Frjáls þjóð - 11.06.1960, Qupperneq 7

á hækjum sínum og tók að
breyta vörpunni og bæta
hana.
Þegar verkinu var lokið,
hafði skipstjóri náð allgóðri
heilsu. Féllst hann á að fara
út með skipinu í fyrstu veiði-
förina og vera til leiðbein-
ingar nokkra daga. Svo illa
tókst til, að brunasárin tóku
sig upp við þessa áreynslu, og
varð skipstjóri að fara í land
aftur að einum degi liðnum.
Þó var það sýnt, að varpan
hafði stórbatnað. Loks kom
í hana fiskur.
Nú var fenginn til enskur
maður, sem kunnugur var
botnvörpuveiðum og gat
bætt net. Ekki var hann
skipstjórnarlærður. Var síð-
an haldið út enn einu sinni.
Þá brá svo við, að varpan
fylltist á skammri stundu af
fiski. En þegar átti að inn-
byrða aflann, sem loksins var
kominn að borði eftir meira
en þriggja mánaða ördeyðu,
var kunnáttan og lagnin ekki
meiri en svo, að varpan rifn-
aði í hengla við borðstokk-
inn, og náðust aðeins fáeinar
þorskkindur. Var haldið til
hafnar við svo búið, til að
láta gera við skemmdirnar á
botnvörpunni.
Nú hafði Jóhann skipstjóri
fengið nóg af útgerðinni, og
Valgarður þóttist hafa feng-
ið nóg af skipstjóranum.
Skildu þeir því að skiptum,
og varð fátt um kveðjur. Réð
Valgarður þá Þorlák skip-
stjóra Teitsson til að fara út
með skipið og gera nýja til-
raun. Var afli þá tekinn mjög
togari þessi ,út í flóann, en
• aHt'iór-á sömu'-leið. í vörp-
’una kom eitthvað litilræði af
kólá/ en enginn þorskur. Tók
nú að’köma upp kurr meðal
skipvérja ög vildú þeir marg-
ir. hætta. Kvað islehzki skip-
stjórinn það sýnt orðið, að
eitthyað væri við botnvörp-
una að athuga, og það meira
en lítið. Lagði hann til, að
Breiðfjörð rifi gufuvélina,
gufuketilinn og allt tilheyr-
andi botnvörpunni úr skip-
eitt Reykja,víkurblaðið þann-
ig að orði, er það sagðrfrá
þessum tíðindum:
„Fyrir nokkrum dögum
kom inn segl-,',tráwlan“
Breiðfjörðs með fáeina skar-
kola og grallara. Breiðfjörð
þótti skömm til koma og fór
út með honum aftur til að
heilsa upp á þorskinn í eig-
in persónu.“
Ekki breyttist mikið til
batnaðar um aflabrögðin,
þótt Breiðfjörð færi með
slíkt veiðarfæri, hvort heldur
það væri dregið éftir Skild-
inganesmelum t éða . beztu
veiðislóðum.
Nú var illt í efni. í fyrsta
lagi vantaði allt, sem til þess
þurfti að bæta vörpuna og
breyta henni. Valgarður
hófst þó handa og safnaði
saman ýmsu vörpudóti
frammi á Seltjarnarnesi og
Alftanesi og suður í Hafnar-
firði. Voru það leifar frá
Vidalínsútgerðinni sálugu.
reyndi Breiðfjörð aiít hvað
hann gat að fá æfðan botn-
vörpuveiðimann í þjónustui
sína, en það gekk erfiðlega,
því fáir voru þeir orðnir, sem.
kunnu fyllilega til verka á!
seglskipum með botnvörpu-
útbúnaði. Breiðfjörð hefur;
sjálfur lýst því allátakan-
lega, hversu illa þetta gekk:
og hvernig honum var inn-
anbrjósts 'um þessar mund-
ir. Breiðfjörð segir: „Þegar
ég kom út úr þessari verk-
smiðju, (fiskimjölsverk-
smiðju, sem Breiðfjörð var
mjög hrifinn af), kom mað-
ur til mín, sem var fáanlegur
til að fara með mér heim til
aðgerða á botnvörpum mín-
um. En þó ég væri varlat
mönnum sinnandi af áhyggj—
um yfir því,að ég engan mamx.
myndi geta fengið, — því ég
er viss um, að enga stúlku
hefur nokkurn tíma langað
eins mikið til að fá sér mann,
eins og mig þá langaði til að
geta fengið mér mann, til að
sjá um og stjórna botnvörpu-
veiðinni hér heima, þá var
mér ómögulegt að þiggja:
þennan mann, því hann var
svo hræðilega Ijótur og illi-
legur.
Viðstaddir kunningjar*
mánir brostu að þessu, er ég
kom til þeirra, og ég brosti
að því sjálfur, þó ekki væri
mér þá hlátur í huga. Síðan.
frétti ég, að maður þessi var;
fyllislarkari og slagsmála-
seggur og hafði ýmislegt til
að bera, sem sliíku er sam-
fara, og þakkaði ég þá sktp-
aianum að vera laus viS
GILS 6UÐMUNDSSGN:
,,Valtýr“, áður „Anna Breiðfjörð“, fyrsta togskip íslendinga.
inu, hætti þessari tilraun og
gerði það út á handfæraveið-
ar. Ekki vildi Breiðfjörð
sinna þessu. Stndi hann skip-
ið nú suður fyrir land til
að vita, hvort þar gengi bet-
ur en i Faxafla. Leið nú á
fjórðu viku, og fréttist ekk-
ert af útgerðinni. Komu þeir
Breiðfjörðsmenn þá inn fisk-
lausir að heita mátti, en
höfðu týnt skipsbátnum á
heimleiðinni.
Fáeinir skarkolar
og grallarar.
Breiðfjörð fannst þetta
ekki einleikið og ákvað að
fara sjálfur út í næstu veiði-
för til að sjá með eigin aug-
um, hvernig vinnubrögðin
væru. Tóku menn nú að hafa
útgerð þessa í flimtingum,
eins og oft vill verða, þegar
tilraunir mistakast. Komst
sjálfur til að taka á móti
veiðinni. Var reynt váða, en
allt bar að sama brunni: afli
var nær enginn. Sinnaðist
Breiðfjörð við veiðiskipstjór-
ann enska, er hann taldi
gagnslausan, dreif hann um
borð í brezkan togara, er var
á leið til Englands, og bað
hann aldrei aftur koma.
Enn voru farnar nokkrar
smáferðir út í flóann, en
árangurinn varð enginn. Þeg-
ar þetta basl hafði varað í
hálfan þriðja mánuð, án þess
að nokkur ljósglæta sæist í
svartnætti hinnar einstæðu
útgerðar, vildi svo til, að
þaulvanur enskur togara-
skipstjóri kom inn á Reykja-
víkurhöfn og sá útgerð
Breiðfcörðs. Var hann feng-
inn til að athuga vörpuna
og leizt honum ekki á grip-
inn. Sagði hann, að varpa
þessi væri með öllu ónothæf
og kvað jafnmikla fiskvon i
V arpan
lagfærð.
Ekki var allt fengið með
þessu. Hvergi í Reykjavík
eða nágrenni var til maður,
sem kunni hið minnsta til
breytinga og lögunar á botn-
vörpu, sizt af öllu stórvið-
gerðar. Datt Valgarði helzt
í hug að fara út í Faxaflóa og
reyna að fá menn hjá botn-
vörpungunum ensku til að
endurbæta vörpuna. Þegar
hér var komið, frétti Val-
garður, að enskur togaraskip-
stjóri, sem hafði brennt sig
inni í Laugum, lægi í sárum
á Landakoti, en þó á bata-
vegi. Fór Valgarður þegar á
fund mannsins, og lofaði
hann að gera við vörpuna,
strax og heilsan leyfði.
Nokkrum dögum síðar var
vörpunni ekið á blett á
Landakotstúni. Staulaðist
skipstjóri þangað dag hvern
að þverra í Faxaflóa og flest
skip að hætta, en þó fékkst
dágóður reitingur í vörpuna.
Ekki var veiðin svo mikil, að
Valgarður teldi borga sig að
halda henni áfram, en ákvað
að bíða vors og láta þá til
skarar skríða um útgerðar-
tilraun þessa. Voru menn því
afskráðir og skipinu lagt inni
á sundum.
Þótt Valgarður hefði þeg-
ar beðið stórtjón á útgerð
sinni, var hann engan veginn
af baki dottinn né vonlaus
um það, að tilraunin gæti
tekizt.
Varla mönnum
smnandi.
í desembermánuði fór
Breiðfförð til útlanda, Dan-
merkur og Englands, en því
var hann vanur á hverjum
vetri, og gerði þá jafnan inn-
kaup til verzlunar sinnar.
Þegar til Englands kom,
hann.“
Útgerð seglatogara var þa
að heita mátti alveg úr sög-
unni í Englandi. Þó tókst
fyrir milligöngu velviljaðra
Englendinga að ráða manix
til starfans, nákunnuganc
botnvörpuve^ðum. Konx
hann hingað til lands með
Breiðfjörð í janúarmánuði
1902. Hófst hann þegar
handa við að endurbæta
botnvörpuútbúnaðinn. Eng-
lendingur þessi skýrði Breið-
fjörð svo frá, að botnvörpu-
útbúnaður hans hafi í upp-
hafi verið svo langt fyrir
neðan allar hellur, að engu.
tali tók. Viðgerð enska skip—
stjórans var að vísu spor í
rétta átt, en þó hvergi nærri
fullnægjandi, enda óvinnandi
fyrir einn mann að gera þar
á skömmum tima þær stór-
breytingar, sem þurfti.
Hinn enski maður, semi
Pramh. á 5. siðu.
Frjáls þjóð — Laugardaginn II. júní 1960