Mánudagsblaðið - 05.11.1951, Blaðsíða 8

- ÚR EINU í ANNAÐ —
Leighúshornið — Hljóðfærakaup Þjóðleikhússins —
„Honie aml beauty“ verður frumsýnd í Þjóðleikhús-
inu í næstu viku. Stykkið er bráðf jörugt að sögn. Sýn-
ingar Bláu stjörnunnar „Nei þetta er ekki hægt,“
vekja mikla kátínu. Vegna rúmleysis verður ekki hægt
að geta frekar um hana fyrr en í næstu viku.For-
stöðukona veitingasalanna í Þjóðleikhúsinu er hætt
eins og hér var spáð, en eigandi matvörubúðarinnar
„Síld og fiskur“ tekinn við .... Leikritið „Tyrkja
Gudda“ á einn aðdáanda utan höfundar sjálfs. Hann
er Þjóðleikhússtjóri sjálfur, sem tók stykkið þrátt
fyrir mótmæli betri manna. Annars ætti hann að spara
Þjóðleikhúsinu útgjöld og semja sjálfur nokkur leikrit.
Þau yrðu ekki verri en Gudda....L.R. sýnir „Ðoro-
þea eignast son“ bráðlega. Skipt hefur verið um eitt af
stærri hlutverkunum. Bergljót Garðarsdóttir hættir
eftir margra vikna æfingar, en Erna Sigurleifsdóttir
tekur við.
★
— Fátt er nú rætt meira manna i milli en síðasta
hneykslið í Þjóðleikhúsinu. Fyrir nokkrum dögum
gat að lesa fyrirferðarmikla frásögn í blöðunum
um vígslu nýs hljóðfæris, sem píanósnillingurinn
Serkin, sem hér var á ferð, átti að framkvæma.
Vígsluathöfnin leiddi í ljós, að hljóðfærið fullnægði
hvergi sjálfsögðum kröfum um hljómmagn og tón-
gæði. Serkin hefur neitað að snerta aftur á þessu
hljóðfæri, enda var hann bókstaflega uppgefinn, með
bláa og bólgna fingur, að vígsluathöfninni lokinni.
Eðlilega spyrja allir á einn og sama veg: Hvað
veldur? Hvernig stendur á þessu? Af hverju var
þessi „PETROV“-flygill valinn austur í Tékkósló-
vakíu, eða hvaðan hann nú er ? Spurningarnar vakna
hver af annarri.
Leituðu forráðamenn stofnunarinnar ekki til-
boða í þetta hljóðfæri, sem mun kosta kr. áttatíu
þúsund, án tollgreiðslu ? Meoal annarra þjóða er
slíkt talið sjálfsagt, enda þung rök, sem hníga að þeirri
reglu. Ber þá fyrst að nefna veigamesta atriðið,
gææði hljóðfærisins, sem bezt verða tryggð með
samkeppni. Annað atriði er einnig þungt á metun-
unum, verð hljóðfærisins.
Samkvæmt opinberri auglýsingu skal velja úr
framkomnum tilboðum, í þessu tilfelli viðstöddum
umboðsmönnum hljóðfæraverksmiðja. Kann þá s'vo
að fara, að einhver ágæt verksmiðja bjóði hljóðfæri
fyrir nokkum hluta raunverulegs verðs. Stundum
ekki ósjaldan, gefa verksmiðjur hljóðfæri í slík hús
í menningar- og auglýsingarskyni. Hafa forráðamenn
Þjóðleikhússins brotið hér alþjóða siðareglur og trún-
að við þjóðina?
-4
Menn spyrja að vonum, hvort tónlistarráðunaut-
ur Þjóðleikhússins, Jón Þórarinsson, endurgjaldi
þjóðinni laun sín með slikum ósæmilegum vinnu-
brögðum. Hér er vegið öðru sinni í sama knérunn.
Hvaðan kom Guðlaugi Rósinkranz vald til þess að
semja við vissan mann um Hátíðaforleik við opnun
Þjóðleikhússins? Slíylt var að auglýsa eftir slíku
verki, svo sem gert er hjá öðrum þjóðum, og einnig
hefur verið gert hér. Þjóðin kostar miklu fé til lista
og mennta árlega, og er vel að því komin, að upp-
skera sem mest. Ástæða er til að ætla, að auglýs-
ing um hátíðaforleik hefði örvað hlutaðeigendur,
tónskáld þjóðarinnar, til afkasta. Ef þessi leið hefði
verið farin, má fullyrða, að nokkur verk hefðu orðið
til, sem þjóðin nú fer varhluta af.
Að lokum þetta: Skilyrðislaus krafa er sú, að
forráðamenn Þjóðleikhússins skýri tafarlaust frá því
hver sé ástæðan fyrir þeim vinnubrögðum, sem hér
hefur lítillega verið vikið að. Þjóðin á heimtingu á
skýringu um allt það,, sem viðkemur rekstri Þjóð-
leikhússins, og mun ekki líða neitt baktjaldamakk,
sem mönnum virðist vera undarlega eðlilegt að hafa
í þýðingarmiklum málum, sem framkvæmd eiga að
vera fyrir opnum tjöldum.
(Aðsent).
Fjármálasiiillmg-
ur Hiiíers vekor
deilur
Þegar Sir Mirza Ismail,
fyrrverandi forsætisráðherra
Hyderabad og Mysore, kynnti
heiðursgest sinn Dr. Hugh L.
Keenleyside fyrir öldnum en
teinréttum Þjóðverja og konu
hans, féll algjör þögn yfir
hina 30 virðulegu gesti sem
viðstaddir voru. Atburður
þessi skeði í móttökusölum
Hótel des Indes í Jakarta,
Indonesíu. Sir Ismail er nú
fultrúi í teknisgu hjálpar-
deild Sameinuðu þjóðanna.
Dr. Keenleyside heilsaði
konu Þjóðverjans, sneri sér
síðan að hinum gestunum og
sagði hljómmiklum rómi:
„Mér þykir það leitt, en ég
get ekki tekið í hönd þessa
manns. Eg er samhuga öllu
heiðvirðu fólki allstaðar í
heiminum, sem þekkja ævi-
sögu herra Schachts og ég
get ekki tekið í hönd þeim
manni, sem hefur slikan ævi-
feril.“
Dr. Hjalmar Schacht, hinn
heimsfrægi fjármálafræðing-
ur, blóðroðnaði, tók í hand-
legg hinnar fögru konu sinn-
ar og gekk hratt út úr saln-
um.
★
Þetta skeði 3. október síö-
astliðinn. En í síðustu viku
var þessi atburður orðinn að
alþjóðaáárekstri. Keenleyside
sem er yfirmaður teknisku
hjálpardeildarinnar hjá S. Þ.
gaf út frekari skýringu á at-
burðinum á þingi SÞ og Sir
Mirza sagði upp stöðu sinni í
mótmælaskyni við hegðun yf-
irmanns síns.
Dr. Schacht gaf líka út yf-
irlýsingu þar sem hann lýsti
Keeneleyside „auðvirðilegan
slefbera“.
Schacht hafði dvalið í Ja-
karta, sem gestur indonesisku
stjórnarinnar og hafði síðustu
þrjá mánuði unnið að því að
ljúka við athugun sína á f jár-
málavandræðum Indonesíu.
Honum hafði verið boðið
þangað af Dr. D. Sumitra,
ráðherra og mesta fjármála-
sérfræðingi landsins.
I síðustu viku hafði skýrsla
hans um fjárhagsástandið
verið fullgerð og send til for-
sætisráðherrans Sukiman
Wirjosandjojo, og meðan öll
ólætin út af móðgun Dr.
Keeneleyside stóðu sem hæst
þá tilkynnti Dr. Schacht að
annað ferðalag væri í vænd-
um og mætti þaðan vænta enn
fleiri atburða.
Hann fer frá Jakarta bcina
leið til Teheran sem gestur
stjórnarinnar í Iran.
¥
Það væri kannski ekki ó-
nýtt að fá hann hingað.
Mánudagsblaðfð
„Niðurselningurinn” í
Nýja Bíó
Loftur Guðmundsson, ljós-
myndari, bauð blaðamönnum
til sín á Bárugötu, til þess að
skoða hina nýju kvikmynd
hans „NLðursetningurinn“.
Þetta er önnur sögumynd
Lofts, og sú síðasta að eigin
sögn. Sjálfur hefur Loftur
annazt, kvikmynd^m, samið
söguna og stjórnað verkinu í
heild, en tekniskur ráðunaut-
ur er Valdimar Jónsson.
Brynjólfur Jóliannesson hef-
ur haft leikstjórn á hendi, auk
þess sem hann leikur aðal-
hlutverkið.
Efnið í myndina er sótt í
sögu landsins, f jallar um nið-
ursetning, líf hans og örlög
og afstöðu sveitafólksins og
hreppstjórans til þessara ves-
alinga, sem undir urðu í lífs-
baráttunni. Inn í aðalefnið er
svo fléttað dálitlu ástarævin-
týri milli fátækrar bóndadótt-
ur og prestsefnis sveitarinn-
ar. Hjónin að Glóru ásamt
syni þeirra koma mikið við
sögu og þá sérstaklega sonur
þeirra, sem hyggur sér a.uð-
unnar ástar bóndadótturinnn-
ar fátæku.
Loftur hefur lagt mikla
alúð við kvikmynd sína, og
eru í henni mörg allgóð atriði,
Framhald á 7. síðu.
Hvaðá aS gera í kvöld?
Margir lesendur Mánudagsblaðsins hafa komið að máli við
oss og farið þess á leit, að við birtum yfirlit yfir helztu
skemmtanir í höfuðborginni á sunnudagskvöldum.
Þar sem blaðið er komið á göturnar um 3 leytið á sunnu-
dagseftirmiðdögum, munum vér leitast við að verða sem
bezt við ósk lesc-nda, en birtum fréttir þessar án allrar á-
byrgðar.
Þáttur þessi verður undir nafninu fyrir ofan grein þessa:
KVIKMYNDIR:
Ganila Bíó: „Ævintýri og
söngvar." Walt Disney: Kl.
5, 7 og 9.
NýjaBíó: „Niðursetningur-
inn“. Brynjólfur Jóhannes-
son. Kl. 5, 7 og 9.
Tjarnarbíó: „Ást sem aldrei
dvín“. Phyllis Calvert, Mel-
wyn Douglas. Kl. 7 og 9.
„Bom verður pabbi“ kl. 5.
Austurbæjarbíó: „Neyðar-
ópið. Errol Flynn, Barbara
Stanwyck. Kl. 5, 7 og 9.
Hafnarbíó: „Aldrei fann hún
unnustann.' Edmund O’Brien,
Wanda Hendrix. Kl. 5, 7 og 9.
Trípólibíó: „Brúðarránið“,
Van Johnson, June Allyson.
Kl. 5, 7 og 9.
Stjörnubíó: „Draumgyðjan
mín“. Marika Rökk, Walter
Muller. Kl. 5, 7 og 9.
LEIKHÚS
Þjóðleikhúsið: „Dóri“ eftir
Tórnas Hallgrímsson. Kl. 8.
Leikfélag Reykjavíkur:
„Elsku Rut“ Kl. 8,30.
Cirkus Zoo: Dýrasýningar
o. fl. Flugskýli, Reykjavíkur-
flugvelli.
VEITINGAHÚS
Hótel Borg. Veitingar og
dans 7—11,30.
Sjálfstæðishúsið. Lands-
fundur Sjálfstæðisflokksins.
Breiðfirðingabúð. Dansleik-
ur, gömlu dansarnir.
Tjarnarcafé. V eitingar,
hljómsveit 9—11,30.
Borgarvirki Ii.í.
Framhald af 1. síðu.
burðarverksmiðjuna er að
ræða, má þó að öðru leyt-
inu segja, að hér sé við-
leitni í skynsamlcga átt.
Á HÉR AÐ KASTA
MÖRSYÐRINU?
Það leiðir af sjálfu sér,
að félag slíkt sem Borgar-
virlti h.f. getur ekki látið
stjórnniál almennt án af-
skipta, og niun það verða
Ijósara, þegar hinn rétti
tilgangur kemur í Ijós,
hvers það verður megnugt
á því sviði.
En er það ekki mjög svo
talandi tákn tímanna að fé-
sýslumenn skuli telja það
hagkvæmt í þjóðfélagi, scm
á að heita lýðræðislegt eða
„frjálst“, að stofna félag
með sýndartilgangi í stað
þess að láta sig fyllilega í
ljós. Nafnið „Borgarvirki“
segir miklu miklu meira
um tilgang félagsins, lield-
ur en það, sem stendur í
auglýsingunni um tilgang-
inn. Félagið á að vera virki
hér í Reykjavíkurborg fyr-
ir tapandi hagsmuni einka-
fyrirtækjanna í höggi við
áleitið ríkisvakl og spillta
samvinnustefnu.
En hvað gerist svo í þessu
nútíma Borgarvirki?
Verður þar kastað ein-
hverju pólitísku eða efna-
Icgu mörsyðri í haráttunni
við Vilhjálm Þór og hans
gangster-samvinnumenn ?