórkostlegra loftárása frá flug- bækistöðvum á Filippseyjum. Hann var spurður, livort af þessu myndi leiða styrjöld. Já, það yrði afleiðingin. Ef þetta bjargaði ekki Díen Bíen Fú — átti þá að fylgja þessum árás- um eftir? „Já,“ var svarið. Knowland öldungadeildarmað- ur, sem í fyrstu virtist ánægður með fyrirætlunina, varð smám saman áhyggjufyllri. Svo spurði Johnson öldungadeildarmaður, hvort áætlun Radfords hefði verið samþykkt af öðrum hátt- settum foringjum. ,,Nei,“ sagði Radford. „En ég hef verið leng- ur í Austurlöndum en nokkur þeirra og skil stöðuna betur.“ „Hafa bandalagsþjóðir Banda- ríkjanna verið spurðar ráða?“ „Nei,“ sagði Dulles. Þingmennirnir tjáðu Dulles, að þeir væru ófúsir til slíkrar ákvörðunar, án atfylgis ann- arra. Dulles átti í þrjár vikur £ áköfum fundahöldum, er end- uðu með ákvörðunum um stofn- un bandalags Suðaustur-Asíu og náðu hámarki með fundi1 Framh. á 2. síðu

x

Frjáls þjóð

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Frjáls þjóð
https://timarit.is/publication/311

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.