Vikublaðið - 21.10.1994, Blaðsíða 2

2
¥íðh©rf
VIKUBLAÐIÐ 21. OKTOBER 1994
i
BLAÐ SEM V I T E R í
Útgefandi: Alþýðubandalagið
Ritstjóri og ábm.: Hildur Jónsdóttir
Blaðamenn: Páll Vilhjálmsson, Friðrik Þór Guðmundsson
og Ólafur Þórðarson
Auglýsingasími: (91 )-813200 — Fax: (91)-678461
Ritstjórn og afgreiðsla:
Laugavegur 3 (4. hæð) 101 Reykjavík
Sími á ritstjórn: (91)-17500 - Fax: 17599
Útlit og umbrot: Leturval
Prentvinnsla: Frjáls ijölmiðlun hf.
Hrædd og mædd
ríkisstjórn
Strútar með hausinn grafinn í sand og endann uppí loft
munu ekki þykja virðuleg sjón, enda líkingin notuð um þá
hræddu sem eru á flótta frá veruleikanum og reyna að fela
staðreyndimar fyrir sér og öðrum. Svona er ríkisstjórninni
farið um þessar mundir þegar staðan í vaxtamálum er til um-
ræðu.
Ríkisstjómin gerði það að höfuðatriði þegar hún reyndi að
telja landsmönnun trú um föst tök sín á efnahagsmálum að
henni hafi tekist að koma vöxtum niður í 5%. Davíð Oddsson
forsætisráðherra hreykti sér af árangrinum í stefnuræðu sinni
í haust og sami boðskapur er á ferðinni í fjárlagafrumvarpi
Friðriks Sófussonar. Nú em að hrannast upp vísbendingar
um að þessi árangur er mestur í munninum á þeim tveim.
Húsnæðisstofnun hefur reynt að taka ríkisstjómína á orð-
inu með það að 5 % markið væri raunhæft og hefur í allt sum-
ar boðið verðbréf á þeim kjömm. Enginn hefur viljað kaupa.
Þess vegna hefur ríkissjóður þurft að leggja stofhtminni til
heila 7 milljarða eins og Friðrik Sófusson hefur nú lagt fyrir
alþingi að samþykkja í formi fjáraukalaga.
Húsbréfin gengu heldur ekki út á þeim kjömm sem í boði
vom með þeim afleiðingum að Seðlabankinn hljóp undir
bagga og safhaði að sér húsbréfum fyrir 4 milljarða. Nú þeg-
ar bankinn hinsvegar er búinn að kippa að sér höndum og
„markaðurinn“ sem ríkisstjómin annars leggur ofurást á tek-
inn við þá hækka vextir óðfluga í viku hverri og era nú komn-
iruppí 5,6%.
Seðlabankinn hefur tif viðbótar þessu þurft að að safha til
sín gífurlega miklu magni af þeim ríkisverðbréfum sem fjár-
málaráðherra hefur sett í sölu á þessu ári af þeirri einföldu á-
stæðu að markaðurinn hefur ekki viljað líta við þeim. Samtals
nema kaup Seðlabankans um 9 milljörðum króna. Þessa stað-
reynd hefur Friðrik Sófusson reynt að fela með því að dylja
það að aðalkaupandinn er Seðlabankinn en ekki einhverjir
aðrir aðilar á hinum svokallaða frjálsa markaði. Með öðmm
orðum, á meðan fjámiálaráðherra reynir að halda þeirri
blekkingu á lofti að ríkisstjómin hafi náð árangri í vaxtamál-
um með því m.a. að hætta handstýringu og láta markaðslög-
málin gilda, þá blasir hið gagnstæða við; Seðlabankinn hefur
verið í óða önn við að bjarga heiðri ríkisstjómarinnar á laun.
Viðskiptaráðherra hefur nú orðið að hætta þessum látalát-
um með samráðhermm sínum. Astæðan er sú að fjánnagnið
streymir úr landi sem aldrei fyrr. Gjaldeyrisvarasjóður lands-
manna hefur þorrið um fjórðung það sem af er árinu af þess-
um sökum. Spáir ráðherrann því að þessi þróun muni halda
áffam þangað til vextir verða hækkaðir að nýju.
Af ofangreindu er ljóst að 5% vaxtamark ríkisstjómarinnar
er ekkert annað en leiktjöld utan um ekki neitt nema það að
sminka afleiðingar efhahagsstefnu ríkisstjómarinnar og dylja
skipbrot hennar.
En nú er geta Seðlabankans uppurin og engir á markaðn-
um trúa því að það takist að halda uppi blekldngarleiknum
öllu lengur. Það vita það allir sem vilja að árangur ríkisstjóm-
arinnar í vaxtamálum er byggður á sandi.
Hvað verður þá um efnahagsstefnu rikisstjómarinnar?
Spurt er í ljósi þess að bæði í stefhuræðu forsætisráðherra og
fjárlagaffumvarpi fjármálaráðherra er 5% vaxtamarkið talið
forsenda þess að hægt verði að tryggja aukna atvinnu og auka
umsvif. Hvemig æda þeir nú að sannfæra þrautpíndan al-
menning um að Davíð hafi leitt þjóðina út úr kreppunni?
Upp á hvaða bellibrögðum á nú að taka til að halda blekking-
arleiknum gangandi ffamyfir kosningar?
Glansmyndin sem kynnt var fyrir örfáum vikum er hmnin
- og október rétt hálfnaður.
NÆSIZJR 'A 'þAty&Á
mÞfNVí^f^f^RHA
YFIF .
Sjónarhorn
Tvenns konar sjónarmið
Iyfirlýsingu Félags íslenskra
heimilislækna í tilefni af árí fjöl-
skyldunnar segir m.a.: „Meðal-
vinnuvikan verður að styttast og
launin að hækka.“ Er þetta rökstutt
með því að annars sé ekki fyrir hendi
nægur tími til samveru barna og for-
eldra eða annarra fjölskyldumeð-
Iima, en foreldrar séu „mikilvægasti
hlekkur barnanna við landið, upp-
runann og íslenska menningu" og að
þessar samvistir séu heilsufarsleg
nauðsyn og forsenda fyrir eðlilegum
þroska barnanna. Og fleira er talið
upp þessu til stuðnings.
Þegar ég las þessar setningar kom
upp í hugann annað sjónarmið sem
sett hefur verið fram hvað eftir ann-
að af hagffæðingum hér á landi og
erlendis, að efriahagsvandann eigi að
leysa með því að lækka launin, eink-
um lægstu launin. Það á að víkja
verkalýðsfélögum til hliðar og semja
um það sem launagreiðandinn vill
borga.
Hið séða fer eftir
sjónarhólnum
Þarna koma fram tvenn sjónar-
mið, tvær tillögur varðandi launakjör
almennings, sem ganga í gagnstæðar
áttir. Onnur leggur til kauphækkun,
hin kauplækkun. í báðum tilvikum er
átt við fólk í láglaunastéttum sem er
reyndar orðinn býsna stór hópur. I
báðum tilvikum er um að ræða yfir-
Guðmundur
Helgi
Þórðarson
lýsingar gefnar að yfirveguðu ráði og
af þekkingu. Hvað kernur til að þess-
ir tveir hópar hafa gagnstæða skoðun
á þessu alvarlega máli?
Eg held að þetta skýrist af mis-
munandi staðsetoingu þessara hópa í
samfélaginu. Því hefur verið haldið
fram að þeir sem annast þjónustu við
almenning verði að vera í nálægð við
þann sem þeir eiga að þjóna til að
gera sér grein fyrir stöðu skjólstæð-
inga sinna, sjá vandamálin ffá þeirra
sjónarhorni.
Hagfræðingur sér kjör almenn-
ings úr fjarlægð, þarf ekki að jafnaði
að standa augliti til auglitis við af-
leiðingar lágu launanna. Viðmæl-
endur hans eru yfirleitt úr hópi há-
launamanna. Hann gerir sér því ekki
grein fyrir afleiðingum lágu laun-
anna, fjarlægðin frá vandamálinu
gerir hann blindan á það. Þarna er að
vísu um einfalt reikningsdæmi að
ræða og hagffæðingurinn reiknings-
fróður og ræður yfir háþróuðum
reiknivélum. En hann er bara ekki
læs á þessa hluti af því að hann er
ekki í nábýli við þá.
Áhyggjur og ofálag
Heimilislæknirinn lifir hins vegar
og starfar í stöðugri nánd við allan
almenning, ekki síst láglaunafólk.
Hann er daglega að glíma við afleið-
ingar lágu launanna, fátæktar og
vanheilsu. Hvern dag þarf hann að
glíma við streitueinkenni skjólstæð-
inga sinna vegna of mikillar vinnu og
öryggisleysis. Hann sér í návígi
hvernig áhyggjur og ofálag sundrar
heimilum, veldur vandamálum hjá
börnum og unglingum og eitrar
sainbúð hjóna svo fátt eitt sé nefht.
Það er þessi stöðuga nálægð heirnil-
islæknisins við afleiðingar umhverf-
isþátta eins og lágra launa og ofþjök-
unar sem gerir hann skyggnari á
sambandið milli hins félagslega
ástands í þjóðfélaginu og andlegs og
líkainlegs heilsufars.
Það er m.a. þessi sérstaða heimilis-
lækninganna og raunar heilsugæsl-
unnar í heild sem gerir það að verk-
um að það ætti að vera forgangsverk-
efni í heilbrigðismálum að ljúka við
að byggja upp heilsugæslukerfið í
landinu.
Höfúndur er fyrrverandi
heilsugæslulæknir.
Aðalfundur Sellanna 1994
Sellurnar, hreyfing Alþýðubandalagskvenna og annarra róttækra
jafnaðarkvenna heldpr aðalfund sinn laugardaginn 29. október nk. í
veitingahúsinu Lækjarbrekku við Bankastræti í Reykjavík. Hefst
fundurinn kl. 11 og er áætlað að honum Ijúki kl. 14.
Dagskrá:
1. Skýrsla stjórnar. 2. Ákvörðun félagsgjalda. 3. Verkefni næsta
starfsárs. 4. Konur og sveitarstjórnarstörf - ýmis sjónarhorn
Framsögur flytja: Guðrún Ágústsdóttir, Reykjavík: Konur taka völdin
Ingibjörg Sigmundsdóttir, Hveragerði: Konur missa meirihluta
Anna Kristín Gunnarsdóttir, Sauðárkróki: Konur auka fylgið
Heiðrún Sverrisdóttir, Kópavogi: Konur innan Alþýðubandalagsins -
völd eða valdaleysi
• Stjómin Anna Kristín Heiörún