Frjáls þjóð - 05.07.1958, Blaðsíða 3

Ifcjáls
oCauaarcbi
augardaýinn D. fitl
1958
AFGREIÐSLA:
INGÓLFSSTRÆTI 8
SÍAH 19985
PÓSTHÓLF 1419
I
Ctgeíanði:
ÞjóOvarnarflokkur IsJan/U.
Ritstjóri:
Jón Helgason, slmi 1-€1C9.
Fr amkvæmdarst jóri:
Jón A. GuSmundsson.
Aj»i::.“C79;c:d kr. 7.50 á zcásu5i.
kr. 50 á áij.
VerS S laueasölu kr. 2.00.
FélagsprentemiSjan h.I.
Svartur
íslandi eru fimm stjórn-
málaflokkar, og við
skulum gera ráð fyrir, að
þorri fólks skipi sér í stjórn-
málaflokka eftir því, hvaða
flokkur því virðist hafa bezt
málefnin og hreinastan
skjöld. Við vitum að vísu,
að undantekningar eru frá
þessari reglu, því að stjórn-
málaskoðun er vanaatriði, og
sumir láta þrengstu hagnað-
arvonir ráða. En eigi að síð-
ur verður að kallast senni-
legt, að þeir séu flestir, er
iáta mat sitt á kostum flokk-
anna ráða.
Fiokkarnir og málgögn
þeirra leggja afar mikla á-
herzlu á að sýna fram á, hve
þeir sjálfir séu góðir, flekk-
lausir og óskeikulir, en and-
stæðingar að sama skapi
spiiltir og afvegaleiddir.
Þessi málfiutningur bendir
til þess, að almennt sé talið,
að fólk gildi ekki einu, hvers
konar flokk það aðhyllist. Og
gott er það, svo langt sem
nær.
ó er eitt atriði í málflutn-
ingi flokka og flokks-
biaða, sem stingur mjög í
stúf við þetta. Þegar einhver
flokkur eða flokksblað á i
vök að verjast, er nefni-
iega sífellt viðkvæðið: Hinir
eru ekkert betri. Varla líður
nokkurn tima svo heil vika,
að dagbiöðin bregði ekki fyr-
ir sig slíkum málsvörnum,
ef málsvarnir skal kalla, og
verður ekki betur séð en öðr-
um þræði sé við því búizt,
að flokksmennirnir hafi
heldur lítinn metnað fyrir
hönd flokks síns. í þessum
siendurteknu svörum, að
andsíæðingurinn hafi það á
samyizkunni, sem ekki sé
hótinu betra, felst nefnilega
bakþanki, að það sé fullnægj-
andi — flokksmennirnir geti
verið sæmilega ánægðir, ef
einhvers staðar er hægt að
íinna viðlíka saurindi og
flokkur þeirra hefur velt
sér upp úr. Þetta er mjög
auvirðilegur hugsunarhátt-
ur, þar gægist fram lágt mat
á skvnsemi og siðgæðiskröf-
um þess fólks, sem verið er
aö tala til.
u
m þétta mætti tilfæra
aragrúa dæma úr ís-
lenzkum stjórnmálablöðum.
Hér skulu aðeins nefnd tvö
nýleg dæmi.
Þjóðviljinn hefur oft núið
Sjálfstæðisflokknum því um
nasir, hvernig útgerðina rak
hvað eftir annað í strand í
tíð fyrrverandi ríkisstjórnar,
svo að vertið hófst ekki á
eðlilegum tíma. Og núna á
dögunum mannaði Morgun-
blaðið sig upp og svaraði.
Og hvert skyldi svarið hafa
verið? Jú — auðvitað það,
að í sjávarútvegsmálaráð-
„Fsngeisin eru nö heimahöfn friöarvina41
herratíð Lúðvíks Jósepsson-
ar hefði vetrarvertið ekki
heldur ætíð hafizt strax í
öllum verstöðvum. Með öðr-
um orðum: Kjósendur Sjálf-
stæðisflokksins geta verið
hæstánægðir með frammi-
stöðu fyrrverandi ríkisstjórn
ar, því að svipað hefur gerzt
við stjórn þess manns, sem
Morgunblaðið málar ár og
síð eins og skrattann á vegg-
inn. Þetta er viðmiðunin,
sem Sjálfstæðismenn eiga að
hafa, þegar þeir meta, hvort
Sjálfstæðisflokkurinn sé
nógu góður.
Snúum okkur svo að hinu
dæminu. Griðrof og dóms-
morð hafa verið framin í
Ungverjalandi. Þar er köllun
Þjóðviljans að berja í brest-
ina. Og málsvörnin er vita-
skuld sú, að menn eigi ekki
að láta sér vaxa þetta í aug-
um, því að Frakkar hafi gert
morðárás á saklaust fólk i
Túnis, börn, konur og gamal-
menni, og leiki Serki í Alsir
grimmdarlega, Englendingar
hafi haldið uppi ógnarstjórn
á Kýpur og í Kenýa og
Bandaríkjamenn hafi drepið
Rosenberg og með óviður-
kvæmilegri íhlutun kollvarp-
að löglegri stjórn í Guate-
mala. Auðvitað vitnar Þjóð-
viljinn hér til' verka, sem
allir heiðarlegir menn eiga
að fordæma. En er það full-
nægjandi þeim mönnum,
sem trúa á kommúnismann,
til afsökunar á atferlinu í
Ungverjalandi, að líka er
hægt að benda á illvirki, sem
auðvaldsríkin eru sek urn?
Höfðu þeir ekki í öndverðu
hugsað sér, að kommúnism-
inn væri stefna, sem bæri
að gera hærri kröfur til en
svo, að verk hans yrðu ekki
afsökuð nema með sam-
anburði við verstu verk
auðvaldsins? Þjóðviljinn
virðist vera hæstánægður
með kommúnismann, ef
hann getur lagt vond verk
auðvaldsins á vogarskálina
á móti vondum verkum
kommúnista. Fyrir slíka hug-
sjón ætlast hann til, að fylg-
ismenn Sósíalistaflokksins
vilji heyja baráttu. - O-jæja.
„Fyrrum átti ég falleg gull
— nú er ég búinn að brjóta
og týna“.
i^etur ekki alþýða manna
verið sammála um það,
að svona málsvarnir séu nei-
kvæðar og verri en engar?
Þegar blöð fara að tína til
allt það versta, sem þau sjá
í fari andstæðinganna, er-
lendra og innlendra, og nota
það sem mælisnúru fyi'ir sína
eigin menn, sinn eigin flokk
og sínar eigin hugsjónir, þá
er lágt lagzt. Þá er verið að
löggilda allt hið versta og
aumasta sem mælikvarða.
Slíkan málflutning ætti ís-
Amilli klukkan fjög-ur og fimni á hverjum miðvikuclegi safn-
ast hópur manna saman við fangelsi í Honolúlú og gengur
þar fram og aftur með mótmælaspjöld á lofti. I þessu fangelsi
eru nú nefnilega fjórir menn af áhöfn skútunnar „Gullna regl-
an“, er sigla ætlaði í mótmælaskyni inn á bannsvæði Banda-
rikjahers við eyna Eniwetok í Marslialleyjaklasanum, þar sem
Bandaríkjamenn liafa gert síðustu helsprengjutilraunir sínar.
Á skútunni voru fjórir menn,
Albert BigeloW, Georg Will-
oughby, Orion Sherwood og Will-
iam Huntington — allt banda-
rískir þegnar og sumir kunnir
menn og meðal forystumanna
kvekara og alþjóðlegra samtaka
friðarsinna.
Skútan hélt frá Honolúlú í lok
mnímánaðar, en áður en hún var
•komin eina sjómílu frá landi, var
hún stöðvuð af strandgæzluskipi.
Áhöfnin öll var leidd fyrir rétt,
ákærð fyrir brot gegn banni, er
lagt hafði verið við því, að hún
sigldi brott á skútunni. Var síð-
an áhöfnin öll dæmd í sextíu
daga fangelsi skilorðsbundið.
„Read in papers“.
A' höfnin afréð þegar að gera
aðra tilraun til þess að kom-
ast brott frá Hawaii, þrátt fyrir
þennan dóm. En aðeins tveir
mannanna voru siglingafróðir,
Bigelow og Huntington. Þar sem
ákveðið var að gera þriðju til-
raunina, þótt önnur kynni að
mistakast, þótti ekki rétt, að þeir
Bigelow og Huntington hættu
sér báðir samtímis. Það varð því
að ráði, að Huntington yrði ekki
með, er önnur tilraunin var gerð,
og var fenginn nýr maður í hans
stað, Jim Peck. Huntington átti
síðan að taka við stjórninni og
fá nýja menn sér til föruneytis,
ef hinum yrði varpað í fangelsi.
Þessir atburðir allir vöktu
mikla athygli í Honolúlú, og oft
var mannmai’gt á bryggju, þar
sem skútan var. Einn daginn
kom miðaldra Japani niður að
skútunni. Skipverjar veittu því
athygli, að andlit hans var tár-
vott. Þessi japanski maður gaf
sig á tal við þá, en gat þó varla
gert sig skiljanlegan á ensku.
„Read in papers“, sagði hann.
Þeir skildu þó, að hann var kom-
inn til þess að biðja þeim farar-
heilla. Hann hafði fyrr meir ver-
ið búsettur í Hírósjíma, og
þrettán manns úr fjölskyldu
hans höfðu látið lífið, er Banda-
ríkjamenn vörpuðu kjarnorku-
sprengjunni á tforgina 1945.
Sjóliðsforingjar koma

að sjá, hverju fram yndi. Flestir
létu í Ijos samúð sína með skip-
verjum, en nokkrir voru þeim
sýnilega óvinveittir.
Á tólfta tímanum hófu skip-
verjar vinnu á þilfari og tóku
að undirbúa brottför sína. Stúlk-
ur gengu fram með ,,leis“, blóm-
sveiga, er þær hengdu um háls-
inn á skipverjum að Hawaii-sið.
1 þessum svifum birtust sjóliðs-
foringjarnir á ný. Þeir höfðu
meðferðis skipun um að taka
Bigelow fastan. Hann gekk þá I
fram i staíninn og ávarpaði I
mannfjöldann stuttlega, en var
síðan leiddur brott fangi með
blómsvelginn um hálsinn. Fé-1
lagar hans fylgdu honum í lög-
reglustöðina, þar sem honum var
birt ákæra. Ákveðinn var tveggja
daga frestur, unz mál hans yrði
tekið til meðíerðar, og síðan var
farið með hann í fangelsi.
Handtaka á
riunsjo.
Þeir félagir, sem enn ' voru
frjálsir ferða sinna, sneru
aftur til skips og biðu átekta.
Huntington, sem nú átti að taka
við stjórninni, var ekki staddur
„GuIIna reglan“, áður en látiff
var úr höfn í Honolúlú.
félaga í „Gullnu reglunni" I
gjallarhorn:
„Gullna reglan“ — hvert er
ferðinni heitið?
Til Marshalleyja, svaraði Hunt-
ington.
Hvert á Marshalíeyjar? spurðí
foringinn.
Til Eniwetok, svaraði Hunting-
ton.
Við höfum fyrirskipun um að
handtaka William Huntington,
sagði foringinn á gæzluskipinu.
Huntington vefengdi þegar rétt
hans til þess að handtaka menn
utan landhelgi, en foringinn skír-
skotaði til þess, að strandgæzlu-
skipin hefðu heimild til þess að
handtaka bandaríska þegna hvar
sem væri.
Hann lét síðan flytja sig yfir
i skútuna og skipaði svo fyrir, að
snúið skyldi til Honolúlú.
Fjórir menn
i fangelsf.
á vettvang.
Þeir félagir fóru ekki leynt
með fyrirætlanir sínar. Þeir
hengdu upp í stafni skútunnar
spjald með þeirri áletrun, að þeir
myndu láta úr höfn klukkan tólf
á hádegi 4. júní og sigla til bann-
svæðisins við Marshalleyjar.
Urn klukkan tiu hinn fyrir-
hugaða brottfarardag komu tveir
bandarískir sjóliðsforingjar út í
skútuna og afhentu Jim Peck af-
rit af banni því, er lagt hafði
verið við því, að skútan léti úr
höfn. Peck var nýliði, og honum
hafði ekki fyrr verið lögform-
lega birt þetta bann.
Skipstjórinn liandtekinn
nieð blómsveig um hálsinn.
^egar leið að hádegi, þyrptist
fólk á bryggjurnar til þess
lenzkur almenningur ekki að
láta bjóða sér af einum né
jneinum.
Helmökkur eftir tilrauna-
sprengingu.
í Honolúlú, en þeir höfðu ekki
beðið nema svo sem klukku-
stund, er hann kom til skips.
Plann hafði komið m-eð flugvél
til borgarinnar og frétt um hand-
tökuna á leiðinni af flugvellin-
um. |
Hann ákvað. að þegar skyldi |
látið úr höfn. Að skammri
stundu liðinni var skútan komin
út úr. höfninni og sigldi fyrir!
fullum seglum á haf út. Stinn-I
ingsgola var á, sjór ókyrr og
skútuna bar óofluga undan. Hún
var komin út úr landhelgi, er
sást til tveggja strandgæzluskipa
í allmikilli fjarlægð. Eltingaleik-
ur var hafinn.
Þetta var þó ójafn leikur, því
að strandgæzluskipin bar ótt
yfir, og þau náðu skútunni, er
hún var komin sex sjómilur und-
an landi.
Foringi á öðru skipinu kom út
að borðstokknum og ávarpaði þá.
Aleiðinni til Honolúlú hreppti
skútan storm og mikla á-
gjöf, og auk þess var hellirign-
ing. Skipverjar komu holdvotir
til hafnar i myrkri um kvöldið.
Þrátt fyrir vont veður var þ6
fjöldi fólks á bryggjunum. Það
lét ákaft í Ijós samúð sina með
þeim félögum á „Gullnu regl-
unni“.
Jafnskjótt og skútan hafði ver-
ið bundin við bryggju, var farið
með Huntington í fangelsi. Fé-
lagar hans þrír voru aftur skip-
stjóralausir og höfðu engum
siglingafróðum manni á að
skipa. En þeir þurftu ekki lengi
að bíða. Huntington var leiddur
fyrir rétt snemma næsta morg-
un og dæmdur í sextíu daga
fangelsi. Tæpum tveimur klukku
stundum síðar fóru Willoughby
og Sherwood í heimsókn til hans
í fangelsið og voru handteknir
þar. Peck var handtekinn í sam-
komuhúsi kvekara, þar sem
hann var að teikna spjöld handa
rnönnúm til þess að bera í mót-
mælagöngu til fangahússins.
Þeir voru allir þrír leiddir fyrir
rétt og dæmdir sekir. Dómur
Pecks var þó skilorðsbundinn, þar
sem þetta var talið fyrsta brot
hans. Hinir skyldu afplána sex-
tíu daga fangelsisvist.
Daginn eftir skýrði eitt blaðið
i Honolúlú frá þessum atburðum
í grein, er bar yfirskriftina:
„Fangelsin eru nú heimahöfn
friðarvina.“
SendiS blaSgjald Frjálsr-
ar þjóðar 1957, kr. 81.00,
þegar í stað tíl afgreiðslu
blaðsins.