Mánudagsblaðið - 20.03.1950, Blaðsíða 3

Múnudagur 20. marz 1950.
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
3
Úr heim i leiklistarinnar
Fiamhald af 2. síðu.
þeir nú í fyrsta skipti komist að
raún um, að þeir hafi handleggi,
sem eru framkomu þeirra til lýta,
ef hreyfingar þeirra eru ekki rétt-
ar, Allt þetta og enn fleira verð-
ur leikarinn að æfa og æfa enn
betur. Hvert atriði er margleikið.
Kennarinn stoppar hvert atriðið á
fætur oöru, bendir á villur og
hversu ber að leiðrétta þær. „Ef
þú heldur áfram að detta svona,
þá endar þú með að brjóta á þér
hálsinn,“ sagði leikstjórinn við
einn nemandann, sem revndi af
öllum kröftum að láta fallast á
sviöið á cðlilegan hátt. Síðan
koma skýringar og kennsla í
þessu atriði sem öðrum.
Maður hálfkennir í brjósti um
nemendurna. I hvert skipti, sem
þeir eru að komast á strik, grípur
kennarinn fram í: „Nei, þetta
er rangt — heldur aS gera það
svona.“ Því næst hefst sama atrið-
ið aftur meS nýjum breytingum,
og svona koll af kolli, þar til hvert
atriði er fullunnið.
MIKILL ÁHUGI
NEMENDA
En áhugi nemenda er ódrep-
andi. Aðsóknin að leikskóla Æv-
ars Kvaran er gííutfcgur, og nú
eru margir áhugafullir nemendur
á biðlista. Þeir eru úr öllum stétt-
um, með aðeins eitt áhugamál —
að læra að leika. Eftir vinnutíma
hafa þeir fataskipti og mæta kl.
5 í Austurbæjarbarnaskólanum
meS „rullurnar" sínar undir hend
inni, tilbúnir að verja kvöldinu
í æfingar.
Nemendur íeikskólans hafa nú
komið sér upp féiagi sín á milli,
og er Jónas Jónasson, einn af nem
endum skólans, formaður þess.
TiDansurinn er sá, að koma sam-
an nokkrum sinnum, ræða áhuga-
mál sín um leiklistarmálin og
skemmta sér. Á þessum félags-
fundum koma reyndir leikarar
fram og flytja fyrirlestra um leik-
listina, og kennarar skólans flytja
þar erindi um einstök efni.
Kennslutíminn er 2—3 ár, 05
aS honum loknum koma l essir
nýju leikarar fram opinberlega á
leiksviði. Þá eru kennarar víðs
fjarri, og ekkert er þeim eins
nauðsynlegt og að minnast hinna
mörgu kennslustunda skólaár-
anna, aðfinnslanna, leiðbeining-
anna og Jsekkingarinnar, sem
þeim var í té látin. Á fyrstu opin-
beru sýningunni tekst sumum
vel, en öðrum illa. Þá byrjar ferð-
in upp frægðarstigann, örðug, en
eggjandi. Gagnrýnendur blað-
anna og áhorfendur í salnum
vakta hverja hreyfingu, tal og
svipbrigði, og dæma þau eftir
sínu áliti. Nokkrir fá hrós, aðrir
aðfinnslur — en hvað er að gera
við því? Þetta eru nú atvinnu-
leikarar, sem sýna list sína fvrir
tilskildan aðgangseyri. Þeim ber
ekki að hlífa fremur en öðrum,
sem hafa einhverja vöru á boð-
stólum. Erfiðið og vinnan, sem
aS baki liggur, er ekki á meta-
skálunum, — heldur aðeins ár-
igurinn.
Nú gerum við miklar kröfur
til leikaranna okkar. Leikskólar
eins 02; skóli Ævars Kvaran veita
þeim vegarnestið, en það er
þeirra, sem leggja fyrir sig leik,
að hagnýta sér það vegarnesti.
A. B.
Saga Islendinga,
7. bindi, eftir prófessor
Þorkel Jóbannesson. —
Reykjavík 1950, 1-575
bls. í 8 bl. broti.
Ritfregn
Xeikstjórinn John Haigh, sem
dæmdur var fyrir að hafa myrt
hina efnuðu ekkju Oliver
Deacon.
EÐLISFRÆÐI
eftir J. K. Eriksen,
II. hefti er nú komið út að for-
lagi ísafoldarprentsmiSju h.f., og
hefur Lárus Bjarnason kennari
íslenzkað það sem og fyrra heftið.
Frágangur er allur hinn vand-
aðasti, og er auðséð, að útgefandi
liefur ekki horft í neinn kostnað,
er bókin mætti þá verSa betri.
Þýðing Lárusar hefur tekizt
ágæta vel, eins og vænta mátti,
jjv: að hann er bæði vel að sér og
\ andvirkur mjög. Er þó allt ann-
að en vandalaust að íslenzka
svona bók, því að bæði hcfur fátt
eitt verið ritað á vora tungu um
Joessi cfni, og svo hefur ekki ævin-
lega tekizt sem bezt.
Þessi bók er bæSi að efni og
máli ’stórum betrj en þæf, Bækur
aðrar, scm birzt hafa á íslenzku
af sama tagi hingað til, og eiga
þeir, þýðandi og útgefandi þakkir
sxiLð fyrir.
Bókin er prvdd fjölda mynda
csr ættu bær að vera til léttis við
U
nárnið.
Ennfremur eru töflur, orða-
skrá og stjörnukort. Stjörnukortið
hcfur tciknað Magnús Reynir
Jónsspn verkfræðingur; er það
fyrsta stjörnukort, sem prentað
hefur verið á íslenzku, en Magn-
úsi hefur tekizt kortgjörSin svo
vel, at athygli vekur.
B. Ó.
Eru þá komin út 4. og 5.
bindi þessa rits, um 16. og 17.
öldina, og hefur dr. Páll Eggert
Olason ritað Jsau bæði, en 6. bind
ið, sem tekur yfir 1701 —1770,
hafa þeir ritað saman Páll Eggert
Olason og Þorkell Jóhannesson.
Loks er svo 7. bindið, sem tekur
yfir I 770—1830, er Þorkell hef-
ur ritaö einn. Skiptist það í eftir-
farandi kafla:
Landstjórn til 1806,
Kirkju- og skólamál til 1804,
Heilbrigðismál,
Samgöngumál;
D D
Atvinnumál og fjárhagir til
aldamóta,
Aldahvörf 1801 —1809,
Landstjórn 1810 til 1830.
Kirkjustjórn og kennslumál,
Atvinnumál og fjárhagir til
1830,
Menning og menntir.
Eins og ráða má af yfirliti
þessu, kennir hér margra grasa,
endá er þetta mikill umbrotatími
og gerist þá margt merkilegt á
mörgum sviðum.
Eins og sjá má á heimilda-
skránum, hefur höfundur orðið
að leita víða til atfanga, en ekki
fæ ég annaS séð en að honum hafi
tekizt hið bezta; er bókin bæði
full af fróðleik og málið lipurt og
létt, sem vænta mátti af honum.
Ekki þykir rétt aS rekja efni
bókarinnar, enda ekki unnt í
stuttri ritfregn. Hins má geta, að
þaS mun mörgum þvkja skemmt-
an og fróðleikur að lesa þessa
bók, því að hún segir frá miklum
umbrotatímum á öllum sviSum,
„02 er vel
sögð
Vetrarríki er mikið í Danmörku eins og sést hér á mynd-
inni. sem tekin er um miðjan marz í Kaupmannahöfn.
CUo
Framhald af 5, siðu
sér í minni það, sem hún lcs sér
til rtytja. Helzt ætti hún að kunna
að leika á píanó. Því aS ef maSur
hefur áhyggjur, gerir útvarpið
mann vitlausan, en píanóið sef-
ar.
Hún verður að kunna aS vera
ein. Margar konur hljóta á stund-
um að vera einmana, og verða
þær þá hræddar, nema þær hafi
í æsku kvnnzt gleði einverunnar.
Ef hún þarf að hlaupa í kvenna-
klúbb eða síma til J)ess að forð-
ast einveru, þá skortir hana eitt-
marz skr
krifar einhver da
ama, sem
kallar sig „Blómarós", um okkur
karlmennina, og að mér finnst
J^au skrif ómakleg, ef „Blóma-
rós“ er jafn umsvermuS og hún
vill vera láta, þá ætti hún að geta
valiS sér mann, sem er eins og
henni líkar. Annars er það venju-
lega svo með laglegar stúlkur eða
„Blómarósir", að þær vita allt of
vel, að þær eru laglegar og haga
sér samkvæmt því. Þegar maður
fer út meS svoleiðis dömu, til
dæmis á kaffihús, þá er maöur
nauðbeygSur að sýna u
mhyggju-
sagan, eins og
sast var um Sturlu ÞórSarson, er
hann sagði Huldarsögu. Eg vildi
ráSleggja öllum aS lesa þetta
bindi ekki síður en hin fvrri, því
það svíkur engan, því að Þorkell
er bæði manna fróðastur 1 sögu
lands vors og ci'tir því ritfær; er
gott, Jaegar svona snjallir menn
rita bækut. : *>t- ’ ••
: r . • r : b ... B. &.“ ■
hvað. Því ht'íjcr éu, að kenna ætti
stúlkum, að gaman er að vera
einn, að hafa tíma til að taka sér
göngu ein saman, hafa tíma til
umhugsunar um það, hvers vegna
maður er til.
Ef ég er kröfuhörð, kemur það
af ást minni til stúlknanna. Eg-
veit, hve þung byrði hvflir á ung-
um stúlkum nú á dögum; og
þótt þær láti ekki á því bera, þá
vita þær þaS samt. Stúlkur verða
að bera alla hina nýju ábyrgS,
sem við getum hugsað okkur. —
Ef þessi heimur væri öruggur,
væri vandinn minni.
Os; við vitum líka, að fáum
hættum, sem mætt hafa ungum
stúlkum, hefur ennþá veriS
rýmt, en aftur á móti hafa nýjar
hættur bætzt við.
Eg skal að lokum bæta því viS,
aS stúlkur ættu ekki að deila við
karlmenn, þótt Jiær séu sviknar,
og unnið sé á móti þeim, því að
þess háttar deilur evðileggja þxr.'
★
Kii‘á!iOIió!
:l Mán'Udagsblaðinu:',frá 13.
sem
KVEÐJUHLJÓMLEIKAR
Fiunska söngkonan Tii Niemela heldur síðustu
söngslíemmtun sína miðvikudaginn 22. marz klukkan
7,15 í Gamla Bíó.
Við hljóðfærið Pentti Koskemies.
Aðgöngumiðar seldir í hókaverzlun Lárusar Blön-
dal og hjá Sigfúsi Eymundsson.
semi, svo að maður sé ekki -kall-
aður dóni á eftir. Ef það er ekki,
þá er Jsað vegna þess, að daman
er eins og- stórt núll. Eg meina,
þær sitja bara og góna út í loftið,
þaS liggur við, að maður verði að
borða fyrir þær. ÞaS er að minnsta
kosti svo, að maður verður að
ganga á éftir þeim með hvern
»1 munnbita, sem þær láta inn fyrir
dásamlegu varir, stundum
missit maður jafnvel alla matar-
list viS að horfa á teprulegar að-
íarir þcirra, cg svo halda þær sér
ti! fyrir nianni meS því að hengja
alís konar drasl utan á sig, svo
nælur, hve-
í miðnesið
á þeim? Já, á meðan ég man eitt
það hroðalegasta, sem ég sé, er
uc" þegar þokkalegar stúlkur ganga
með öklabönd, að ég tali nú ekki
um, þegar þær ganga í opnum
skóm og málaðar tær gægjast út
um táaropið! „Blómarós“ kvart-
ar um, að hún sé parkeruS í ein-
hvern sófann í þeim boðum, sem
herrann býður upp á, nú langar
mig að spyrja Júg, „Blo'niarós“
einnai'; spurningar: Ert þú, viss
um, að þú sért-svo skemmtileg,
að þú getir haldiS athygli eins
karlmanns hjá þér eitt kvöld? Ef
svo er ekki, þá ert þú ábyggilega
eyrnalokka og
nær koma hringirnir
sér og flen
annan ójsægan
ar
ekki eins umsvermuð og Jaú vilt
vera láta. Ef það er rétt tilgetiS,
þá væri ekkert hægt að gera við
þig annaö en aS leggja þig á kné
ja þig eins og hvern
krakka, fyrir all-
aðdróttanirnar í garS okkar
karlmannanna, við karlmennirn-
ir erum engar himneskar verur,
og J>aS er kvenfólkið ckki held-
ur.
Fífill Fjaðrafox. J