Mánudagsblaðið - 01.10.1951, Blaðsíða 1

34. tölublað.
Mánudagur 1. október 1951. «

B O
Oll heildsalcsstéttin
liggur irndir grun
ism ^kurstorisemi
Nöfn okurkarla tafarlaust birt
Heildsalar bæjarins sitja nú allir undir árnæli
bæjarbúa, sökum þess eins, að Björn Ólafsson, við-
skiptamálaráðherra, neitar að gefa blöðununi skýrslu
um nöfn þeirra manna, sem sýnt liafa sij> óverðuga
þess að hafa réttindi til vöruinnkaupa lianda þjóðiuni.
Menn 'vissu nú almennt, að viðskiptamálaráðherra
myndi ekki verða stórorður í garð jæirra verzlunar-
manna, sem sannazt hefur á, að selt hafa vöru sína á
óhæfilegu, eða réttara sagt, glæpsamlegu verði. Hörð
orð og þungar ásakanir hafa horfið úr munni viðskipta-
máláráðherra, síðan hann fékk hlutdeild í stjórn
landsins, enda verka slíkar stöður nú á tímum eins og
jtagnargull á ]>á, sém valdalausir dæmdu harðast og
voru flokkum sínum óstýrilátastir.
I>að þarf ekki að muna tvenna tímana til j>ess að
minnast iiinna frægu skýrslna, sem hið opinbera gaf
út, |>egar smásalar og heiklsalar bæjarins urðu sekir
um verðlagsbrot. Smáyfirsjónir, eins og t. d. tuttugu
krónu ólögleg álagning á vörutegund, voru miskunn-
„Nfju fötin keisarans'
I Alþbl. 21. og 22. ág. s. 1.
birtist erindi, sem Einar
Magnússon, menntaskóla-
kennari, flutti í útvarpið þá
skömmu áður, að því er seg-
ir i formála blaðsins.
Ég heyrði ekki erindið í
útvarpi, en las það, þegar
það birtist í Alþbl. Er þetta
gagnmerk grein, svo sem bú-
ast mátti við af höfundin-
um, sem verið hefur kennari
við Menntaskólann a. m. k.
tvo áratugi. Fjallar greinin
um meiintamál og skóla, og
er sannarlega orð í tíma töl-
uð. Segist hann endursegja
þar grein eftir Harry J. Full-
er, prófessor við háskólann í
Illinois, en hún hafði birzt í
tímaritinu Science. — Er j>að
skemmst frá að segja, að
engu er líkara en að prófess-
orinn sé að gagnrýna ástand-
ið hjá okkur hér á íslandi,
síðan við urðum þeirrar
blessunar aðnjótandi að eign-
ast „samræmt fræðslukerfi
nýtt“ eða „fullkomnustu
fræðslulög heimsins“, eins og
það er kallað jöfnum hönd-
um af formælendum þess. —
Þá er komið að því, sem er
mergurinn málsins, en ]>að er
þetta: Hvernig er þetta f ram-
kvæmt, og hver er árangur-
inn ? — Ég hefi hérna tbl. af
Vísi dags 22. des. 1949. Á
öftustu síðu er grein með yf-
irskriftinni: Meira en sjötti
hver Islendingur við nám í
einhverjum skóla. Hörgull á
sérlærðum barnakennurum.
í greininni segir síðan, að 25
þúsundir íslendinga hafi
stundað skólanám veturinn
áður, og er þetta byggt á upp-
lýsingum fulltrúa fræðslu-
málastjóra. Mikið er nú unnið
fyrir menntun landsmanna!
Hörgull á sérlærðum barna-
lcennurum. Já, það var nú
það. Hvert skyldi nú það
eiga rætur sínar að rekja?
arlaust birtar almenningi, til þess að liaim gæti varazt
að skipta við „j>vílíka glæpamenn“ í framtíðinni.
Nú hafa aftur á móti sannazt stórköstlegar, órétt-
lætanlegar vöruverðsálögur hjá liópi manna innan
verzlunarstéttarinnar, en í stað þess að birta nú al-
menningi nöfn mannanna og verzlananna, hefur \ið-
■skiptamálaráðuneytið séð sér hag í j>ví að neita opinber-
um blöðum um öll skjöl í þessum málurn.
Það mun láta nærri, að heiklsalarnir liér í Reykja-
vík séu um 200. Orðrómur gengur um, að tala þeirra,
sem gerzt hafa sekir um svívirðilegar álögur, sé milli
15 og 20. Á meðan viðskiptamálaráðuneytið gerir ekki
hreint fyrir sínum dyrum í jiessu máli, er öll verzlunar-
stéttin undantekningarlaust undir grim uin óhóflegt
okiir á viðskiptavmum sínum.
Eitt helzta og elzta heildsöíufyrirtæki bæjarins
liefur séð sig knúið til j>ess að auglýsa opinbérlega, að
það sé ekki meðal hinna seku, j>ótt ekki hafi legið
neinn grunur á J>ví frennir en öðruin hliðstæðum fyrir-
tækjum.
Björn ráðherra gerði á tíu mínútum grein fyrir
jiessum málum, jafnframt J>vl sem liann sendi blöðun-
um skýrslu um okurmálið. Ræða lians var svo sem
hvorki fugl né fiskur — tiísíigið kringum málefnið
eins og köttur í kringum lieitt soð. Minnti ræða hans
í einu og ölln furðu mikið á ropvatn J>að, sem liann
sjálfur framleiðir, en bragðbætandi efni voru næsta
fátíð, enda honuín óliægt mn vik, j>ar sem kunnings-
skapur hans og innstu klíku trúnaðarráðs heildsalanna
er þjóðkunnur.
En gæti ráðherrann svarað J>ví, af liverju munur-
inn á verði innfluttrar vöm í Sambandinu og systur-
fyrirtækjum j>ess er enginn samanborið við verðlag
í öðrnm verzlunum? MÖnnum J>ykir harla ólíklegt, að
Villijáhnur Þór hafi glapizt svo lieriilega innkaupin á
erlemluin vörutegundmn, að lians fyrirtæki hafi orðið
að hafa í fullu tré, hvað xerðlag snertir, \ ið fyrirtæki,
sem gruniið eru úrn óhóflega álagningu.
Örlygur Sigurðsson opnar
málverkasýningu
Á laugardag o|>naði Örlygur Sigurðsson, listmál-
ari, málverkasýningu í Eistamamvaskálamiin.
AUs sýnir Örlygur 108 myndir, 25 vatnslitamyndir, en
liitt cru teikningar at Eskimóum og olíumálverk.
Máherkasýningar Örljgs liafa jafnan vakið mikla at-
liygli, en J>etta er 4. sýniug lians síðan 1945.
Sumarið 1949 dvaldist Örlygur á Grænlandi og málaði
J>ar, en hemi hefur einnig dvalizt í Bandarík.þiniun, París
og víðar.
Örlygur hefur ekki lialdið sýningn hér síðan haustið
1949, en sú sýning vur alar f jölsótt og hlaut niikið lof.
Sýning sú, sem opnuð var á laugard. verður opin alnienningi
frá kl. 10 t'. h. til 11 e. h. og verður ekki efazt um, að al-
menningur skoðar hin nýju verk Jiéssa ágæta listamanns.
Ég lagði eitt sinn leið mína
upp í skrifstofu fræðslumála-
stjóra, eftir að ég hafði séð
auglýst í Lögbirtingarblað-
inu og víðar, að við tiltekna
gagnfræðaskóla vantaði kenn
ara í tungumálum, og vegna
þess, að ]>aö hefur oft bor-
ið við hin síðari ár, að nem-
endur hafa leitað til mín um
hjálp í vissum gr'einum, þ. e.
tungumálunum, þegar erfiö
próf, sem hafa úrslitaþýð-
ingu, eins og t. d. stúdents-
próf, hafa verið framundan,
hélt ég, að greiðlega myndi
ganga að fá slíka stöðu. En
það var nú öðru nær! Mig
skorti semsé próf í „uppeldis-
og kennslufræðum", að því,
er fræðslumálastjóri sagði,
og' ráðlagði hann mér, að
taka mig til og nema þessi
stórmerku fræði við Kenn-
araskóla íslands. Þegar ég lét
hann á mér skilja, að ég
væri ekki meir en svo fíkinn
í það, sagði hann, að krafa
um slíkt próf væri í fræðslu-
lögunum, og væri það skil-
yrði fyrir kennaraembætti.
Svo fór um sjóferð þá. —-
IJvað eru svo þessi „uppeld-
is- og kennslufræði ?“ — Svar-
ið er að fiima hjá prófessor
Fuller í áðurnefndri grein
Einars Magnússonar.
„Blaður, skaðsamlegt blað-
ur og kjaftæði, segi ég“. —
Sami prófessor segir ennfr.
í sömu grein: „1. Þessir upp-
eldisfræðii>rófessorar byggja
á fölskum lygafullyrðingum
í fjandskap sínum við sanna
menntun og lærdóm. 2. Kunn-
áttu nemenda og kennslu í
skólum hefir stórlega hrak-
'að hin síðari ár, einkum í
gagnfræða og unglingaskól-
um. 3. 1 stað heilbrigðrar
kennslu og lærdóms í tungu-
málum, bókmenntum, nátt-
úruvísindum, stærðfræði,
sögu, og listum, hafa verið
tekin upp svokölluð „félags-
lega mikilvæg“ viðfangsefni.
4. Öll hugsun (ef hugsun
skyldi kalla) margra þessara
uppeldisfræðiprófessora svo
og orðfæri þeirra og öll starf-
semi er óljós, sjálfri sér ó-
samkvæm og ruglingsleg“.
Þetta segir próíessorinn.
Slíkur er dómur hans um
þessa uppeldisfræðingavizku,
sem svo hátt er metin af
hæstarétti fræðslumálanna á
íslandi um miðja 20. öld, að
skorti þessi fræði, eru öll
önnur fræði dæmd einskis
nýt. — Árangurinn cr sá, að
þeir, sem prófi hafa lokið við
Kennaraskóla Islands, sem
viðurkenndur var sem léleg-
asta útgáfa af gagnfræða-
Fraonháld á 8.-sl*v
9