Frjáls þjóð - 07.02.1959, Blaðsíða 8

8
cJ?augar<laginn /. ^ebníar 1959 - FRJÁLS ÞJÖfl
Hvað er á seyði í landhelgisdeilunni?
Vangaveltur um bráða
| ÆlviÞruyiettur jj
A/vwwwwvwv ' ruvwv!vuvwvvwv%
lausn íenskum blöðum
Er íslenzku varðbátunum bannaö aö taka enska togara, þó að þeir geti,
af ótta stjórnarvalda um aöstööu hernámsliösins, ef deilan harönar?
Ösvífni sú, sem ensk herskip og ensk stjórnarvöld
hafa haft í frammi við íslendinga í sambandi við togar-
ann Valafell, sem staðinn var að veiðum í landhelgi
mnan fjögurra sjómílna línu út af Loðmundarhrði á
sunnudaginn var, er alvarleg áminning um það, að ís-
l.endingar verða að beita meiri festu í deilunm um fisk-
veiðitakmörkin en þeir hafa gert. Þeir verða að gera
þær ráðstafanir, sem sýna og sanna heiminum, að þeim
er fyllsta alvara í þessu máli.
Ekkert ríki, sem ekki vill
gera sig broslegt, getur unað
því, að útlend herskip vaði
þannig uppi, og í því efni skipt-
ir engu máli, hvað enska stjórn-
-tn afræður að síðustu með þenn-
an togara. Það er óþolandi, að
löggæzla á íslandi verði ekki
haldið uppi, nema samkvæmt
íeyfi og undir eftirliti erlends
vopnavalds, þegar hún þá er
ekki torvelduð með öllu.
Má ekki taka togara
íí nýju landhelginni ?
Um það er einnig vaknaður
terkur grunur, að framkvæmd
i andhelgisgæzlunnar séu settar
alveg óeðlilegar skorður af
-jálfum hinum íslenzku stjórn-
arvöldum, og það þykir næsta
ótrúlegt, að íslenzk varðskip
itefðu aldrei getað náð enskum
togara innan tólf mílna marka
allan þennan tíma, ef þau hefðu
verið látin freista þess af
fremsta megni.
Því er jafnvel haldið fram,
að eitt varðskipið, María Júlia,
hafi komið að enskum togara
að ólöglegum veiðum, er þann-
ig stóð á, að ekkert enskt her-
skip var nær en í sextíu mílna
fjarlægð og þess vegna svigrúm
til þess að taka hann, en stjórn-
arvöld í landi hafi ekki leyft,
að skotið væri á hann öðru en
púðurskotum, sem hann skeytti
ekki um. Slíkt jafngildir því, að
varðskipunum sé fyrirmunað
að ná nokkrum togara, hvern-
ig sem á stendur, og gerir lög-
gæzlu okkar skoplega út á við.
Það virðist aðeins vera við tog-
ara innan fjögurra mílna
marka, er nokkra alvöru má
sýna.
Má ekki afhjúpa
gagnsleysi hersetunnar ?
Það er mál manna, að íslenzk
stjórnarvöld vilji ekki láta sker-
ast í odda í fiskveiðideilunni
vegna hersetu Bandaríkja-
manna hér á landi, því að sam-
kvæmt hinum svonefnda „her-:
verndarsamningi“ á setuliðið
að verja landið gegn erlendri
árás, en myndi auðvitað hvorki
hreyfa hönd né fót gegn Eng-
lendingum, þótt farið væri fram
á það. Krafa alþjóðar um það,
að bandaríska setuliðið skakk-
aði leikinn eða hyrfi að öðrum
kosti tafarlaust brott, kæmi á
hinn bóginn undir eins upp, ef
ekki væiú reynt að fela yf irgang
Englendinga sem mest fyrir al-
menningi — meðal annars með
því að banna varðskipunum í
rauninni flest annað en sigla
sama sjó og ensku herskipin.
Af sömu ástæðu virðist það
vera, að engum raunverulegum
mótmælum af hálfu íslands hef-
ur verið hreyft á erlendum
vettvangi, Englendingar hvergi
kærðir fyrir ofbeldi sitt og í-
trekuð brot á fullveldi íslands,
sendiherra íslands í Lundún-
um ekki kallaður heim og
jafnvel ekki sagt frá stór-
viðburðum eins og , íhlutun
ensku tundurspillanna út af
Loðmundarfirði, fyrr en meira
en sólarhring eftir að þeir
gerðust.
Frumburðarréttur
og baunadiskur.
Nú nýlega hafa birzt um það
LÍTIÐ FRÉTTABLAÐ
Laugardaginn í 16. viku vetrar.
S menja dovoljnó!
Flogið hef-
ur fyrir sú
frétt, sem
Frjáls þjóð
veit ekki enn
sönnur á, að
á 21. flokks-
þingi komm-
únistaflokks
Sovétríkj-
anna hafi
annar full-
trúi íslenzkra
kommúnista
á þinginu, Kristinn E. Andrés-
son, gert sér og landi sínu ann-
1 álsverðan sóma. Þegar Kadar
[ hinn ungverski hafði flutt sovét-
stjórninni væmið þakkarávarp
vegna aðstoðar hennar við að
berja niður þjóðvarnaruppreisn
ungverskrar alþýðu, er Kristinn
sagður hafa risið á fætur, barið
í borðið, svo að undir tók í saln-
um, og mælt af myndugleik hátt
og snjallt á rússneska tungu:
„S menja dovoljnó!“ (Nú er mér
nóg boðið!) — en gengið siðan
rakleitt á dyr.
Þegar Kristinn kemur heim,
mun Frjáls þjóð leitast við að
fá fregn þessa staðfesta, en ella
bera hana til baka.
hefur nú verið vistaður á. Farast
Morgunblaðinu m. a. svo orð_iu&
þetta:
„Eðlileg-t er, að Alþýðublaðinu
þyki nú nreira til Alþýðuflokks-
ins koma en um skeið var. Víst
er það rétt, að Alþýðuflokkurinn
má muna tvenna tímana. Hlut-
skipti lians nú er ólíkt frá því er
hann var í vinnuinennsku hjá
Framsókn.“
„Um leið og menn viðurkemia
þetta, má ekki gleyma sök Al-
þýðuflokksins á því, sem gerðist
á valdatímum V-stjórnarumar.
Án atbeina Alþýðuflokksins og
þátttöku lians liefði sú stjórn
aldrei verið mynduð. Hún hefði
og lirökklazt frá rniklu fyrr en
raun varð á, ef farið liefði verið
að vilja verkalýðsins innan Al-
þýðuflokksins. Með aðgerðiun
sínum nú er Alþýðuflokkurinir
að bæta fyrir það, sem liann áð-
ur misgerði. Hlutur hans er að
þvi leyti ólikt betri en liinna
V-stjórnarflokkanna, sem hvor-
ugur hafa enn séð sig uni hönd.“
★ „Það er sama, live hátt ég
kemst,“ segir Sabína i leikritinu,
„ég skal alltaf enda í eldhúsinu.“
Bindindiskuggar
I vinnumennsku
Leiðarahöfundur Morgunblaðs.
ins 5. þ. m. áminnir Alþýðublað-
ið og Alþýðuflokkinn góðlátlega
um að ofmetnast ekki, þó að
flokknum séu í bili fengin nokk-
ur umsvif á því heimili, sem hann
„Látum það sannast, að við
kyggnum ekki undir merkjum í
bindindishreyfingunni og stefn-
um einbeytt að því marki, er
sett var við stofnun samtakanna
fyrir tæpum þrem áratugum."
(Æskulýðssíða Tímans, 5. þ.
m., ot-ðrétt og stafrétt).
Verðiækkunín nauðalítil
á öðru en búnaðarafurðum
Ríkisálögurnar halda verðinu uppi
Hinar margboðuðu verðlækk- unin vinnast upp með lækkuðu
anir eru tilkynntar daglega, en verðlagi. Þar með er þó ekki!
Sinn er siður í landi hverju
Hálf öld er liðin síð-
an bæjarstjórn var
fyrst kosin í Þórshöfn
i- Færeyjum. Þess var
-ninnzt fyrir skömmu.
Ekki var þó slegið
upp kostnaðarsamri
veizlu, heldur var
dagamunur gerður
xneð samkomum til
skemmtunar gömlu
fólki og börnum.
Þannig var hinu ald-
urhnigna fólki þakkað
það starf, sem það
hafði innt af höndum
bænum til þrifa, og
minnt á þær vonir,
Matmenn
Hörmulegt er til
þess að vita, að þeir
■ skuli ekki lengur of-
ar moldu, Hjálmar
goggur, Gilsárvalla-
Gvendur og aðrir hin-
ir röskustu matmenn,
því að þeir hefðu not-
ið sín við trogið í
Naustinu. Þetta nú-
timafólk, sern þar
er að spreyta sig af
veikum mætti, kvað
fara beint frá trog-
inu á salernin til þess
að spýja því, er það
hefur hesthúsað um-
fram magamál sitt —
gott, ef sumt verð-
yr þá ekki að láta
lækni dæla upp úr
ssr. Margir hafa látið
fÚjós við blaðið andúð
sína á þessari ný-
breytni i bæjarlifinu,
sem tengdar eru við
yngstu kynslóðina.
Fyrirmenn í Fær-
eyjum eru ekki enn
komnir upp á lag með
það að láta bæinn eða
landið sjá sér fyrir
veizlumat til hátíða-
brigða né birgja sig
að tóbaki og áfengi.
Hlutaskipti
Maður segir þá
sögu, að hann hafi í
haust flutt inn lítið
eitt af nauðsynjavöru,
sem kostaði átján þús-
und krónur. Gjöld til
ríkissjóðs af þessum
innflutningi voru 63
þúsund krónur, en
leyfð álagning 21
þúsund.
Öll holtin í kringum
Reykjavík hafa verið
skógi vaxin fyrr á öld-
um, en vegna beitar
og skógarhöggs til
eldsneytis hefur skóg-
urinn gengið til
þurrðar og holtin
blásið upp. Hér hefur
snemma orðið marg-
býlt við sjóinn vegna
nágrennis við góð
fiskimið, og eldiviðar-
þörf verið mikil.
Kjarrið hefur lengur
haldið velli, þar sem
hraunin voru, þvi að
þar yar skýlia fyrrir
///1 iÍ4t rhú s
Núna um helgina
verða opnaðar búðirn-
.ar i hinu nýja við-
skiptahverfi við
Mikiubraut. Er þar á
einum stað brauð-
gerðarhús og brauð-
sala, mjólkurbúð, fisk-
búð, sælgætisverzlun
og kjötbúð, þar sem
selt er kjötmeti og
nýlenduvörur. Á efri
hæð er svo veitinga-
staður, sem mun hafa
hlotið nafnið Lídó.
Það er þó eins og al-
menningi þyki Lídó
hálfiíðilegt nafn
(hvort sem haft er í
huga sápuheitið eða
samnefndur baðstað-
ur við Feneyjar), því
að menn hafa þegar
gert sér hægt um
hönd og tekið að kalla
staðinn Hlíðarhús.
nýgræðing og erfiðara
að ná til kjarrsins og
flytja það brott.
Fyrir nokkru fóru
fram frjórannsóknir
á jarðvegssýnishorni
af berangri ofan við
Grafarholt, og kom þá
í ljós, að í sýnishorn-
inu voru birkifræ. Það
sannar, að þar hefur
verið skógur. Þar var
líka fræ ölgerðarjurt-
ar, sem sennilega hef-
ur verið ræktuð hér,
áður en þýzkir kaup-
menn tóku að flytja
iúsaga# 8-1 sitt,
MÉfjtt skófjÍ€»nili
frásagnir í enskum blöðum, að
það, sem þau kalla „lausn“
landhelgisdeilunnar, kunni að
vera yfirvofandi. íslenzku þjóð-
inni er ókunnugt um þetta, og
víst er það, að sú ,,lausn“, sem
Frh. á 6. s
eins og vitað var fyrirfram,
vega þær hvergi nærri upp
kauplækkunina, en nálgast baö
þó kannske hjá fjölskyldufeðr-
um í allra lægst launuðu stétt-
un, en í efri stiga millistéttar-,
mun semhiæst hálf launalækk-
sagt, að ekki hefði verið enn
verra fyrir almenning að fá
nýjar álögur, sem numið hefðu
300—400 milljónum króna. Af
slíkum ,,bjargráðum“ hafa
menn réynslu, sem ekki ætti að
hafa gleymzt enn, þar sem vorui
verðhækkanirnar í fyrrasumar.
5% lækkun álagningar hefur,
nauðalitla verðlækkun í för,
með sér, aðeins 1—-2%, sjaldan
meira, en stundum minna.
Sannar það, að verðlækkun á
erlendum vörum getur ekkS
orðið, svo að verulegu nemi,
nema hinum ógur. gu ríkisá-
lög sé aflétt. En til þess þarf að
gera þá breytingu, að ekki
þurfi að styrkja i nnurekst-
urinn með ríkisfé. V.eð því yrðu
miklar meinsemdir í þjóðfélag-
inu numdar brott, og það er hirt
eina lækning, sem til greiná
kemur á efnahagsástandinu.
Lækkunin á /erði landbún-*
aðarvöru skiptir meira máli
fyrir neytendur, og er líklegt,
| að hún spari fimm mannai
| heimili, þár sem veruleg mjólk-
urkaup eru, 80—90 krónur ái
mánuði. En auk þess er svo súi
lækkun ó verði sömu afurða, ed
gerð var um áramótin. Alls hef*
ur orðið verðlækkun síðan £
desember, er nemur 1.07 á
rnjólkurlítra, 7.60 á kílð a£
Ensk þýðing séra Sígurðar Morlands:
Stóð ég úti i tunglsljósi
Séra Sigurður Norland yrkir sem kunnugt er hringhendur á
ensku, og suma grunar, að hann yrki jafnvel á grísku. Hann
hefur einnig fengizt við að þýða íslenzk kvæði á ensku. Fyrir
fáum dögum sendi hann blaðinu enska þýðingu á Áll :ó
inni, sem Jónas „þýddi“ eða öllu heldur orti upp eftir Heine, |
og birtist hún hér.
I stood out in the moonlight, I stood heside a wood.
A multitude of Fairies came near to where I stood.
I heard tliem hlow their trumpets, their haste was like a fUqhl, \
I heard their bells resound in that clear and starry nig
Through the field they hurried on steeds as white es sr.
The stallions’ golden horns hy the forest seemed to gloiv.
Like to singing swa)is from an icy river mouth,
That fly with whispering feathers o’er the moorlands to the
south. |
Then the queen did greet me, she laughed dt me at once,
Laughed and hurried onward as fast her stallion runs.
Be it was because of my love so young and free —
Be it was the death, thsvt was calling for me.
Frh, á 7- sí«w.