Frjáls þjóð - 16.01.1960, Blaðsíða 2

%
rJL
'aguui fó. fanuar
1960— FRJÁL5 ÞJÖO
mHmaBaBsnáinwBMH
Ofl góðir p-ei^slu-
skilmálar.
Að loknum
landsfundi
Frh. af 1. síðu.
Hafmeyjan í Tjörninni
Fegrsinariclasjið enduiiíigað á nVársnáO
Það skeði hér einn drunga-
legan rigningardag seinast í
ágúst s.l., að þrír menn reru
á báti út á Tjörnina í Reykja-
vík og tóku til óspilltra mál-
anna með álappalegum handa-
tilburðum að draga segldulu
af drang einum ókennilegum,
sem vikum fyrr hafði skotið
upp nokkru utan flæðarmáls
niður undan gleðskaparhúsi
ríkisstjórnarinnar við Tjarn-
argötu. Nokkur hópur Reyk-
víkinga beið þess í rekjunni á
bakkanum með kvíðabland-
inni forvitniaðsjá, hvað undir
yfirbreiðslunni dyldist. Menn-
irnir í bátnum virtust tauga-
óstyrkir, þeim gekk fremur
böngulega að afhjúpa kvart-
milljónarleyndardóminn.- Á-
horfendur brettu upp frakka-
kragana og sugu upp i nefið,
en loksins fengu þeir ráðn-
inguna á skjálfhendu báts-
verja, er þeim birtist allt í
einu kviknakin þokkadís i
straumiínustíl sitjandi á stein-
stöpli úti í Tjörninni, sveip-
andi sporðum tveim um lær
sér í bak og fyrir og horfandi
löngunarfullum augum yfir á
gömlu, skellóttu bárujárns-
skúrana, sem enn standa eftir
á fsbjarnarlóðinni, vegfarend-
um til augnagamans. Menn-
irnir í bátnum gripu andann á
lofti, sneru sér undan, dreyr-
rauðir i andliti og reru í land
hið skjótasta. Það var aug-
ljóst af öllu, að þeir voru öðru
vanari en að afklæða meyjar,
er svo torkennilegar voru nið-
ur um sig. Áhorfendur flestir
virtust veraldarvanari en
bátsmenn. Þeir góndu á sköp-
unarverkið góða stund, sum-
ir lieyrðust bölva upphátt, en
síðan sugu menn aftur upp í
nefið, spýttu um tönn — og
fóru.
Þannig bar þá að hina opin.
beru fæðingu hafmeyjarinn-
ar frægu, sem um fjögurra
mánaða skeið trónaði á stalli
sínum í Reykjavíkurtjörn,
þar til loks að hérvist hennar
lauk á nýársnótt, er hún varð
upphafin, steig upp til himna
í eldlegum vagni likt og spá-
maðurinn Elía endur fyrir
löngu.
Það mun að vísu ekki al-
gengt í minningarorðum, að
fæðingu hins burtkallaða sé
lýst með svo ýtarlegum hætti
sem hér gert. En Jivers á einn
eftirmælasmiður kost, þegar
æviskeið hins brottgengna
gat ekki orðið Iengra en fjór-
ir mánuðir? Væri honum
jafnvel ekki vorkunn þótt
hann freistaðist jafnframt til
að lýsa að nokkru fóstur-
skeiði þess, sem svo ungur
var á brott hrifinn?
Það lætur að líkum af vaxt-
arlagi Tjarnarbúans sáluga,
að hann var eigi upp vaxinn
úr íslenzkum jarðvegi, enda
er það kunnugt, að hann var
ættaður úr Kalifoi’níu vestan.
Er mér tjáð, að á þeim breidd-
hnakkakertar, að íbúum fjar-
lægra stranda gæti hæglega
virzt þær hefðu gleypt hrifu-
skaft. Samt hagar því nú svo
til, að móðirin, Nina Sæ-
mundsson, er alislenzk. Um
föðurinn virðist, svo sem títt
er, meira á huldu, en þó vill
svo til, að fyrir liggur skjal-
festur vitnisburður móður-
innar þess efnis, að hann sé
enginn annar en Thor Thors,
sendiherra Islands i Washing-
ton, aðalfulltrúi sama lands á
þingi Sameinuðu þjóðanna m.
m., og munu margir undrast
elju mannsins, er hann hafði
tima og krafta aflögu frá öðr-
um lýjandi störfum til að
sinna þeirri háleitu köllun að
gefa Reykvíkingum „gúmor-
en“ i Tjörnina sína. Enn skal
því við bætt ættartölu þessa,
sem allir vita, að bæjarstjórn
Reykjavikur tók króann í
fóstur, en guðfeður voru með-
limir listaverkanefndar bæj-
arins, þar á meðal 1 stk. þjóð-
skáld, og skal nú staðar num-
ið með frekari ættfærslu hinn-
ar látnu.enda vart hægt annað
að segja, en að góðir hafi ver-
ið að henni nautamir.
Hin umkomulausa hafmeyja
í Reykjavíkurtjöm.
Þá er til þess að hverfa, er
söguhetja okkar er enn á fóst-
urskeiði, að hún tekur sér far
til hinnar sólbjörtu Ítalíu í
því skyni að íklæðast eir-
brynju þeirri, er staðizt gæti
ónotapústi’a og illyrmislega
löðrunga Ægis norður hér,
því að hingað var förinni heit-
ið að lokum. En þá gerist það
á hinni löngu leið yfir megin-
lönd við og úthöf breið, að
flumbrur nokkrar taka að
lýta indælt straumlínulag
sævardísarinnar, og það svo
mjög, að um það bil er sjó-
ferð þeirri lauk, kvað þokki
hennar allur hafa breyttur
verið í andstæðu sina. Og því
var það, að hafmeyjan Thors
mátti una því að ganga í end-
urnýjun lífdaganna fí niu
mánuði) áður en líi hennar
hófst i raun og veru. En þar
sem sú endurnýjun fór fram
í sjálfri hinni fagurgerðu
Flórens, var ekki að undra,
þótt árangur yrði forkunn-
legur, enda höfðu bæjaryfir-
argráðum séu slík módel lag-
arskepna algeng mjög, ogHafmeyjan ^anska a hiig allra Kaupmannahafnarbúa. Hún
það meö, að dísir þar í sæviver*,u' aldrei sprengd í loft upp, nema geöbiiuður maður
séu svo stoitaralegar og ksemi til.
völd þai’ gleði svo mikla af
hinum nýja borgara, að hon-
um var stillt upp með viðhöfn
í einu frægu sloti, svo sem
rnjög er til vitnað, og hafður
þar til sýnis, almenningi til
skemmtunar og ánægju. Að
þeirri sýningu endaðri svam
hafmeyjan út hingað á hjara
veraldar, sá sér út notalegan
stað i Tjarnarkrikanum við
ráðhen-abústaðinn og settist
þar að með útrétta betlilúku
sina eins og háðsending vest-
an um haf.
Svo er sagt, að þeir, sem
guöirnir elska, deyi ungir. Nú
má vera, að þetta gamla spak-
mæli sannist á hafmeynni
okkar sálugu úr Tjörninni, og
hafi þá guðirnir elskað hana
svo gegndarlaust og úr hófi
fram, að þeir teldu sig ekki
komast. af án hennar nema
fjóra mánuði. En öðru máli
var að gegna um hina jarð-
nesku íbúa Reykjavíkur. Og
með þvi að þessi éftirmæli
eru í mörgu frábrugðin venju-
legum minningargrein'um, þá
er lika bezt að bregða út af
venjuhni að því leyti, sem
varðar lofstír hins látna, og
segja þess í stað hverja sögu
eins og hún gengur.
Það væri firnalygi af mér
og óþolandi hræsni, ef ég
héldi því fram, að auður stöp-
ull mevjai’innar ylli mér
nokkurri hryggð, annarri en
þeirri, sem skemmdai’verk
hlýtur ávallt að vekja með
siðmenntuðum manni. Þvert
á móti brást ég við tíðindum
líkt og drengur einn, sem
skýrt var frá láti konu hon-
um kunnugar. 1 barnslegri ó-
vitund um þá siðvenju full-
orðinna að gleyma af ásetn-
ingi öllum ávirðingum manna
á sömu stundu og þeir taka
andvörpin, sagði hann af
hjartans einlægni: ,,Það var
gott hún fór, bölvuð, hún var
alltaf vond við mig!“ Og það
er svo sem ekki eins og ég sé
einn um þetta illa hugarfar.
Svo mjög sem oft slær óhug
og hneykslun á borgarbúa,
þegar skemmdarverk' eru
framin — og þahnig var einn-
ig, er hafmeyjan var sprengd
i loft upp — þá heí ég þó enn
engan hitt að máli. sem var
ekki í hjarta sinu glaður yf-
ir því, sem við sprenginguna
vannst, hversu mjög sem
hann fordæmdi verknaðinn
sem slikan. Það má raunar
orða þetta sem svo, að i bæn-
um riki alme’nnur fögnuður
yfir himnaför hafmeyjarinn-
ar. Einna skýrást keinUr þessi
fögnuður fram 'i því áliti, sem
ýmsir hafa Iátið við mig falla
vegna atburðarins: „Það er
skemmtilegt til þess aö vita,
að Fegrunarfélagið skuli hafa
endurfæðzt á nýársnótt!"
Svo 'íriörg eru þau órð.
Hafmeyjan í Tjörninni er
horfin sjónum okkar. I-Ivíli
hún í friði, þar ‘Sem hún er
kömin, óg megi partar henn-
ar aldéei afttu sáman skríða
•— tyrr on' þá á-öfRta degi!
H. H.
Það gefur þó ekki tilefni lil
að leggja niður baráttuna.
Við skulum jafnan hafa það
hugfast, að sjálfstæðisbarátta
okkar Islendinga vannst ekki
með áhlaupum, héldur með
þrautséigju og markvissu
stárfi. Þannig verður einriig
:ið heyja hina nýju sjálfstæð-
isharáttu.
Engintt veit nú, hvað fram
undan er í íslenzkiuu stjóm-
málum. Margt hendir Jx> til
Jtess, að á næsta leiti séu tim-
ar örra breytinga í J>eim efn-
tun. Gild rök liníga að því,
að Þjóðvarnarflokknum
verði ]>á ætlað mikið hlut-
verk. Þjóðvai’iiarflokkurinn
mun J)á sem.ávallt vera reiðu-
húinn til samstarfs við hv'ér
þau öfl í þióðfélaginu, sem
vilja af einlægni vinna að
sömu stefnumálum og hann.
Þjóðvamarmenn! Okkar
biður mikið verkefni. Ef við
höfum næga trú á gildi Jæirra
inálefna, sem við berjumst
fyrir, mun okkur reynast
ljúft að heyja J)á haráttu, sem
fram undan er.
Bjami Arason.
Gróðrarstía
afbrata —
Framh. af 1. síðu.
in sönnun þess, að við verðum
að losna við hermangið og her-
setuna. Það liafa þcgar nógu
margir orðið þeim fyrirbærum
að bráð. ísland má ekki við því,
að heiðri og hamingju fleiri
barna þess sé fórnað á altari
hersetunnar.
BURT
MEÐ HERINN
ÚR LANDINU!
Húseigendafélag
Reykjavíkur.
BÍLLINN
Vatðarhúsinu
aémi
Þar sem flestir eru
bflamir, bar er úrvalið
mest.
In ntentariamz