Frjáls þjóð - 03.02.1962, Blaðsíða 8

J Grein sú, sem liér fer á eftir birtist fyrir skömmu í þýzka
blaðinu „Scala“ er fjallar um ymis einkenni þess fólks, sem
foyggir Indónesíu og sem nú skyggir á stórveldin í heimsfrétt-
umun.
Grein þessi skýrir ekki framkomu Indónesa á síðustu tím-
um, en hún er hlutlaus frásögn nranns, sem hefur dvalizt þar
með opin augu. Greinin er hér örlítið stytt.
Fyrir meir en þrjátiu árum
sat hinn víðförli rithöfundur
Richard Ivatz yfir stórri, rjúk-
andi tekönnu á cyjunni Borneó,
jþurrkaði svitann af livirfli sér og
skrifaði eftirfarandi iokaorð í
hók sína á ritvélina, inilli þess að
Irann kastaði skóin sinum eftir
iveim feitum kakkalökkum, sem
folupu eftir gólfinu í lierbergi
lians: „Það er aðeins eitt, sem
getur komið í veg fyrir, að glæsi-
leg framtíð bíði hollenzku ný-
lendnanna í Austur-Indium að
hundrað árum liðnum: Það er,
hvort þar verða þá nokkrar ný-
lendur, og um það efasl ég.“
Fram úr áætlun.
það skiptir ekki mestu máli,
hversu niikið maður sér af þess-
um nýja lieimi, heldur hversu vel
maður skilur hann, og æ fleiri
gera sér það ljóst. Þó hættir
mörgum til þess að mynda sér
skoðanir um þjóð eftir vissum
ytri kringumstæðum. Þeir niyndu
spá Indónesum lieldur dapurlegri
framtið, eftir að h-afa séð kúliana
með handvagna sina á götunum.
J>ess sjást viða merki, að
méð nákvæmjega sömu kurteis-
inni í aðra átt, og það er alls ekki
útilokað, að sá, sem spúrður er,
bendi með báðum hötidum' sitt' í
hvora áttinaH Það væri sein sagt
ókurteisi og jafnframt útilokað að
gefa ekki ókunna manninum upp-
lýsingar! Og, — kurteisin cr
meira virði en heimilisfangið. Og
við ættum að gera meira að þvi
að luigsa um þessa „heimspeki“
en hlæja að lienni.
Ef kornumaður þolir ekki hita-
svækjuná i Djakarta, eða ó voiit
með svefn ætti hanir að fara til
Bandung. I.eið hans liggur gegn-
um jarðnesk-j Paradis upp til
borg-arinnar, er Stendur þúsiuul
metrum ofar en höfuðbórgin. Þar
er næstum eins „kalt“ og á iieit-
aukast skilningur þeirra á á-
hyggjum annarra.
Með bros á vör.
Frá Evrópu koma meðul og
læknar, vélar og faginenn. í dag
getur verið erfitt að liringja i
Djakarta, en brátt verður það
eins auðvelt og í Ilvrópidíprguiii.
Þýzk fyrirtæki sjá uin símalagn-
irnar. En við skulum ekki gera
okkur i hugarlund, að sínitöí f-ari
frani með sama hætti austur þar
og hjá okkur. Tækni nútimans er
þýðingarmikil, en hún er ekki
einhlít.
Það verður enn um langa
frarntið lilegið dátt í indónesiska
sima og fólkiðj sem tieldur á
Richard Katz hafði á réttu að
starida, þegar hann efaðisi. En
það var óþarfi fyrir liann að
miða við himdrað ár. Tæplega
sjölli liluti jiess tiir.-a var liðinn,
þegar engar „Hollenzku Austur-
Indíur“ voru lengur til. í þeirra i
stað er komið lýðveídið tndönes-1
ía, sem skólanemendur i dag
finna hvergi í þeini alfræðibók-
um feðra sinna, sem gefnar voru
út fyrir stríð.
Og þótt liann læsi þar það, sem I
heimfært er undir „Hollenzku |
Austur-Indíur“, þá færi liann í I
grafgötur. Aðeins það, -ið það-:
an er flutt út sykur, jarðolía, f
kátsjúk, kopra, kaffi, te, tóliak, I
pálmaolía og tin er rétt. Allt
annað er breytt. Og sú breytirig,
hefur eklci aðeins þýðingu fyrirj
Jndónesiu, heidtir álla jarðarbúa.;
Indónesí-a er fjarlægt lahd í;
augum oklrar. En tækni; þo,tiiakI-|
ar hefur minnkað þessa fjarlægð
niikið. Yið getum kvatt vinDokk-
ar á flugvelli í Vestur-Evrópu að
kvöldi og snætt síðdegisverð
næsta dag í Djakarta. Þetta kem-
ur enn mörgum á óvart.
En við skyldum ekki ofmeta
kosti liraðans. Áður fyrr tók ferð-
in Evrópubúanii margar vikur á
skipi, liann kom við í ótal höfn-
tnn, og það rann æ betur upp fvr-
ir honum, liversu langt hann var
kominn frá heimkynnum sínum
og Jive litlar likur voru til þess,
að hann gæti lagt sinn mæli-
kvarða á lifskjör og venjur, jieg-
ar hann væri kominn á leiðar-
«nda. Þessi tilfinning gerði hon-
um auðveldara að liorfast i augu
,við staðreyndir.
Sá, sem í dag ferðast frá Vest-
ur-Evrópu til Indónesíu, berst
í tíu kílómetra hæð, með um
•það bil þúsund kilómetra hraðaj
á klukJíustund í austúrátt. Milli |
Norður-Afríku og J.itlu-As.íu
snæðir h-ann brauð með laxi, eða I
eittlivert annað Jinossga-ti. og
yinlivers staðar fyrir neðan hann
Or persneskur bóndi að sötra teið
sitt. Að morgni stígur hann á
sólbakað asfalt Bangkokflugvall-
»r, um miðjan dag er h-ann i
•Singapúr og undir kvöld lendir
ílugvél lians á Kemojaran-fli|g-
vellinnm við Djakarta, höfuð- j
iborg Indónesiu og stærstu
Jborgar Jövu-eyjar. Hann Iiefurj
fy rir skömmu farið yfir mið-
foaug, og honum finnst hitinn ^
foæfandi á þessari Jiitobeitiseyju.
Sé hann elcki orðinn of þreytt-
ur af sinni löngu flugferð, mun
hann veita því eftirtekt á ferð-
ínni gegnum borgina, að nýtt,
Jnargra hæða liótel er að rísa
af grunni og teygir sig til liimins.
*— Nútíma þægindi, hinn rangi
mæJikvarði Evrópubúans, munu
bíða ferðalangsins þar, næst þeg-
ar hann kemur liingað. 1
Þeir," sém eru"hyggnir, vita, að*
skamint er frá byltingu liðið.
lndónesíski lierinn berst við
stigamenn í fjöllunum: Múham-
eðska ofstækismenn. sem telja
stjórnir.-a állt of veraldlega þenkj-
andi, enda þótt’ liún játi nuihairi-
eðska trú, og róttæka kominún-
ista, sem finnst stjórnin leggja
aht of litið upp tir efnishyggju,
þóít i ríklnu starfi sterkur
kommiinistáflolíkiir óáreittur.
Indónesar • liafa lagt milíiS
uni sumardegi í Mið-Iívrópu. Þar
er dásamlegt að sitja á verönd
með góðuiri vin’i yfir . giillnum
veigiini og virða fýri’r- sér utn-
hverfið og hlusta á hinn angur-
blíða bjölluliljéni Gamelangsins,
sém er Jdjóðfæri líkt sýlöföni. A
veggnum liangir litskriiðug d-.iris-
griiiia frá Balí og eftir loftinu
skríður Gekkö, eins og vasaút-
gáfa áf dreka og veiðir moski-
tófiugur sér lil matar.
sínitólunum nnin lialda áfram að
klæðast S-arongintnu sínuin, lenda
klæðinu, sem er eins skrautlegt1
og gróður hitabeltisfjalianna á
Jövu, Sumatl’a pg Gelebex.
i ' i
* . ; I
Misskilningur.
i I-'yrir þrjátíii árum, þegar eng-j
in átök áttu sér enn stað mitli
mörguin öldum, eða hefur horfið
íyrir útlendúm áb rifuui."
Fiinm boðorð.
Indónesar sækja -.»8 þessu
mnrki eftir ákveðniim leiðum.
Þeir liafa þegar reist ])á stöpla,
sem iiuinu bera brúna, er ieið
þeirrá til framtiðarinnar liggiir
uni, og jafnframt leiðin tii þess
að finna sjálfa sig. Þessir stöpl-
ar eru „Pant jít. Sila“, : boðorðin
fiinjiú' sem stjó.rnarskrá þeirra
grundvaliaSjt á: giiðstrú, þjóðerá-
iskenndi mannvirðiiig, lý§ræðl
og þjóðfélágslegt rétliæti.
I.ækriai- okkar. liiálpa til vi'ð
lieilbrigðisgæziii þes.sa eiskulega
og lifsgíaða lólks. Við sen.dum
Jieim yélar pg .sérfræðinga. tif.
þess að kenna íbúunum uö nota
jiær. En indönesarnir vita sjáli-
ir live niikið vatn á að standa á
rísökruiumi, hvcrnig vefia skal
Sarongnum uni lendarnar ; og
livar Guð hýr. Vinátta felst í
gágn k v æ m ri v i r ð ift g u.
Og aðeins þeir, sem þekkja
giidi fjariægðarinnar eru færir
nni að búa'í nágrenni við aðra
í Djakarta, sem er á Jövu, er niikið um nýtízkulegar b.vggingar,
eins og þessi mynd ber með sér.
k-app á að afla sér álits á alþjóða-
vettvangi, og á þeim hálfum öðr-
tini áratug, seni liðinn er frá því
að þeir hlutu frelsi, liefur þeim
orðið meira ágengt en mörgu
Evrópuríkinu á háifri ánnarri
öld. Þetta verðum við að skilja
jiótt vi'ð séum uggandi vegna
þróunarinnar á sumúm sviðum.
Súkarnó forseti segir Indóncs-
um, að nú séu þeir ein þjóð. Þeir
skilja hvað það er og þeir ætl-
ast til þess, að útlendjngar sýni
þeim það, sem þeini liefur svo
iengi verið neitað um: VirSingu,
virðingu fyrir því, sem.við skilj-
um ekki alltaf.
Útlendingurinn, sein spyr Dja-
iartabúann til vegar, niun fá
mjög elskuleg' og kurteis svör. En
þ’.ið getur allt eins verið, að upþ-
lýsingarnar séu ekki réttar! Það
er ekki ólíkiegt, að sá næsti, sem
harin spj-r tíl vegár, béndi horiuiri
„Hér er ég
hamingjusamur.“
Indónesía er u'ngt riki. „Þús-
únd cyja ríkið“ með sina 100
milljóii' innbýggja er áð átta sig
á fraintíðarstefnii. Eri enginn
óviðkoni-aridi er fær um að visa
þvi veginn. Þýzkar læknir skrif-
aði eitt sinn héim tit síii frá' Jövu:
,,Ég e'r' iiamingjvisáiiiiir tiér.
Ileima í Þýzkálandi höl.rim við
þegar riáð svo mörgum séttum
takmörkuni. en í þessu fágr.i og
ríka lándi hiða syo ínörg verk-
efni óteyst. Hér bíður glæst
framtið og.hun er jiess virði, að
menn leggi hart. ,áð sér,"
Fyrir finnntári árimi voni að-
eins 10 próserit • Iridónesa læsir
!og skrifanili. í dag eru það (iO
iprósent. lin ' a'llt hmd' -éiru'. nú
skólar og kemrarar. Og auk-ín
þekking eyðir áhyggjnín ibúánna,
þégar þær erú ór sögunui raun
I
áusturs og vesturs.-skrifaði Rich-i
ard Katz, seni bjó þá i Sarangan,-
í austurhálendi Jövu, þessi vísu
orð: „Mörgiim nýleiiduveldum
liafa orðið þau soi'glcgu nvistök
á, að þau vilja ala hiiui ,.litiiðu“
lipp eftir síinmi reghnn, Þessi
mistök stafa- af 'hinni röngu Skoð-
un, að evrópsk nicmiing .stainii
asískri l'rariuir. Þyí vanti þá' að-
;eins vélar hinriar vestræriu nicun-
ingar, svo sem l.M'titæki og krana, j
, lil þcss að koma hinum „liluðvi1 á
Hfssvið. Okkar „blcssnðu íiiénri-J
ingar'á Þetta er örlagurikur mis-
skiliiingiir!“
Þes'si rnisskilningur er óðum
að minnka. Og h-ann niun smáinj
s-aman hverfa algjörlega. En í
lian.s stað Iiefur aimar misskiln-
iiigur sprottið; Siiiiiir Evrópubii-
ar, sem alls ekki skilja gang þró-
unarinnar.vitja gera iiinar frum-
stæðu þjóðir „tahú“, einangra
þær, svo þær hvddi öllam sínum
siðum og venjum óbreyttúm,
vcrði að nokkurs konar „safni“.
l’essu eru Indónesar irijög mót-
íallnir. Qg þeir vilja 'sjálfir- fú að
' velja vini sina, en ekki láta
troða þeim upp á sig. Indónesar
eiga alls ekki érfitt að þola gagn-
rýni, þótt þeir annars séu við-
kvæmir. Og þeir eru s.jálfsgagn-
! rýnir, það er meira en hægt er
riið segja unl alla Evrópubúa.
| Dr. Zairin Zain, -.imbassador
íiidónesa i t'ýzkalandi, sagði í
ræðu yfir stúdentuni frá Asíu og
Afrikurikjum sumarið 1900: „Að
vissu leyti hafa þjóðir Pkkar nú
neikvæð lífsviðliori. I>ær vita,
hvað þær ern ekki og tiafa ekki,
j hvað þær geta ekki orðið og hvað
þær viija 'ekki verðu. Samt sem
áður éru' þær ekki ánægðar með
þessi neikvæðu sjónarmið. Þær
gera allt, sem i þeirra yaldi stend-
ur til að læra að þekkjn sjálfar
sig. Þær eru að • leita uppruna
Sins, .sem þær glötuðu fyrir
• r
HverfisgÖtu 50.
(Sími l'JSll).
Viðgerðir á bíladíriamóum
pg Störturum; Viriding ' á
rafmótói'uni. Eigum íy.rir-
Hggjandi dínánióánk.er t
fiestar gerðir bifi'.eiða-.
Vonduð vinna, iágt verð.
Hverfisgötu 50.
Stórt úrval af kartmanma-
fötum, frökkum. drengja-
fötum, stökum htixani. —
Saumum eftir maU.
Bílabúðín h.f.
Hverfisgötu 54, sími 16765.
Hefur venjulega fyrir.liggj-
andí varahhitj í bifreiðar-,
báta-.og landbúnaðarvélar.
Þ. P. Sigurjónsson
8
Frjáls þjóð — Livugardaginn ö. fébrúar 1062