Mánudagsblaðið - 13.03.1950, Blaðsíða 4

r
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagurinn 13. marz 1950.
Gjaldþrot stjórnmálaílokkanna
Framh. af 1. síðu.
þjóðarheildarinnar. Og all-
ir eru flokkarnir inuilega
sammála um, að svona
skuli þetta vera. — Manni
dettur í hug, að þetta
mætti laga í nýju stjórnar-
skránni, sem aldrei verður
tilbúin, en í stjómarskrár-
nefndinni sitja eingongu
fulltrúar pólitísku fiokk-
anna, svo að líklega er lít-
illa umbóta von úr þeiiri
átt. Engum datt í hug, að
neinn ópólitískur maður
mætti koma nærri sanm-
ingu nýju stjómarskrárinn
ar. Það ríkir á Islandi í dag
viss tegund einræðis. Það
er einræði flokkanna, hrein
og bein kúgun flokkskííkn-
anna á þeim þegnum rík-
isins, sem eru iítt eða ekki
pólitískir, en sem betur fer
eru þeir áreiðanlega meiri
hluti þjóðarinnar. Ópóli-
tískum manni em í raun-
inni allar dyr lokaðar á fs-
landi. Það er gersamiega
þýðingarlaust fyrir hann
að sæk ja um neitt embætíi.
Hinir tryggu flokksrakkar
yrðu alltaf teknir fram yf-
ir hann, þótt hann stæði
himinhátt yfir þeirn að
þekkingu og dugnaði. Hvað
ætli annars séu Iiðin mörg
ár síðan eitt einasta emb-
ætti á fslandi hefur \erið
veitt eftir hæfileikum ein-
um, án tillits til pólitískra
skoðana umsækjandans?
Þau era sjálfsagt æði
mörg. Það er líka þegar far
ið að hefna sín alvarlega,
hvernig skipað hefur verið
í íslenzka embættismanna-
kerfið. Fjöldi embættis-
manna eru fáfróðir, liðó-
nýtir kjaftaskar, sem alls
ekki eru starfi sínu vaxnir,
en þeim hefur verið lyft
upp í embættin vegna
hundslegs undirlægjuhátt-
ar við einhvern pólitískan
flokk. Ódugnaður og ræfil-
dómur verulegs hluta emb-
ættismannastéttarinnar
getur orðið þjóðinni dýrt
spaug og er reyndar þegar
orðið það. Annað fargan,
sem líka leiðir af einræði
fl., er það, að embættum
hér hefur verið fjölgað
langt umfram ailar þarf-
ir, því að alltaf mæna stórir
hópar hungraðra flokks-
snata vonaraugum eftir
embættum, og þá er flokkn
um líísnauðsyn að búa til
nýjar og nýjar stöður, flest
allar alveg óþarfar. Eg hef
fyrir satt, að f jöldi hálaun-
aðra embættismanna hangi
á skrifstofum sínum þetta
tvo til þrjá tíma á dag,
liggi þar með fæturna uppi
á borði og reyki sígarettur,
en fari síðan á Borgina eða
lieim til sín, og dagsverk-
inu ef lokið. Við skattþegn-
arnir verðum að ala önn
fyrir tugum eða himdruð-
um slíkra sníkjudýra. Það
er víst enginn vafi á því, að
það mætti að skaðlausu
leggja niður þríðjung allra
sllkra embætta á fslandi,
og við það mundu sparast
tugmilljónir króna á ári
hverju. En við geturn verið
alveg viss um það, að flokk
arnir mundu allir sem einn
berjast eins og grimmir
hundar gegn þeim sparnaði
sem af því yrði, því að hér
væri komið við líftaug
þeirra, hagsmuni hinna
keyptu leiguþýja, sem
flokksfylgið byggist á að
veralegu leyti. Hvað ætli
t. d. margir Framsóknar-
menn mundu missa spón úr
askinum sínum, ef hreins-
að væri til á opinberum
skrifstofum I Keykjavík?
Hvað ætli Rannveig fengi
mörg atkvæði næst, ef þeir
yrðu allir að hrökklast aft-
ur upp í sveit og moka
fjós, sem reyndar mimdi
sæma þeim betur en að
gegna opinberam embætt-
um?
Sumir hafa talið, að unnt
væri að draga úr flokka-
valdinu með því að fá for-
seía fslands aukin völd í
hendur. Þetta er þó líklega
tálvon, því að búast má við
því, að forsetaembættið
verði leiksoppur í höndum
flokksklíknanna, þegar nú-
verandi forseti lætur af
störfum. Væri þá aðeins
farið úr öskunni í eldinn.
Kéttast væri að kref jast
þess, að sá einn gæti orðið
forseti fslands, sem aldrei
á ævinni hefði komið ná-
lægt pólitík. Það eru beztu
meðmæli, sem ég get luigs-
að mér með nokkrum
manni.
Fyrir 2—3 áratugum
kom upp í Bandaríkjunum
hreyíing sú, sem nefnd var
„technocracy“. Eg veit
ekki til, að þetta orð liafi
verið þýtt á íslenzku. —
Margt var öfgakennt í
kenningum þessara manna,
en á eitt bentu þeir þó al-
veg réttilega. Þeir héldu
því fram, að vandamálin í
sambandi við ríkisstjórn og
löggjöf væru nú á dögum
orðin svo flókin og marg-
þætt, að þau væru ofviða
öðrum en mönnum með sér
þekkingu. Þess vegna ættu
ópólitískir sérfræðingar að
fara með stjórnarstörfin,
en ekki ómenntaðir, póli-
tískir froðusnakkar, sem
oft hefðu ekki hundsvit á
Jieim vandamálum, sem
|>eir þyrftu að ráða fram
úr. Þeir töldu vandræðin í
stjórnmálum nútímans
stafa að miklu leyti af því,
að •stjórnmálamennina
skorti alla þá sérþekkingu,
sem nauðsynleg væri til að
leysa starf sitt vel af hendi.
Þeim væri farið eins og
manni, sem ætti að stjórna
strætisva'gni, en kynni ekki
einu sinni á bíl. í þessu er
mikill sannleikur fólginn,
og hefur hann ekki hvað
sízt gildi hér á fslandi. Hér
eru öU völd í þjóðfélaginu
í hönduin atvinnupólitík-
usa, sem enga sérþekkingu
hafa á þjóðmálunum. Þeir
eru íjtarfi sínu aUs ekki
vaxnir og hafa ekki heldur
til að bera hina minnstu
hollustu við þjóðarheildina,
heldur aðeins við f lokk sinn
eða þrengstu sérhagsmuna
klíkur hans. Hvort halda
menn, að Ölafur Thors,
Hermann Jónasson, Stefán
Jóhann Stefánsson og Ein-
ar Olgeirsson meti meira
hag flokka sinna eða ís-
lenzku þjóðarinnar? Því
er víst fljótsvarað.
f íslenzkum stjórnmálum
verður að komast að miklu
meira af ópólitískri sér-
þekkingu og hæfni, en
minna af hinu flokkspóli-
tíska fálmi og getuleysi. —
FlokkspóUtikin er búin að
sigla þjóðarskútunni í
■fetrand. Hvernig væri að
vanda vel val skrifstofu-
stjóra ráðuneytanna, skipa
í þau embætti hæfa, ópóh-
tíska sérfræðinga, livern á
sínu sviði, og f á þeim aukin
völd í hendur? Það er hvort
sem er á allra vitorði, að
afskipti ráðherranna af
málefnum ráðuneytanna
Kvenfólki hefitr mj'óg fjölgað í brezfra hernum og sinnir f>að f>ar
ýmsum nytsamlegum störfitm. Hér sjást stúlkurnar að búa sig
undir kvöldmat að lokmun cefingum.
Rauðlrðar á Is-
landi sjá rautt
Grein þessi er tekin úr bandarísku blaði, sem
okkur barst nýlega. -amt úrklippunni er birt
mynd af Bill, sem er mjög laglegur ungur piltur,
og undir myndinni ste
Bandarískur „Amateur“-
söngvari hef ur nú um tveggja
ára skeið verið aðalmaðurinn
í „kalda stríðinu“ miIU
Kússlands og Bandaríkjanna
á íslandi, eyjunni í N.-At-
lantshafi, sein hefur svo
mikla hernaðarþýðingu.
era oftast til ills eins. Eg
hugsa, að ríkisstjórh, skip-
uð skrifstofustjóram ráðu-
neytanna yrði skásta
stjórn, sem \ ið höfum haft
í áratugi. En ég er anzi
hræddur urn, að flokks-
stjórnirnar yrðu ekkert á-
nægðar yfir því að hafa í
ráðuneytunum færa sér-
fræðinga og þurfa að deila
völdimum með {æim. Lifi
pólitíska fálmið og þekk-
ingarleysið, niður með sér-
þekkingu og hæfni, eru
slagorð íslenzkra stjórn-
málamanna. Þeir herrar,
sem sitja í flokksstjómum
og nú eru búnir að setja
allt á hausinn, mega ann-
ars vita það, að þeir geta
ekki teymt almenning öUu
lengur á asnaeyrunum. fs-
lendingar eru orðnir lang-
þreyttir á þessum sjálf-
glaða, sérdræga, þröng-
sýna og getulausa lýð, sem
nú situr á Alþingi og aldrei
liefur reynzt starfi sínu
vaxinn. Við viljum ekki sjá
þá né heyra framar.
Ajax.
•dur „óopinber sendiherra. ‘
Hann heitir Bill Coen frá
Sunnyside og er bókhaldari
fvrir amerískt flugfélag á
Islandi, en söngvari í frítíma
sínum. Coen er þrítugur að
aldri og fór til íslands fyrir
tveim árum. Flugfélag það,
sem hann vinnur fyrir er að
i 'úka við flugvöll í Keflavík,
'og hann er um 30 mílur frá
höfuðborginni, sem heitir
ÚRevkjavík.
Hann byrjaði söngferil
sinn á eyjunni með því að
eytigja fyrir nokkra Banda-
’ ikjamenn þar. ... en varð
brátt afarvinsæll söngvari í
íslenzkum samkvæmum,
fuudum og dansleikjum.
Coen fær eklci borgað fyrir
þetta. Honum þykir gaman
að syngja.... meira að segja
fór hann til Hollywood fyrir
nokkrum árum, en varð að
fara þaðan, vegna þess að
hann varð sjúkur.
En það, sem mikilvægast
er, er að Coen og söngrödd
hans eru orðin „hitamál" á
einmana eyjuimi. Kommún-
istar hafa ausið áróðri yfir
hndið um áraskeið.
Coen er mjög vinsæll
Bandaríkjamaður, en hann
passaði ekki í rauðu línuna.
Afleiðingin er sú, a£
kommúnistar hafa reynt at
eyðileggja söngskemmtanii
hans. Það hafa verið óeirðir
slagsmál og næstum almenn-
ir bardagar í kaffihúsum o§
næturklúbbum, þar sem Co
en og hinir bandarísku vinii
hans hafa sungið.
Framh. á 3. síðp