Frjáls þjóð - 12.11.1960, Blaðsíða 5

ingum. Húnvetningar eru
kannski meiri bændur, en
Skagfirðihgar eru léttari. Ég :
hef stundum kallað þa
Frakka Norðui-lands.
— Tókuð þér ekki þátt í
hestamennskunni?
— Jú, ég veit varla hvað
er skemmtilegra en ríða
góðum hesti í Skagafirði,
riða í mannmörgum flokk um
sveitina. Þá var oft kátt á
Hjalla, þegar fylkingin
geystist yfir og pelinn alls
staðar nálægur. En það var
ekki hættulaust, þeir fóru
eins og mestu gapar, — riðu
stundum svo þétt, að hver
sem hefði dottið af baki,
hefði limlest sig.
— Var ekki hai'ka í stjórn-
málunum?
— Jú. Annars skipti ég
mér aldrei mikið af pólitík.
Mér hefur alltaf fundizt, að
þeir sem gegna dómarastörf-
um eigi ekki að gera það.
Þeir verða að hafa traust
ara. Það var ekki um annað
að gera. Þegar kæra berst,
verður . sýslumaðurinn að
fara af stað. Eitt sinn fannst
flaska á víðavangi innarlega
í sveitinni. Rolla hafði stigið
í gegnum torfu og var þá
pyttur undir. Þar fannst
stærðarflaska með kristal-
tærum vökva í kaldri upp-
sprettulind. Böndin bárust
strax að manni þar í ná-
grenninu, enda lá það orð á
honum, að hann væri farinn
að selja landa. Við tókum
bónda, en það stóð talsvert í
honum að játa. Þetta var sér-
staklega fallegt brugg og
ílaskan stóð á miðju gólfi,
meðan við vorum að yfir-
heyra manninn. Þegar við
höfðum þæft málið nokkra
stund, segi ég við húsfreyju:
Viijið þér ekki gjöra svo vel
og koma með bolla handa
mér. Mig langar til að vita,
hvernig þessi kristalskæri
vökvi er á bragðið. Ég verð
r
5
Sigurð Sigurðsson, fyrrv. sýslumann
Frá SauÖárkróki.
fólksins. En ég vissi vitan-
lega hvern ég átti að kjósa.
Jón á Reynistað var þing-
maður okkar, og Sjálfstæðis-
flokknum fylgdi ég.
-— Eg hef heyrt að talning-
in hafi oft verið æði spenn-
andi- hjá yður.
— Já, það var talið á Sauð-
árkróki. Ég reyndi að gera
talninguna dálítið spenn-
andi. Fyrst voru flokkai'nir
alltaf jafnir, en svo kom
gusa í lokin, sem réð úrslit-
um. Þá var alltaf fullt hús af
fólki seinni hlúta dagsins að
fylgjást nieð.
að vita, hvort það er nokkurt
áfengi í þessu.
Svo kemur konan með
bollann og hellir úr flösk-
unni. Ég' smakka á, — jú,
það er svikalaust áfengi
þetta! Ilreppstjórinn, hann
Gísli á Víðivöllum aðstoðaði
mig við réttarhöldin, ágætis
maður og skemmtilegur
dánumaður, og ég segi við
hann: Súptu á, hreppstjóri!
Mér þykir þetta skrátti gott.
Það er vel gert.
Þá gellur delikventinn við
og segir: Já! Það hefur
mörgum þótt það gott hjá
mér! — Þá sprakk blaðran!
Bruogarinn.
^Wð^pxax^abx-ygg-
ara ‘a "þ'annárunum? '
— Ja, ég tók ihárga brugg-
Iíanri ‘þoldi ekki lofið.
— En fenguð þór.að glíma
við .meiri háttar sakámál?
Það voru mjög vinnufrek
próf. Ég kenndi alltaf í
brjósti um manninn. Hann
var vel greindur, en hann gat
ekki látið þetta vera. Hann
þjó þá í Elivogum. Nafnið er
fornt. „Úr Elivogum stukku
eitur dropar“ eins og segir í
Eddu. Bærinn stendur innar-
lega í sveitinni, og það var
eins og Drottinn hefði haft
það í huga, þegar hann skap-
aði landið þarna, að einhvers
staðar yrðu vondir að vera.
Enda notaði karlinn sér það
vel..
Hann var dæmdur þiúsvar
og síðasta málið var langunx-
fangsmest. Þá lét ég ausa
upp stórar mógrafir og þar
fannst heilt safn af eyrna-
mörkuðum kindahausum.
Maðurinn var dæmdur í
tveggja ára betrunarhús-
vinnu og hæstiréttur stað-
festi dóminn óbreyttan, og
þegar hann hafði setið það
af sér, flýði hann úr Skaga-
firði og út í Breiðafjarðar-
eyjar. Þessi maður er mesta
,,objekt“, sem ég hef haft við
að glíma.
— Var mikið um sakamál?
— Það var töluverð
hvinnska framan af. En nú
er kvikfjárþjófnaður löngu
korninn úr móð á íslandi.
Það er af því fólkið hefur
nóg að éta. En ekki vantar
glæpina í fjölbýlinu. Og það
má rekja til hernámsins.
Hundarnir hafa ekki læi’t að
stela á mjóum þvengjum nú
á síðustu árunum. Það eru
digrir strengir og matarmikl-
ír.
Burt með hennn!
Ég hef verið á rnóti her-
náminu alla tíð. Hei'nám leið-
ir alltaf til spillingar og af-
siðunar. — hvað þá. svona
liernám, sem er þröngvað
upp á fámenna þjð og mót-
tekið af aumingjaskap.
Hei'stöðvarnar gera ísland
að skotmarki, og enginn heil-
vita maður getur lengur lát-
ið sér um múnn fara, að
okkur sé vörn í þessum „sol-
dátum“. Nú. má senda eld-
flaugar heimskautánna á
milli og þær hitta í mark.
Sú öld er víst löngu liðin, að
menn séu að rogast með
þunga byssuhólka og hlúnka
úr þeim á óvininn.
— Þér voruð á Þingvalla-
fundinum.
— Já. Það var góð stemn-
ing á Þingvöllum og margir
mætir menn- þar saman
komnir. Ég þykist vita,
hvernig þetta fer. Mótstaðan
gegn okkur hernámsand-
stæðingum á eftir að lyppast
niður, enda er ég viss um, að
ef könnuð væru hjörtun og
nýrun, þá kæmi í ljós, að
meii'ihluti landsfólksins er
á móti hernáminu.
. En við þurfum að gefa
málstað okkar lífsins kraft.
Munið .þér eftir þvií, þegar
þeir Gissur ríða Héraðsvötn-
in fyrir Örlygsstaðabardaga,
þá dettur maður af hestbaki
í vötnin. Æptu menn þá að.
Gissúr bað það óp eigi lægja.
Og varð það að hefópi. Eins
þúrfúm við að tileinka okkur
— Ég fékk að glíma við
frægástá sauðaþjóf landsins!
baráttúóp, Og þáð á að vera:
r 'ÍBÚft méð'héfinnl
Karl ór veri skrifar:
RA.
Vandamál útvegsins
Eins og áður hefur verið
minnzt á, eru sjávarútvegs-
málin í hinu mesta ófremd-
arástandi, og hoi’fa útgerð-
ai'menn og sjómenn með ó-
hug fram á næstu vextíð. Sjó-
menn, eins og aði'ir launþeg-
ar í landinu, hafa orðið ó-
þyi'milega varir við minnk-
andi kaupgetu, svo að þeir
álíta sig eðlilega ekki geta
búið við slíkt til lengdar.
Hins vegar horfa þeir upp á
greiðsluvana útgei'ðina, sem
í sumum tilfellum hafa ekki
lokið greiðslum frá síðasta
úthaldi.
Oi’sakir þessa ófremdará-
stands má að miklu leyti
rekja til þess pólitíska of-
stækis, sem við höfum búið
við. Valdhafarnir hafa ætíð
miðað allar aðgei'ðir við
hag flokks síns og. sinna
helztu stuðningsmanna, og
stundum mótast. mikils-
verðar aðgerðir eingöngu af
ótta við kjósendur. Það er því
,ekki að fui'ða, þó að þýðing-
armiklar aðgerðir hafi farið
út um þúfur.
Ef okkur á nokkurn tíma
að auðnast að brúa bilið milli
inn- og útflutnings, milli
framleiðslu og neyzlu, þá er
það einmitt sjávarútvegur-
inn, sem við verðum að efla.
Það er því að sjómönnum
vorum, sem við verðum að
búa það vel, að hann verði
ekki hufizuð atvinnugrein,
eins og hann hefur að mörgu
leyti verið. Má þar nefna sem
dæmi, að sjávarútvegurinn
hefur ekki getað staðizt sam-
keppni iðnaðarins, svo að
dugmiklir og samvizkusamir
menn, hafa verið keyptir í
land til byggingai’vinnu eða
til þess að inna af höndum
þjónustu-iðnað.
Til að öðlast möguleika
á að brúa gi’eiðslujöfnunar-
bilið við útlönd, vei’ðum við
að efla sjávarútveginn mikið,
fjölga starfandi sjómönnum
og auka’ þannig framleiðslu-
magnið, án þess að auka fjár-
festingu í fiskvinnslustöðv-
um, sem margar hverjar eru
aðeins nýttar að litlu leyti,
miðað við fi’amleiðslugetu.
Þessa leið verða stjórnar-
völdin að velja, þó að al-
menningi virðist í dag stjói'n-
arathafnir beinast í aðrar
áttir.
Einkennandi fyrir ástandið
i þjóðfélaginu eru ummæli
eins atkvæðamesta atliafna-
manns í fiskiðnaðinum,
Tryggva Ófeigssonar, sein
gengið hafa manna á meðal
undanfarið: Að æskilegt væri
áð verkalýðs- og sjómanna-
félögin færu í verkfall, því
að þá losnuðu atvinnurek-
endur við þá ábyrgð að
■ stöðva atvinnutækin. Þarna
kernur fram skoðun margra
vixmuveitenda og stuðnings-
. manna núverandi stjómar,
i'
sém ‘sjá enga leið út úr ó-
göngunum.
Það, sem menn verða acT
gera sér ljóst, er, að í okk-
ar þjóðlífi er sjávarútvegur-
inn burðarásinn. Eyðsla
þjóðarbúsins verður að fara
eftir því hversu vel tekst til
hjá útvegipum. Því meiri sem
aflinn er og verðmæti hans í
erlendum gjaldeyri, því
meira getum við veitt okk-
ur í heild. Ef illa árar vei'ð-
um við að gæta þess, að
neyzlan og þjónustan beri
ekki tekjurnar ofurliði. Öll
fjái'festing og eyðsla verður
því að vera með tilliti til
þeii’ra verðmæta, sem við
öflum. Eins og nú er, vantar
mikið á, að eyðsla sé í réttu
hlutfalli við tekjur. Það er
bersýnilegt mál, að við verð-
um að búa þannig að útveg-
inum að við hann vinni sem
mest af okkar bezta fólki, til
tryggingar því að við getum
aflað þeirra vei'ðmæta, sem
við þörfnumst til að lifa lífi
okkar í þessu landi.
Það er rökrétt ályktun að
bei'a okkur saman við aðrar
þjóðir við svipaðar aðstæður,
t. ,d. er eðlilegt að bera sam-
an vei’ð á afla. Kemur í Ijós,
að innlagður afli er yfirleitt
alls staðar hærra verði
keyptur en hér á landi. Mun-
ar á sumum fisktegundum
mjög miklu. Hafa nokkur
blaðaskrif oi'ðið um þemr.an
verðmísmun; án þess að'
nokkrar skýringar hafi feng-.
izt hjá viðkomandi aöxium,
þrátt fyrir það, að gefið hef-
ur vex-ið í skyn, að maðkur-
innlmysunni liggi hjá sölu-
félögunum, enda er það rétt
til getið. Að vísu eru marg-
ar þjóðir, sem meta sflávai’-
útvéginn svo mikils og telja
hann svo ómissandi þjóðar-
búi sínu, að þeir verðlauna
þennan þátt þjóðlífsins með
fríðindum, t. d. með niður-
greiðslu á veiðarfærum og
aflabótum. T. d. þekkist
þetta í Noregi, sem er þó
miklu óháðari fiskveiðum
en við, vegna vaxandi iðnað-
ar og mikilla siglinga. Norð-
menn hafa auk þess upp á að
lxlaupa sjóði frá gömlum
tíma.
Ef athugaðir eru þeir kostn-
aðai'liðir, sem helzt iþyngja
útgerðinni, þá sést, að allur
tilkostnaður hefur stórauk-
izt frá því fyi'ir nokkrum ár-
um, miðað við tekjumögu-
leika. í fyrsta lagi stofn-
kostnaður, þá alls konar ið-
gjöld af tryggingum, viðhald
skips og vélar. Enn fremui',
hefur veiðai'færakostnaður
stóraukizt miðað við tekju-
möguleika. Má í því- sam-
bandi benda á, að á þorska-
netjaveiðum þykii' gottað fá
2 V-i tonn. af fiski í hvert net,
áður en það er, talið útslit-
iðj en síðan er það afskorið
og fleygt. Vei'ðmæti fram-
leiðsluxxnax' hefui'. hms- vegar
ekki hækkað að sama skajxi,
•- Frömih'. á' 3. síðo.
Frjál þjóð - Laugiirdaginn 12; nóvemþér 1960

•.: ** .. *%
1