Frjáls þjóð - 11.06.1960, Qupperneq 9

Kári Arnórsson:
Launamá!
Ég ætla að leyfa md.v að til-
færa hér eitt launadæmi enn.
Skólastjóri yfir skóla með
um 1500 nemendum, sem
hefur yfir að segja um 60
manna starfsliði hefur í laun
kr. 6214.00. Hann hefur ekki
meira en mánaðar sumarleyfi.
Hugsið ykkur forstjóra með
1500 verkamenn í þjónustu
sinni og 60 sérmenntaða verk-
Kennaraskortur hefur mjög frá dregst). Síðan er hann í stjóra. Hann hefði ekki undir
gert vart við sig undanfarin ár, fjögur ár að vinna sig d full kr. 10.000.00 í mánaðarlaun.
og hefur ástandið heldur versn- laun, en þau eru úr ríkissjóði | Ef ráða á bót á þessu ástandi,
að nú síðari árin. Síðastliðið kr. 5016.00, þar af í lífeyrissjóð þurfa því kennaralaun að.
skólaár störfuðu, samkvæmt kr. 200,00, eða útborgað kr.! hækka allverulega. Launin
upplýsingum Menntamála, 1. 4815,00 (ég hef ekki reiknað í þurfa að vera það góð, að eftir-
heftis þessa árs, 118 réttinda- minni einingu en krónum). Úr sóknarvert sé að hafa þriggja
lausir kennarar eða 9 fleiri en bæjar- eða sveitarsjóði fær'mánaða sumarleyfi en það
árið áður. Aðsókn að Kennara- kennari með full laun rúmar' valdi mönnum ekki ótta aðþeir!bæU UPP annan þinSeying’ (til að ^ðstafa listamannalaunum.
skóla íslands er dræm. Sið- 300,00 kr. á mánuði og byrjandi fái ekki nógu góða vinnu yfir ÞeSS 61U Þeu alitof hrifnir af Það er eins og þeir huSsi, hver
astliðið vor þreyttu t. d. að- kennari í hlutfalli við það. | sumarið til þess að þeir geti á-
eins 27 nemendur próf upp 1 Nú er það ekki svo sjaldgæft ’ fram verið við kennslu, eins og
úr 1. bekk skólans, og þar af fyrirbæri, að nýútskrifaður nú er. miKiu heimskari og
voru 16 stúlkur. i kennari sé orðinn fjölskyldu-1
Oeir Kristjánsson:
Hver er Beckmann?
Sú nefnd sem í ár deildi'vera, að þetta séu fátækir
listamannalaunum var að menn og þurfandi, en alþingi
mestu eins skipuð og í fyrra. ætti að athuga, hvort ekki væri
Helmingurinn samanstóð af „praktískara“ að gefa þessum
tveim þingeyingum, og annar mönnum peninga, heldur en að
þeirra byrjandi í starfinu. Nú vera að kaupa þá til að vinna
er það svo með þingeyinga, að störf sem þeir hafa engin skil-
allt það sem er líkt með þeim yrði til að geta innt af hendi.
er jafnframt það ómerkilegasta Og óskiljanlegt er, að samtök
sem fyrirfinnst í hverjum ein- listamanna skuli endalaust þola
stökum. Það er ævinlega úti- þá óvirðingu sem þeim er sýnd
lokað, að einn þingeyingur geti með því að fela svona mönnum
Menn spyrja að vonum, hvað faðir eða verði það mjög fljótt. Hvag skaf gera?
valdi þessari þróun. " *’ --- ’----- ’ ' ~
Almenningsálifið.
Ég veit ekki, hvort almenn- ainvf að láta hann hafa
hcf,.r - i• - , , dl01í a nn nafa man- ag kennarar hafi það goð laun,
mgui hefur geit ser Ijost, hve aðar sumarleyfi til að slappa vin
ástandið er alvarlegt í þessum af. Hann hefur þá tvo rnánuði f forsvaranw bess veana
malum. Oftast kveður það við, til að vinna. Við skulum áætla g Þ SS 8 ’
að kennarar hafi það svo gott, þær tekjUr kr. 12.000.00 eða
þeir hafi létta vinnu og langt arstekjur alls kr. 54.000.00. Nú
i því sem þeir eiga sameigin- fyrir sig: Bara ef ég fæ það,
legt!) og þeir eru örugglega sem ég er ánægður með, þá er
miklu heimskari og miklu mér andskotans sama um hitt.
þröngsýnni saman, en hver ií Nú hefur þessi nefnd nýlok-
sínu lagi. Þess vegna ætti aldr- ið störfum eftir langa mæðu
Það, sem hann hefur til að lifa Ahnenmnaur verður að eera ^ 30 Setja tV° þingeyinga 1 °g stranga °g bir! niðurstdðuna
af ovn há kv 49ftonn í 1 611 ngU1 'elöul að geia neina nefnd, og allra sízt þar í dagblöðunum. Ymis nöfn gat
ar, eiu pa ivi. <i/.uu.uo í ars- „a,, KAot -a vw miöcr mikíi- ° ,
tpkíuv ne brieeia már.a«a -,,m S6 U°St’ a° ne 6 3°S m k 1 sem nefndarmenn eru ekki maður att von a að finna a
teKJUl Og pilggja manaða sum- ..mo-t mál á fprðirmi cpm alla
avipvfi Við okninm DO„rt - „ vægt mal a lerðinni> sem aila flein en fjonr. i þeim lista, en eitt þeirra kemur
arleyli. Við sKulum gerast svo snertir Þess verður að krefiast , ,
.... - - - snerur. j^ess verour ao Kieijast, manni þo ovenjulega spanskt
fyrir sjónir: nafnið Wilhelm
sumarleyfi, sem þeir geti not- á viðkomandi kennari eftir að
Hitt er svo alltof augljóst til
1 að vinnuafköst þeirra geti ver-' að ástæða sé til að þvarga um n k ( |
það, að enginn þessara fjór-
Hér hefur aðeins verið rætt menninga er dómbærari um
eða um barnakennara, en ástandið listir en réttur og sléttur Pét-
er lítið betra hvað aðra kennara ur eða Páll. Enginn þeirra hef-
og
með réttindi.
Þessi viðhorf
hjá
Hver er hann, þessi Beck-
mann, og hver er sá skerfur,
sem hann hefur lagt til íslenzkra,
lista og nefndinni þykir svona
vert að verðlauna?
Nafnið bendir til, að maður-
inn sé útlendingur, og það eru
Finnst bér bptta pi-k' minnast þess’ að ein leið er ti! SV° kunnugt se’ sýnt listum eða fleiri útlendingar sem hér hafa
P ' P ttS Ckkl J háuðvörn, en hún er sú, að bokmenntum serstakan áhuga; dvalizt a£j undanförnu og feng-
snertir.
ur, mér vitanlega, skrifað minn-
útkoman er^amfsú aðfífpm gl'eiða. namsskuldir> stofna< gg vil að síðustu skora á það isverðan staf um þau efni, og
vantar fleiri oe fleiri kenn heiml11 og oma ser UPP hus" kennaraþing, er nú situr, að a. m. k. þrír þeirra hafa ekki,
vaniar íleiri og liem kennara -H-TTPvpirf —3;
verið búinn að vinna fyrir ekki
minni upphæð en 250 þús.
Jón frá Pálmholti:
Til úttilutunarnefndar
kennara næði. Hvernig lázt þér lesandi
j gÓðul'? ............ r--- j
ingi eru ef til vill ekki óSSteg*’eSvað tííað legg^a ásig fÍmm S6gÍ UPP Stai'fÍ SÍnU ? 7* ^ f? TÍ- izt við hstir, eins og t. d. spán-
Það bpf,,,- Ufíft vp,-;s „p . , • i elttn'aö 111 ao leggia a S1b llmm allir sem emn og hefji ekki hægt væn að kalla þa bok-
að upplvsa þessi máh Kenm ára nám fyrir? en alls ekk"' störf að nýju, fyrr en viðunandi hneigða.
arár eiea vissuleea nokkra 'l elt oiyggl fylu þvl’að kennaiar lausn hefur fengizt á launa-j Nú munu störf í nefndinni að
aiai eiga vissulega nokkra sok fái góða sumarvinnu, en ætlist mólnm hplrra '
a þessu. En þv.í er þannig farið, ríkið til þess, að þeir vinni í.
að eifitt ei að miða störf þeirra sumarleyfinu (en það var ekki
við önnur störf og svo hitt, að gert rað fyrir þvi; er síðustu
kennuium er sýnna að hugsa launalög voru sett) er það
um flest annað en kjarabar- skyldugt ti! að tryggja þeim at-
áttu. Þeir treysta á svo og svo'vinnu.
góða sumarvinnu, neita sér um Hefði þessi þyrjandi kennari
sumaileyfi og hiaða á sig auka- unnið sem verkamaður þau ár,
stöifum til að geta lifað. Allt er hann var í skóla, hefði hann
kemur þetta svo óhjákvæmi-
lega að einhverju leyti niður
á kennslustörfunum. En á með- krdnum og sem sjómaður ef til
an foreidrar krefjast góðra vill 400 þús. krónum.
kennara börnum sínum tíl
handa og eiu að vonum óánægð hvers vegna aðsókn að Kenn-i
með léiega staifsmenn, er á- araskólnum er svona d’-æm,
standið þannig, að mörg af hvers vegna þangað sækja mun
beztu kennaraefnunum, sem út- fleiri stúlkur en piltar og
skiifast ái hveit, fara í önnur hvernig á því stendur, að svo
störf betur launuð. I erfitt er að fá kennaralærða
Það, sem veldur fyrst og menn til að kenna.
fremst þessari þróun, eru of lág
laun kennara. Kennsla hefur
alltaf verið talin mikið ábyrgð- Vantar skólastjóra.
arstarf, og því hefði verið æski- Það hefur verið áberandi,
legt, ef hægt hefði verið að hve ertltt hefur verið að fá
listamannalauna
: , , ,, Úthlutunarnefnd listamanna-
Af ÞeS!U-Se!l!Vf l a !1V U’ launa hetur nýlokið störfum og
j hefur skipting hennar á launun-
um að vonum vakið allmikla
meðal
margra
gremju
manna, ekki sízt hinna ungu.
Enda er það svo, að frá hvaða
verjinn Casadesus og ítalinn
Tola. Hvers vegna fá þeir ekki
, , styrk? Var nefndinni kannski
visu vera launuð, og vel ma , , . , .
’ s ekki kunnugt um, að siðastlið-
^— inn vetur útbjuggu þeir sögu-
lega kirkjusýningu hér í bæn-
um, bæði listavel gerða og fróð-
lega? Meðal annars mátti þar
sjá nákvæma eftirlíkángu af
gömlu dómkirkjunni í Skálholti.
Á maður að trúa því, að sú
sýning hafi ekki fallið í lista—
smekk nefndarinnar? Eða höfðu
kannski þingeyingarnir eitt-
hvað á móti Skálholti? Það holt
hefur nú einu sinni aldrei verið
námsstyrks til dvalar erlendis. , ÞingeyjarsýslUj þótt skömm sé
Islenzka þjóðfélagið veitir frá að segja
morðingjum og öðrum stór- Vonandi fá þeir Casadesus og
glæpamönnum ókeypis fæði og Tola gtyrk á næsta ári> svo
framarlega þá, að kómíkin vari
!ista- húsnæði (sem sjálfsagt er)
samtímis því sem það sveltir eitthvað og‘somu menn sitji a
skáld sín. Það virðist þvi_ ollu fram & nefndinni-
sjónarmiði sem reynt er að líta jvænlegra til lífsafkomu hér að
á þessa úthlutun er ómögulegt gerast morðingi heldur en skáld.
að sjá eftir hvaða reglum nefnd-
in hefur farið við starfið.
Úthlutunarnefnd
launa er opinber
listamanna-
nefnd, sem
En hver er Beckmann?
Það hefur verið tízka hér um ráðstafar almannafé. Sýnist það
lokkurt skeið að taka heldur því skylda hennar að gera fulla
velja nemendur í Kennaraskól- skólastjóra við minni skóla út jua á mnti u.ngum skáldum og grein fyrir því, eftii hvaðaiegl j
ann. Það ástand, sem nú ríkir, um iand> skóla með færri en listamönnum. Er þessi tízkaz i um hún ráðstafar fénu. Þai sem
er þeim mun verra sem við höf- tlu kennara, og margir skóla- hæsta máta undarleg og ein sú greinargerð nefndarinnar með
um enn meiri nauðsyn fyrir stjórar við slíka skóla hafa hætt hvimleiðasta sem ég þekki., úthllutunarlistanum ei með.
góða skóla en nokkru sinni fyrr. störfum. Launamunur á skóla- Virðist hún helzt sprottin upp-jöllu ófullnægjandi, vil ég leyfa,
stjóra og kennara við slíka af misskilningi nokkurra gam- mér að bera eftirfaiandi spmn-
skóla mun vera um 400 krón- almenna, sem sífellt hafa reynt, ingar fram við nefndma.
Kennaralaun. ur, en þó er annað, sem ef til í óvitaskap sínum, að þvinga
En þú, lesandi góður, ert ef til vill er ennþá erfiðara við að alla Ijóðagerð á íslandi undir f.
vill forvitinn að sjá, hver laun eiga fyrir þessa menn. Það er einhvers konar vísnafabrikku.
kennara eru í krónum. Við ómögulegt að fá kennara að Það mætti hverjum vera
skulurn láta á dæmið. Byrjandi þessum skólum, hvað þá góða ljóst, að ung skáld á íslandi hafa
kennari, sem verið hefur fimm kennara. flest a. m. k. ekki af stórri fjár- 2.
ár í skóla til undirbúnings Þegar athugað er, hve margir fúlgu að taka og sum hver
starfi sínu (eitt ár fyrir lands- kennarar útskrifast árlega, gerir raunar orðin heilsutæp og litt
próf og fjögur ár í kennara- það rétt að nægja fyrir viðbót fær til annarrar vinnu sökum 3.
skóla) fær í laun við 9 mánaða og endurnýjun kennara í Rvík. matarskorts og lélegs aðbúnað-
skóla úr ríkissjóði kr. 3610,00 Reykjavík hefur alltaf dregið ar. Virðist ekki ósanngjarnt að ^
á mánuði og greiðir þar af í líf- til sín fólk úr þessari stétt sem þau nytu svipaðrar aðstöðu og ; 4.
eyrissjóð kr. 145,00, sem sagt öðrum, en þar er mestur mögu- aðrir ungir menntamenn t. d.
útborgað kr. 3465,00. (Kennari, leiki á aukastörfum, sem reynd- stúdentar. Svipað má að lík-
sem kennir við styttri skóla en ar má gera ráð fyrir, að geri indum segja um unga menn nefnd sjái ástæðu til þess
9 mán., fær einum tólfta hluta menn ófæra- starfsmenn löngu annarra Hstgreina, þótt þeir ,svara þessum spurningum.
ríkjunum -
Frh. af 12. s.
Flugvélar eiga ekki að hrapa
hvorki yfir höfðum Reykvík-
inga, í Keflavík eða á flug-
Hvort xelur nefndin að velli í Nevv Jersey, en þæe
Jistamannalaun skuli frem- springa; þó stundum þrátt
ur veita sem viðurkenningu^ fyrir allt. (
eða styrk? j _ I
Eftir hvaða reglum fór Hvað veit Guðmundur í?
nefndin við skiptingu laun- íslendingar krefjast þess, að
anna? 1 Guðmundur utanríkisráðherra
Telur nefndin að ung skáld upplýsi, liversu langt þekking
og listamenn séu þjóðfélag- hans nær á þeim herstöðvump
inu óþarfir? 1 sem hann og félagar hans hafa
Hvað fékk nefndin greitt leigt Bandaríkjamönnum. HvafE
fyrir starf sitt? veit Guðmundur — eða veit
Ég vænti þess að úthlutunar- hann ekki neitt? Er land okk-
minna fyrir hvern mánuð, sem fyrir aldur fram.
i hafi ef til vill notið einhvers
Rvík, 6. júní 1960.
að ar njósnastöð? Er íslancl
i kjarnorkuforðabúr Bandaríkja-
manna?
Frjáls þjóð — Laugardasinn 11. júní 1960