Frjáls þjóð - 21.05.1960, Blaðsíða 6

/
LISTIR

BOKMENNTIR
Ást og stjómmál
Þjóðleikhússið sýnir um
S| þessar mundir gamanleikinn
Ást og stjórnmál eftir enska
höfundinn Terence Rattigan
í þýðingu Sigurðar Grímsson-
ar. Ekki veit ég, hvort Sigurð-
ur hefur reynt að velja nafn
þetta í anda leikritsins, sem
hann var að þýða, en ef svo
er, þá verður að játa, að það
hefur tekizt mætavel. Leikrit-
ið er sem sagt álíka fiat-
neskjulegt og nafnið, og um
ást og stjórnmál fjallar það,
rétt er það. Að vísu er ekki
11 alltaf Ijóst fyrir venjulegum
manni, hvort leikurinn fjalii
fremur um stjórnmál eðá ást,
en þegar fram. í sækir skiljn
þó allir, að það skiptir ekki
|! neinu máli, hvort heldur er •—
| hvorugu eru nokkur skil gerð.:
, Enn hefur Þjóðleikhúsið „ver-
I ið óheppið í vali sinu".
Þau orð eru þýdd í leikskrá
og höfð eftir höfundi, að lik-
lega geti hann státað af því,
að honum sé gefið að eyða
ekki orðum að neinu því, sem
ékki hafi þýðingu fyrir rás
!Í leiksins eða greiði fyrir skiln-
1 ingi á persónunum. Leikritið
| Ást o$ stjórnmál sýnir þó að
| höfundi skjátlast allhrapal-
Pji lega í þessum dómi um sjálf-
1 an sig, enda er óhugsandi, að
1 hann hafi haft þetta leikrit
fi eða önnur lélegustu verk sin
í huga, þegar hann mælt*þau
orð. Fá leikrit eru fjær því að
vera hnitmiðuð og rökrétt í
I byggingu en einmitt þetta, og
auk þess er engin leið að fá
1 botn í, til hvers það er skrif-
að. Það flytur engan boðskap,
segir enga merkilega eða
skemmtilega sögu, persónurn-
ar eim fremur daufar og
§.r vekja lítinn áhuga, en áhorf-
I endum er nokkurn veginn
sama um þær. Þetta allt gerði
nú ekki svo mikið til, ef leik-
urinn væri fyndinn með
S| hnyttilegum tilsvörum og
|j gamnaði fólki sæmilega eina
kvöldstund. En því miður.
Leikurinn er of fátækur af
góðri fyndni til þess, að það
eitt haldi honum uppi.
Nú kynni einhver að halda,
að leikritið væri drepleiðinlegt
og hér með væri fólki bent á
að eyða ekki peningum sínum
i slika hörmung, en svo er þó
ekki. Terence Rattigan er
þrautþjálfaður í þeirri list að
skrifa leikrit, hann er atvinnu-
maður á þessu sviði, hefur
skoptækni sína á reiðum
höndum og andrúmsloft gam-
anleiksins á tilfinningunni. Á-
horfenuur setjast, Ijósin
slokkna og ieikurinn hefst.
Fyrirhafnarlítið rennur hann
áfram, leikandi og léttur. Það
er litið hlegið, og fæstir eru
mjög spenntir, en fólkinu lið-
ur ó.sköp vel svipað og verið
ké að hlýða á léttklassiska tón-
list.
Gamanleikur Rattigans
fjallar um enskt heíðarfólk,
vandræði þess og .vangavelt-
ur. Sýning Þjóðleikhússins á
leikriti þessu er þokkalega af
hendi leyst en verðskuldar
ekki sérstakt hrós. Benedikt
Árnason hefur sett leikinn á
svið. Hann tekur þann kost-
inn að sleppa því að draga frá
og fyrir en beitir ljósatækni í
þess stað. Nýmæli þetta hefur
áhrif á heildarsvip sýningar-
innar og lyftir þessum lif-
lausa sjónleik upp úr versta
drunganum.
Um leikstjórn og leik er
annars fátt að segja. Allir að-
iljar virðast gera skyldu sína,
en þó getur enginn átt von á
neinum afrekum í þessu leik-
riti. Jóhann Pálsson fær hér
stærsta hlutverk sitt til þessa,
— að vísu nokkuð vanþakk-
látt hlutverk, því að persónan
er heldur óaðlaðandi. Jóhann
lýsir þessum ungling af fjöri
og ákafa.
Þegar líður að lokum eru
menn orðnir úrkula vonar
um nokkra skemmtun þetta
kvöld. En skyndilega hleypur
fjör í leikinn. Þriði þáttur er
hálfnaður og þau standa tvö á
sviðinu, Rúrik Haraldsson og
Inga Þórðardóttir, aðalleik- f
endur kvöldsins. í 10—15 mín-
útur tekst höfundi, leikurum
og leikstjóra að skapa snjall-
an gamanleik. Frábær svip- S
brigðaleikur íngu, öryggi og li
kímni Rúriks, góður hraði og II
hnitmiðuð samræða — allt |
mætist á sömu stundu. Það er |
ljósi punkturinn í sýningunni. |
En því miður: ekki nóg. |
Ragnar Arnalds.
Móðir og sonur — Inga Þórðardóttir og Jóliann Palsson
i hlutverkum sínum.

Hiísmæður
Nú ev ódýrt að baka heima
Bökunareggin
kosta aðeins kr. 33,40 pr. kg. í smásölu.
_ ATHUGIÐ að bökunareggm eru stimpluð
með SE 11, SE 55 og SE 88
bfíjjg innan í rauðum hring.
Notið þetta einstæða tækifæri til ódýrra
matarkaupa, þegar allar aðrar vörur hækka
í verði.
Fínheitin —
Framh. af 5. síðu.
Óðamála kerlingar; draug-
fullir rónar og hálfvitar vik-
um og mánuðum saman.
Síminn var fluttur fram til
einkadyravarðarins, með
millisambandi, og þó með
trega.
Það var engan veginn nógu
jínt að þurfa að láta dyravörð
svara kalli háaðalsins og gefa
sumband, þó það vœri nú
cinkadyravörður.
En hvað verður maður ekki
að leggja á sig fyrir fínheit-
in?
En það var sama, hvað
reynt var. Það reyndist ó-
gerlegt að fá fyllirafta og
gleðikonur til að lœra á sím-
NÝORPIN EGG. Öbreytt verð, kr. 43,25 pr. kg.
í smásölu.
Söiufélag garöyrkjumaima
ann.
Og loks var simanum skilað
til föðurhúsanna.
Eins og það lclœddi þó vel
hvort annað, R-10 og simi
10000f
Er Sí Hó.
Fiskveroið i Noregi
Frh. af 1. síðu.
kröfu brýnnli en nokkru
sinni fyrr, að framferði fisk-
einokunarhringanna verði
rannsakað niður í kjölinn.
Fáum við lægra
verS erlendis?
Af þeim upplýsingum, sem
skýrt er frá hér að framan,
hljóta menn að velta því fyrir
sér, hvort við séum að undir-
bjóða Norðmenn á erlendum
mörkuðum, eða hvort íslenzk-
ur fiskur seljist þar í raun og
veru á lægra verði.
Staðreyndin mun þó sú, að
íslenzkur fiskur sé keyptur
fullt eins háu verði og sá norski
á þessum mörkuðum, þegar
verðmunur er, og liggi því allt
aðrar orsakir til grundvallar
þessu grunsamlega lága verði,
sem talið er að greitt sé fyrir
íslenzka fiskinn.
Hinn 5. marz síðastl. rakti
FRJÁLS ÞJÓÐ i stórum drátt-
um fjárfestingu Sölumiðstöðvar
Hraðfrystihúsanna erlendis, án
þess að viðkomandi aðilar
treystu sér til að gera hinar
minnstu athugasemdir við
skýrslu blaðsins. Og 7. maí sl.
upplýsti blaðið einnig, að fisk-
vinnslustöðvar í Noregi borg-
uðu bátunum allt að helmingi
hærra verð fyrir fiskinn upp
úr sjó en hér væri gert.
Sjómenn og útvegsmenn
rændir.
Þegar allar þessar upplýsing-
ar eru tengdar saman, og margt
fleira, sem blaðið hefur flett of-
an af í þessu sambandi, virðist
óhjákvæmilegt, að sú spurning
vakni,
hvort hinir löggiltu einokun-
arherrar í fisksölumálum
okkar hafi um mörg ár
purkunarlaust rænt af sjó-
mönnum og útvegsmönnum
gífurlegum fjárfúlgum fyrir
framan nefið á stjórnarvöld-
unum og vörðum laga og
réttar?
Menn komast heldur varla
hjá því að leggja fyrir sig þá
spurningu,
hvort ekki Iiefði verið mögu-
legt, að komast hjá hinu
mikla skattpíningar- og
gengisfellingaræði síðustu
ára, ef í þessu efni hefði ver-
ið fylgt landslögum uni
gjaldeyrisskil?
Þá munu og margir spyrja
þess, hvort allir gömlu flokk-
arnir séu svo flæktir í þessum
svikavef,
að enginn þeirra sjái sér
fært að taka í alvöru upp
baráttu fyrir því að brjóta
einokunarf jötrana af útflutn-
ingsverzluninni, og uppræta
þá spillingu, sem þar á sér
stað, og taka þá undir með
FRJÁLSRI ÞJÓÐ,
sem er eina blaðið, sem ótrautt
hefur tekið á þessum málum frá
þvi, að það hóf göngu sína.
Teiknari
Sven Erik Jensen er fæddur
13. 8. 1919 í Álaborg og er
skreytingameistari. Hann hefur
skreytt kaffihús og skemmti-
staði í Hróai'skeldu, og hefur
stundað nám í 2 vetur í blaða-
teikningum í „Akademi for fri
og merkantil Kunst“ í Khöfn.
Hann hefur tekið þátt í 3 sýn-
ingum í Danmöi'ku. Um þessar
mundir stendur yfir sýning á
teikningum eftir hann í Mokka-
kaffi á Sóklavörðustígnum.
LAOS -
Framh. af 3. síðu.
þeim fram á málum inn-
fæddra. Fáeinir franskir
skólar eru í Laos, til dæmis
menntaskóli og kennaraskóli.
Heilbi'igðisástand er mjög
bágborið. Malaria, húð- og
kynsjúkdómar eru einkum
skæðir, og barnadauði er svo
mikill, að um helmingur lif-
andi fæddra barna deyr í
bei'nsku eða æsku. En við
allri iíkamans kröm bregðast|
Laosbúar- stillilega, því að'
þeim hefur vei’ið innrætt, að,
þeir verði að gjalda í þessuj
lifi fyi'ir syndir framdar í
öðru lífi.
Fjárhagur ríkisins er slæm-
ur og viðskiptahallinn við
útlönd með fádæmum mikill.
T. d. nam innflutningur ár-
ið 1957 42 millj. dala, en út-
flutningur aðeins einni millj-
ón. Helztu útflutningsvörur
eru benzoin, lakk, tin, teak
og ópíum. Benzoin er viðar-
kvoða, sem notuð er í lyf,
ilmvötn og liti, en lakkið er
unnið úr efni, sem skordýr
nokkur gefa frá sér. Mynt
landsins nefnist kip, og má
fara nærri um það, að hún
stendur ekki í miklu gildi.
Skýringin á því, að tekizt
hefur að halda viðskiptum í
horfinu. er sú, að erlend ríki
hafa veitt mikla efnahags-
aðstoð, einkum Bandaríkin.
Hefur þessi aðstoð verið í.
sami’æmi við hina svonefndu
Colombo-áætlun um efna-
hagssamvinnu með þjóðum
Suðaustur-Asíu. Laosbúar
gerðust aðilar að þessari á-
ætlun árið 1950, og fimm ár-
um seinna urðu þeir meðlim-
ir Sameinuðu þjóðanna.
Alþjóðleg samvinna hefur
þannig haldið innreið sína í
þetta lítt kunna, afskekkta
Búddhatrúari’íki, og er lík-
legt, að sú þróun muni fram
halda á næstu árum. Landið
hlýtur vegna legu sinnar að
vei'ða eitt af átakasvæðun-
um milli þeirra meginafla, er
nú bei’jast um völdin í
heiminum. Ef að líkum læt-
ur, mun í þeim átökum lítt
farið að viHja Laosbúa sjálfra,
heldur munu örlög þess
spunriin af sama þræði og ör-
lög hinna fólksfleiri og öfl-
ugri nágramiaríkja þess,
hvort sem þau halda áfram
á þeii’i'i braut, sem þau nú
flest feta, braut samstarfs við
fyrrvei’andi herra sína, vest-
rænu stórveldin, eða að þau
taka að stýi'a eftir hinni
rauðu stjörnu kommúnism-
ans.
Frjáls þjóð — Laugardagjnn 21. maí 1960