Frjáls þjóð - 16.01.1960, Blaðsíða 8

s
, czCauaarclci
augavdayinn tó. /anuai'
1960 — FRJÁLS Þ J □ Ð
Viölíka margir menn í herstöövasnatti og útgerðina vantar
Útgeröin árum saman í snöru
Fiskimannafélagsins færeyska
Fyrirsjáanlegt, aö Færeyingar myndu senn spenna bogann svo hátt,
að ekki yrði að því gengið, en samt ekki h:rt um varúðarráðstafanir
Það eru nú engar horfur á því, að Færeyingar fáist
hingað að þessu sinni á togara og fiskibáta eða til vinnu
í útgerðarstöðvum, fyrr en þá Fiskimannafélagið fær-
eyska kann að breyta afstcðu sinm einhverntíma seint
og síðar meir, þegar liðið er langt á vertíð. Af þessu
hlýzt að sjálfsögðu stórtjón fyrir báða, fslendinga og
Færeyinga. Á sama tíma og þetta gerist er nokkurn
veginn sú tala manna, sem á vantar, að Islendingar séu
.sjálfbjarga um mannafla á vertíð, bundin við Ker-
stöðvasnatt og hermang.
Þetta er þó ekki annað en
fyrirsjáanlegt mátti vera. Þeg-
ar þjóð verður sjálfri sér ónóg
um mannafla til þess að reka
höfuðatvinnuveg sinn á þeim
tíma árs, þegar mest ríður á,
að engu tækifaeri sé glatað, og
verður ár eftir ár og í sívaxandi
mæli að leita á náðir annarrar
þjóðar um verkafólk, rekur auð-
vitað að því, að samtök í því
landi taki að gera býsna harð-
ar kröfur. í Færeyjum hlutu
menn að hugsa sem ávo:
ísland á allt undir því, að
fiskiskipin séu mijnnuð á
vertíðinni og ekki skorti
starfslið í fry.stihúsin. Við
getum sett hörð skilyrði, því
að afkoma lands og þjóðar er
undir mannafla okkar kom-
in. íslendingar eru í þeirri
úlfakreppu, að þeir hijóta að
beygja sig fyrir kröfum okk-.
ar, enda bótt við spennum
bogann hátt.
Því fremur hlaut að því að
reka, að Færeyingar settu af-
arkosti, að vanefndir hafa oft
orðið af hálfu íslendinga á
samningum við færeyska fiski-
menn á undanförnum árum.
Þær vanefndir hafa að sjálf-
sögðu stælt Fiskimannafélag-
LITIÐ FRETTABLAÐ
Laugardaginn í 13. viku vetrar.
Deila um gerÖabækur
Helgi Hjörvar er
um þessar mundir að
skrá endurminningar
sínar. Hann er einn
þeirra manna, sem
lengsta starfssögu
hafa átt við Ríkisút-
varpið, og hann átti
ríkastan þátt allra í
því að móta dag-
Woni
I hlýindunum nú
að undanförnu hafa
blóm lifnað við, svo
að þau voru að því
komin að springa út,
er aftur frysti, svo
sem bellísar og fleiri
tegundir.
Akureyrar-
kirkja
Á þessu ári eru
hundrað ár liðin síð-
an konungsleyfi var
veitt til þess, að byggð
yrði á Akureyri
kirkja, sem vera
skyldi sóknarkirkja
og til hennar leggjast
allar eignir Hrafna-
gilskirkju, þegar hún
legðist niður. Lengi
siðan sat þó prestur-
inn að Hrafnagili, unz
harðar deilur hófust
um búsetu hans, svo
að hann kaus að flytj-
ast brott í annað
prestakall. Varð þá
séra Guðmundúr
Helgason, siðar í
Re.ykholti,
safnaðarins með bú-
setu á Ákureyri
skrána um langt ára-
bil. Að sjálfsögðu
kemur útvarpið því
mjög við sögu í end-
urminningum hans,
og hefur hann því
viljað eiga kost á þvi
að leita heimilda í
gerðabókum útvarps-
ráðs, svo að það, sem
hann segir um atvik
þar, yrði sem traust-
ast. En svo brá við,
að honum vrar neitað
um það. Þá skarst út-
varpsráð í málið og
gerði um það sam-
þykkti, að Hjörvar
skyldi eigi meinað að
nota gerðabækurnar
við ævisöguritun sína.
Af þeirri samþykkt
hefur sprottið ágrein-
ingur um það, hver
ráði yfir gerðabókum
útvarpsráðs, það
sjálft, eða útvarps-
Ævintýri
vagnstjórans
Það bar við eitt
sinn, að Kleppsvagn-
inn nam mjög
skyndilega staðár, þar
sem farþegar áttu
þess ekki von. Spratt
vagnstjórinn á fætur,
snaraðist út og gekk
fram fyrir vagninn.
Þar beygði hann sig
niður og kom aftur
inn að vörmu spori.
Hélt hann þá á loft
hundrað króna seðli.
Gola var, og hafði
vagnstjórinn séð, að
vindur feykti seðlin-
um eftir götunni, unz
hann nam staðar í
ljóskeilunni frá vagn-
inum við stein eða
gangstéttarbrún.
ið færeyska og ýtt undir það
að vera kröfuhart og ósveigj-
anlegt í samningum. Það gegn-
ir helzt furðu, að þessir hörðu
kostir skuli ekki hafa verið
settir í fyrra eða hitteðfyrra.
Beðið með hálsinn
í snörunni.
Enda þótt afarkosta af hálfu
Færeyitiga hafi þannig mátt
vænta á hverju ári og óhugs-
andi væri, að þeirra yrði langt
að bíða, hefur alls ekkert ver-
ið gert til þess að sjá við illum
afleiðingum þeirra fyrir ís-
lendinga.
Stjórnarvöldunum hefur
ekki komið til hugar að
stöðva hermangið og her-
stöðvasnattið, og þeim hef-
ur ekki heldur dottið í hug
að greiða fyrir því, að fær-
eyskir fiskimenn, sem það
kysu, gætu setzt að á ís-
landi með fjölskyldur sínar
í útgerðarbæjum, fengið þar
húsnæði til íbúðar og öðlazt
íslenzkan þegnrétt, svo að
ekki væri lengur undir högg
að sækja.
Þótt í hlut ætti sú atvinnu-
grein, sem útflutningsverzlun
okkar hvílir á, var ekki neitt að
hafzt til þess aðjeysa vandann
og koma í veg fyrir stórfellt, yf-
irvofandi slys.
Tómstundir
til ákvarSana.
Hér er ekki um neitt hégóma-
mál að ræða. Svo virðist sem
full ástæða hefði verið til þess
að sleppa einhvern tíma tveim-
ur eða þremur veizlum í veizlu-
húsi ríkisst(jórnarinnar við
Tjörnina og nota þær kvöld-
Svívirðilegar ofsóknir
gegn saklausum börnum
2>
@
stjóri, sem með engu
móti vill leyfa Helga
afnot þeirra.
Píiss i f i Sií ítn et r
Innan skamms mun
koma út vandaðasta
Útgáfu Passíusálma
Hallgríms Pétursson-
ar, er sézt hefur. Það
er Bókaútgáfa Menn-
ingarsjóðs, er gefur
þá út að nýju, og
munu fylgja hin
gömíu Passíusálma-
lög, serri Sigurður tón-
skáld Þórðarson hef-
ur, safnað, eitt, lag,
prestur. j.með, hverjum sálmj.,
Þá muit bókin
verða. skcs-ytt rriynd-
um, sem Barbara
Árnason listmálari
hefur gert. Yfirleitt
mun verða vandað
svo til þessarar út-
gáfu sem föng eru á.
Alls hafa Passíu-
sálmarnir komið út á
íslenzku á milli fimm-
tíu og sextíu sinnum
á þremur öldum, og
auk þess hafa þeir
verið þýddir. á. marg,-
ar erlendar tungstr ,að
meira eða rrrinna
ieytr. . . . -
Miannsóknnr
óskaö
Fisksalafélagið í Reykjavík
hefur farið þess á leit, að opin-
þer rannsókn fari fram á rétt-
mæti ásakana um svik í sam-
bandi við styrkjakerfið, er fram
hafa komið að undanförnu.
Það hefur nokkrum sinnum
borið við hér á landi, þegar
öldur hafa risið hæst í stjórn-
málunum og deilur verið hat-
ramlegastar, að konum og börn-
um hinna umdeildu manna hef-
ur tæpast verið óhætt. Hús
þeirra hafa verið umsetin og
grýtt, og sérstaklega hafa
stundum verið mikil brögð að
því, að börn þeirra væru of-
sótt og hrakin í skólum, svo
að þeim var ekki lengur vært
meðal jafnaldra sinna.
Auðvitað þarf ekki að eyða
orðum að því, hv.e fáránlegt er,
að slíkt skuli geta komið fyr-
ir.
Nú eru ekki uppi þvílíkar
stjórnmáladeilur, að setzt sé að
börnum neinna stjórnmála-
manna, svo að kunnugt sé. En
þessu líkt getur oftar gerzt en
þegar heitast er í stjórnmálun^
um. Það getur einnig borið að,
þegar maður, sem til skamms
tíma hefur verið. hátt á strái,
er skyndilega með miklum
gauragangi leiddur til þess sæt-
is, þar sem allir keppast um að
hrækja á hann — líka þeir, sem
sóttust eftir að baka sig við
hans elda, áður en spilaborgin
hrundi. Þá getur allt farið af
stað, svo að konu og alsaklaus-
um börnum sé vegna stöðugs
aðkasts og aðdróttana gert lif
meðal annars fólks óbærilegt.
Þetta getur jafnyel náð
þeirra, sem aðeins eru eitthvað
í ætt eða mægðum við þann,
sem verið er að grýta.
Það er ef til vill ekki auðvelt
að varna því, að börn og aðrir
saklausir aðilar sæti slíkum of-
iSÓknum af hálfu annarra
barna. En lélegt uppeldi ber
slíkt þó vitni um, þegar stálp-
uð börn og unglingar gera ann-
að eins, og fullkomið siðleysi og
grimmd, ef fullorðið fólk stend-
ur að þvílíkum verknaði. Ó-
gæfa kvenna og barna manna,
sem af sér hafa brotið, er nógu
mikil, þótt fjöldi fólks geri sér
ekki leik að því að auka þar á.
Þessi orð eru ekki skrifuð af
tilefnislausu einmitt nú.
Hafmeyjan fallin
í verði
Hafmeyjan hefur nú skyndi-
lega lækkað í verði. Morgun-
blaðið skýrði frá því eftir ára-
mótin, að hún hefði kostað
fjórðung milljónar, og skoraði
þetta blað þá á bæjaryfirvöld-
in að sundurliða kostnaðinn og
gera grein fyrir því, hvert þess-
ir peningar hefðu runnið. Nú
hermir Vísir, að skýrsla hafi
verið lögð fram á bæjarráðs-
fundi, og hafi kostnaður við
hana þar verið talinn 141 þús-
til; und krónur.
Hrski á bandartskum herbíl og
samkomuhúsgóffi á Suðurlandi
Frá því hefur verið skýrt, að| við, að íslenzkur piltur í Reykja-
menn úr hernámsliðinu hafi í( vík hræktká bandarískan setu-
kringum áramótin haft setur í liðsbíl í grennd við Hótel Borg’.
Flóanum með leyfi til skíða- og | Og það var ekki neinn kosta-
skautaiðkana. Það voru að.hráki frá Atlantshafsbandalag-
sjálfsögðu ekki illa valdar
skíðaslóðir. Jafnframt hefur
verið greint frá því, að sumir
þessara íþróttaiðkenda úr
Bandaríkjaher, sem ýmist eru
einkennisbúnir eða ekki, hafa
stundað íþrótt sína í samkomu-
húsum íslendinga austan fjalls
af þeirri kostgæfni, að þeir
sofnuðu út frá þeim á gólfinu,
en af öðrum er hermt, að þeir
hafi hrækt fyrir fætur manna,
svo sem í kveðjuskyni, áður en
þeir gengu út úr samkomu-
salnum.
í sambandi við þennan
kveðjuhráka í félagsheimilinu
sunnlenzka rifjast það upp, að
fyrir allmörgum árum bar það
inu, enda var piltinum haldið
dögum saman í gæzluvarðhaldi
í tukthúsinu við SkólavörðU'
stíg og síðan kveðinn upp yfir
honum dómur allharður.
Ekki hefur það heyrzt, að hinn
virðulegi ,,varnarliðsmaður“ og
íþróttaiðkandi austan fjalls
hafi neinum viðurlögum sætt
fyrir hráka sinn eða yfirleitt
verið um það spurður, hvers
vegna honum var skilað að tám
íslenzkra samkomugesta. Unga
fólkið í sveitinni hefur aðeins
notið þess heiðurs að þvo^hann
af gólfinu, þegar samkomunni
var lokið.
Hér hlýtur því að hafa ver-
ið stórkostlegur hrákamunur.
Engir peningar frá Jóakim til
þess aó leysa ándrés Önd út
• Andrés Önd lendir oft í
kröggum, eins og kunningj-
ar hans meðal ungu kynslóð-
arinnar kannast við. Nú í
byrjun þessarar viku var
hann í hinuni mestu þreng-
ingum hér við Reykjav-íkur-
höfn. hiMiutn .vat' «kki hley-pt
i hú*Hma«Aái0iðis» tii .þeirra,
aem-hiðuvhans ^pmmL-attn-
unw
var handbær gjaldeyrir til
þess að borga það, sem á
karlinum hvildi, og leysa
hann þannig út.
Jóakim ríki er sem kunn-
ugt er frændi Andrésar og
• samborgari. Geía menti sér
- þess.til, .að nú hafi. Jóakipr,
- setn .er jafnaðgætmn í fjár-
miluia .ag hann.. . . ríkur ,
vtá-ið fastbetdimLi á aurana,
þegar íslenzka ríkisstjórnin
bað liann síðast um gjald-
evrislán og það ekki einu
sinni hrært steinhjarta hans,
þótt Atidrés auminginn Önd
verði þess vegna að liggja
úti á hafnarbakkanum eða í
skenunum. skipafélaga,
þegar komið er frost.
nu