Frjáls þjóð - 16.11.1957, Blaðsíða 2

2
Landið okkar
Landið okkar, hin ágæta bók Pálma Hannessonar, fæst
hjá bóksölum og umboðsmönnum Bókaútgáfu Menningar-
sjóðs.
Aðalútsala: Bókabúð Menningarsjóðs, Hvei'fisgötu 21,
Rvík, pósthólf 1398, sími 10282.
Verð kr. 115.00 ób., 150.00 í skinnlíki, 195,00 í skinn- 1
bandi.
Félagsmenn Bókaútgáfu Menningai’sjóðs fá 20% afslátt;
frá útsöluverði.
Félagsmenn í Reykjavík: Félagsbækurnar 1957 eru
komnar út. Gjörið svo vel og vitjið þeirra í bókabúð-
ina, Hverfisgötu 21. — Kaupið jólabækumar hjá yðar
eigin forlagi og njótið þeirra hlunninda, sem það býður. ;
BÓKAtTGÁFA MENNINGARSJÓÐS.
Auglýsið í FRJÁLSR! ÞJÓÐ
um stöðvun atvinnurekstrar vegna vanskila á söluskatti,
útflutningssjóðsgjaldi, iðgjaldaskatti og farmiðagjaldi.
Samkvæmt kröfu tollstjórans í Reykjavík og heimild í
lögum nr. 86, 22. desember 1956, verður atvinnurekstur
þeirra fyrirtækja hér í umdæminu, sem enn skulda sölu-
skatt, útflutningssjóðsgjald, iðgjaldaskatt og farmiðagjald
III. ársfjórðungs 1957, svo og viðbótarsöluskatt og fram-
leiðslusjóðsgjald eldri ára, stöðvaður, þar til þau hafa gert
full skil á hinum vangreiddu gjöldum ásamt áföllnum
dráttarvöxtum og kostnaði. - Þeir, sem vilja komast hjá
stöðvun, verða að gera full skil nú þegar íil tollstjóra-
skiifstofunnar, Arnarhvoli.
Lögreglustjái'inn í Reykjavík, 14. nóvem.ber 1957.
SIGURJÓN SIGURÐSSON.
.odau^arcía^inn 16. nóuem íer 1957-
FRJALS ÞJÖO
(■ráísönijvarínii
LEIKFÉLAG REYKJAVÍK-
í UR frumsýndi á mánudaginn
| var gamanleikinn Grátsöngv-
i| arann eftir brezka leikhöf-
| undinn Vernon Sylvaine.
; Þetta er fyrsta nýja vei’kefni
: leikfélagsins á þessum vetri,
i en áður voru teknar upp að
i nýju sýningar á Tannhvassri
: tengdamömmu frá síðasta
i leikári.
Grátsöngvarinn er heldur
i skemmtilegur skopleikur, því
i að höfundur er fyndinn vel og
i kemur það mjög viða fi'am
í tilsvörum, og það vantar svo
1 sem ekki heldur, að á margt
sé drepið. Það er fjallað um
ii dægurlagaraulara, sem er
ii þeirri gáfu gæddur að geta
ii komið öllum áheyx’endum sin-
! um til að skæla, sem hann
ii og sjálfur gerir með aðstoð
ii lauks. Það er brugðið upp
| mynd af sextán ára telpu-
ki’akka með ástarsting, stutt-
buxuðum existensíalista, sem
er þó í raun og veru íhaids-
maður, og það er komið inn
á efni eins og absti’akt list,
sjálfstæði, barnauppeldi og
guð veit hvað fleira. Á köfl-
um er höfundur anzi skemmti-
lega hæðinn, þó að engart
svíði undan, en það er með
hann eins og marga aðra
minniháttar leikhöfunda, að
andlegur þróttur hans virðist
varla hafa nægt til að semja
alla þrjá þætti leiksins, enda
er slappleikui’inn augljós, er
liða tekur á. Þrátt fyrir það
er leikurinn í heild dágóð
skemmtun.
Jón Sigurbjörnsson heíur
stjórn leiksins á hendi og
tekst það ágætlega. Hann
heldur uppi góðum hraða til
enda, og það er vel skipað í
hlutyerkin, heildarblær sýn-
ingar góður. Aldursmunur er
þó of lítill sjáanlegur milli
grátsöngvarans og hinnar ást-
hrifnu ungmeyjar, því verð-
ur maður hissa að heyra, að
hann skuli vera 21 árs. Árni
Tryggvason ætti sem sagt að
vera nokkru rosknari í gervi
sínu, en annars leikur han-n
grátsöixg.varann af stakri
prýði. Og lögin sin söng hann
með þeim árangri hins sanna
grátsörtgvara, að sumir í á-
horfendasal grétu — af hlátri.
Brynjólfur Jóhannesson
leikur heimilisföðurinn Bent-
ley vel, en gerir þó ekki meira
en efni standa til úr ágætu
hlutyerki. Or söng„númer-
inu“ í þriðja þætti náði hann
ekki nógu góðri kimni. Það
atriði held ég þeir leikstjór-
inn hefðu mátt leggja meiri
rækt við. Annai’s ber leikur
Brynjólfs allur svipmót hins
reynda leikara.
Seinni kona Bentleys er
bráðvel leikin af Helgu, Val-
týsdóttur. Þetta er glæsileg
kona, var eitt sinn á sviðinu
og er kannske ekki alveg
hætt að leika enn þá. Svip-
brigði Helgu og látæði í hlut-
verkinu eru gulls ígildi, bezti
leikur kvöldsins.
Dæturnar á heimilinu, S
Gwen og Pat, eru leiknar af |
þeim Kristínu Önnu Þórarins-
dóttur og .Margréti Ölafsdótt-
ur, og fara þær báðar vel með
sin hlutverk. Slikt hið sama |
má segja um Hólmfriði Páis-
dóttur, sem leikur þernuna |
Lindu, en hún hefur þann
skemmtilega sið að líða i ó- |
megin í hvert sinn sem hún
lítur grátsöngvarann augum. |
Existensíalistinn alskeggj- |
aði er prýðilega leikinn af |
Steindóri Hjörleifssyni, og |
gei'vi hans eitt og „þjóðbún- |
ingurinn" komu mönnum til |
að hlæja. Knútur Magnússon !
leikur sálfræðinginn Schneid- j
er, Þjóðverja. Knútur leikur I
þetta hlutverk yfirleitt ágæt- i
lega, en málþx’eimur hans !
er rangur. Þjóðverjar hafa j
vafalaust of hai'ðan fram- j
bui’ð, er þeir mæla á enska j
tungu (og má vera, að á slíkt
sé minnzt í insti'úksjónum j
höfundarins). En enginn j
Þjóðverji hefur of harðan j
framburð á íslenzku, heldur j
miklu fi’emur hið gagnstæða. j
Þetta er kannske engin höfuð- |
synd, en ber þó að hafa rétt, jjj
ef unnt er.
Einar Ingi Sigui-ðsson er j]i
góður sem blaðamaðurinn sí- §
hlæjandi og Margrét Magn- jj-
úsdóttir leikur lauslætisdrós-
ina trúlega. J
Leiktjöldin, sem Magnús jj
Pálsson hefur gert, eru mjög
smekkleg og hæfa leiknum
vel.
H. H. i
Greinargerð framEeðshiráðs
Af tilviljun rakst ég á blað
yðar frá 9. nóvember sl. Á
fremstu síðu var greinarkorn
! sem hét: „Dauðu kýrnar í Ól-
i afsvík og mjólk, sem aldi'ei var
j til.“ í grein þessari er sagt frá
j því, að til ,,íhaldskaupfélagsins“
; í Ólafsvík hafi borizt tilkynn-
ing um 27—28 þús. króna
greiðslu vegna niðurgi'eiðslu á1
mjólk, en greiðsla þessi hafi
átt að fara til Kf. Dagsbrúnar
á s. st.
í grein þessari er fleira sagt,
■ sem ég hirði ekki um að tína
upp hér, enda eru það dylgjur,!
runnar undan í’ifjum einhverr-
ar dulrænnar óþekktrar
persónu, sem augsýnilega vill
helzt, að nafns hennar sé að
engu getið.
Niðurgreiðslur á mjólk hafa
síðan 1. 9. 1956 verið fram-
kvæmdar af Framleiðsluráði
landbúnaðarins, og hefur um-
rætt bréf eða tilkynning hlotið
að vera frá skrifstofunni hér.
Upphæð þessi passar engan
veginn við neina þá gx'eiðslu,
sem greidd hefur verið í sumar,
enda er oftast greitt fyrir
marga mánuði 1 einu. Hins
vegar var Kf. Dagsbrún greitt
hér í nóvember 1956 kr.
27.575.10, samkvæmt bráða-
birgðalista yfir móttekna mjólk
í þeim mánuði. Þegar sá listi
var svo endurskoðaður, kom í
ljós, að skrifstofa kaupfélagsins
hafði tekið íneð á listann mjólk
frá mjólkursamlaginu í Borg-
arnesi. Þá hafði skrifstofan
, reiknað með innleggi frá bónda
einurn, sem brá búi í október
og gei'ði þá ráð fyrir sama inn-
leggi frá honum og verið hafði
mánuðinn áður. Að slíkt skyldi
hafa komið fyrir, stafaði af því,
að bændur eiga að senda nótur
með hverju innleggi, en oft vill
verða á slíku misbrestur, og
áætlar þá skrifstofan sama inn-
legg hjá viðkomandi bónda og
mánuðinn áður. Þetta var svo
allt leiðrétt í desembermán-
uði 1956, en þá var innlegg
mjólkur og niðurgreiðslur
stemmt nákvæmlega af fyrir
árið 1956. Til þess að sannfæra
mig um, að slíkt hefði verið
gert og eins til þess að koma'
þessum hluta bókhalds kaup-
félagsins í fastari skorður, fór
ég svo sjálfur vestur til Ólafs-
víkur í sumar.
Vona ég, að þessar skýringar
nægi þeim rithöfundum blaðs-
ins, sem hafa svo mikinn áhuga
á þessu máli, en virðast þó hafa
haft á því nxeiri áhuga að koma
þessu á þrykk en leita upplýs-
inga hjá réttum aðilum.
Rvík, 11. 11. 1957.
Framleiðsluráð
landbúnaðarins.
Aths. Frjáls þjóð hefur alls
engar dylgjur haft í frammi
um þetta mál. En blaðið liefur
tvívegis með margra vikna
milíibili óskað greinargerðar
um þeta mál. Verðuppbætur á
mjólk eru greiddar af al-
mannafé, og almenningur á
fulla heimtingu á því að vita,
hvað veldur, þegar mistök
verða eins og með Ólafsvíkux-
mjólkina í nóvembermánuði í
fyrra. Að þegja algerlega uixr
slíkt mál, sem þó er á almanna
vitorði í heilum héruðum, er
sama og erja jarðveginn fyrir
tortryggni og getsakir.
Eftir að FRJALS ÞJOÐ hafðf
hvað eftir annað gert fyrir-
spurnir um það til stjórnar-
valdanna, lxvort í gleymsku
væru fallin bráðabirgðalögin,
sem sett voru um bann við því,
að hús, sem byggð eru án fjái’-
festingarleyfis, væru notuð sem
skrifstofur, var loks látið til
skarar skríða út af Morgun-
blaðshöllinni. Vo'ru fimm.
stjórnendur Sölumiðstöðvax'
hraðfrystihúsnna dæmdir í
sextíu þúsund króna sekt hver
fyrir ólögleg afnot fimmtu og
sjöttu hæðar.
&ÍfJB&9\Vé8»S£
Nýkomin er út barnabók, seru
heitir Fuglinn sigursæli. í henni
eru nokkrar þulur eftir Jónas
Árnason með myndskreytingu
eftir Atla Má. Þulurnar eru
um hænsnin og kríuna og korna
þar raunar mörg fleiri dýr við
sögu.
Þetta er áreiðanlega bók,
sem börn á ungum aldri hafa
gaman af, og valda. því bæði
þulurnar sjálfar og myndirn-
ar.