Mánudagsblaðið - 24.05.1954, Blaðsíða 2

2
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mániídagurinn 24. maí 1954
■ ■' ■■■■■— _■ "■ ■■■'■ ' .....»
Kouni, Skarphéðinn, Malin, Edda; Einar, Brynjólfur, Emilía, Margrét
LEIKFÉLAG REYKJA VIKUR
Eftir YÐAK EINLÆGAN
Leikstjóri: GUNNAK HANSEN
’en fremur ófimlegar tilraunir
til „shawisks stíls“ skjóti upp
kolli „á stundum“. Kímnigáfa
er óneitanlega fyrir hendi en
ekki vel unnið úr atriðunum,
sem bezt gætu orðið. Ástarat-
riðin (þau alvarlegri) eru
undantekningarlaust beint úr
þeirri ,,literature“, sem l>élt
fyrirstríðsvinnustúlkum vak-
andi heilar nætur og vakti hjá
þeim drauma, sem sjaldnast
rættust.
— O —
! Menn hljóta að skrifa allt
hið góða við uppsetningu leik
ritsins hjá Gunnari Hansen
leikstjóra. Leikritshandritið
sá ég ekki og veit þar af leið-
andi ekki leiðbeiningar höf-
undar í atriðum, sem snúa að
einstökum leikendum og svið
inu sjálfu. Það hlýtur að vera
nokkrum erfiðleikum bundið
að stjórna leikriti (8 persón
ur) með fjórum byrjendum,
tveim viðvaningum og tveim
þaulvönum leikendum. Hér
hefur furðanlega vel tekizt.
Bezt ritaða hlutverkið Malinu
Miðvikudagskvöld.
Höfundur leikritsins Gimb-
III, sem felur sig bak við dul-
nefnið „Yðar einlægur“, seg-
ir í stuttri greinargerð í leik-
skránni: „Ef Bemhard heit-
inn Shaw hefði samið þetta
leikrit, þá hefði það óneitan-
lega orðið betra“. Um sann-
leiksgildi þessarar setningar
skal ekki deilt, en hinsvegar
er það óneitanlega burðugt
af nýjum höfundi, að byrja á
því að likja sér saman við
Shaw, þótt ekki sé nema í
meinlausu gamni. Shaw samdi
nefnilega nokkur léleg leikrit
og hann var fyrstur allra til
að játa það, en „Yðar einlæg-
ur“ játar hvergi í téðri grein
að hann sé lélegur, heldur að-
eins það, að verr hefði varla
tekizt þótt hann væri einhver
annar en hann er, t.d. list-
fræðingur. Af hverju höfund-
Ur felur sig skal ekki sagt.
l>að er tiltölulega saklaust
að semja léleg leikrit, og þó
er þetta svo sem ekkert verra
en aðrar tilraunir til leikrit-
unar, og margt vel brúklegt.
Ekki er það stjómmálanna
vegna, sem hann felur sig,
ekki klúryrðanna (þau
eru ekki með) ekki kven- né
karlþjóðarinnar. Vart mun
það vera Bandaríkjanna
vegna nema þá McCarthys,
en ólíklegt er, að hann telji
sér það samboðið a. m. k. með-
an liann berst in solidum við
bandaríska herinn.
Nei, það er óþarfi fyrir höf-
undinn að felast. Leikritið er
ekki gott, en vera má, að ein-
hverntíma skapi ,,Yðar ein-
lægur“ sjónleik, sem réttlætt
getur tilveru sína á leiksviði
hjálparlaust. Það, sem rétt-
lætti sýninguna í kvöld, var
góð leikstjórn, og oft
mjög góður leikúr i tveim til
þrem hlutverkum. Sumir höf-
undar verða það sem kallað
er „fyrir áhnfum“ eldri meist
ara í listgreinum sínum. En
áhrifanna gætir þá oft mest í
almennu verkavali;þeir vinna
úr líkum verkefnum en alltaf
sjálfstætt, frumlega. Höfund-
ur Gimbils hefur einnig orðið
„fyrir áhrifum", en hann
vinnur ekki sjálfstætt og er
sjaldan fnunlegur, því að
mestu er efnið „lánað“ •—
hugmyndin, persónurnar,
orðaskiptin, og I þessu
tilfelli dulnefnið „Yðar
einlægur“ — „Yours sincere-
ly“. Kunnastur er meistari
Einlægur „Elsku Rut“ þótt
ivíða að skjóti einstökum per-
sónum hans, en „búlkinn“ fær
hann hjá ,,Rut“ þótt ótrauðar,
er annað mál. Margrét Ölafs-
dóttir er mjög skemmtileg í
hlutverki Eddu.
Hún nær mörgu ágætu
úr hlutverkinu, frjálsmann-
leg, unggæðisleg, framsögnin
skýr. Einar Ingi Sigurðsson,
Konni, tekur nokkuð djúpt á
árinni í glensinu, mætti
tempra hreyfingar og radd-
breytingar meira. Valdimar
Lámsson, Bárður, vinnur
samviskusamlega úr hlut-
verki sínu. Hlutverk Guð-
mundar Pálssonar, Ragnar,
hefur allt á móti sér og leikar-
inn getur þar lítið bætt úr.
Hlutverk sem þetta verða vön
um oft fótakefli og vonlaust
með öllu er óvanir eiga í hlut.
Líku máli gegnir um Eelgu
Bachnmnn, Jörgínu; hlutverl:
ið er hvorki fugl né fiskur,
ungfrúin óvön. Leiftri brá
fyrir hjá Birgi Brýnjólfssyni,
Klóa, stælgæa í orðsins fyrstu
merkingu, allendis ófeim-
inn og nokkuð góður.
Undirritaður telur ástæðu-
lítið og gagnslaust að átelja
Guðmmid, Einar og Helgu,
fyrir leikinn í kvöld. Hlut-
verkin voru hvert öðru hvim-
leiðara og vitanlega ofviða
nýliðum. Leikstjórinn hefur
náð furðu miklu úr leikritinu
í heild og leikendum. Um hitt
Konni, Einar Ingi Sigurffsson, Edda, Margrét Ólafsdóttir.
Bárður, Valdimar Lárusson,
Jörgina, Helga Bachmann.
Hádal er leikið af Emilíu
Jónasdóttur, allsnjallt hlut-
verk prýðilega túlkað, frúin
hressandi og f jörug, lifandi í
öllu amstri og áhyggjum dag-
lega lífsins, stolt á smáþorp-
ara vísu og smellin, skýr í
tali og létt í hreyfingum. Tví-
mælalaust bezta túlkun
kvöldsins. Brynjólfur Jóhann
esson, Skarphéðinn, kemst
þegar í byrjun í vandræði með
hlutverk sitt. Hlutverkið er
samt síður en svo vanda-
samt; þetta er fimmta
flokks hlutverk, furðu-
lega ómerkilega unnið, þótt
höfundur ætlist til mikils af
því. Spurningin er ekki hvort
leikarinn nái hlutverkinu,
heldur hvort hlutverkið nái
leikaranum. Brynjólfur per-
sónulega er það sterkur á
sviði, að Skarphéðinn sker sig
ekki að marki úr heildinni, en
hann verður samt ákaf-
lega óraunverulegur sleði,
drattast á milli fullur af
„reynslu“, góðlátlegur en al-
veg persónulaus. Leikarinn
bjargar þyí sem bjargað verð-
ur, en hvort það er þess virði
verður ekki deilt, að þótt brúk
legir kaflar séu í sýningunni,
þá er leikrituninni svo ábóta-
vant, að vafasamt verður að
fyrir leikritahöfunda að
senda inn svona unnin verk í
þeirri von að þau verði sýnd
sem hvatning fyrir íslenzka
leikritun. Gloppurnar og göt-
in voru of mörg til þess að
leikritið væri sýningarhæft.
Þetta gæti eflaust gengið úti
í sveitunum, en sem sýnishorn
af leikmennt höfuðstaðarins
getur það ekki gengið.
Leikritavalsnefnd Leikfé-
lags Reykjavíkur ber ábyrgð
á þessum mistökum. Sé þetta
tilraun til fjáröflunar, þá er
of langt' jjengið í „meþót-
unni“, sé þetta hvatning til
innlendrar leikritunar er
þctta hættulegt og allir sjá,
að þctta er ekki dýrkun list-
arinnar 1 nokkurri mynd.
Herra ,,Ei:ilægur“ er sýni-
lega hrifinn áf zjálfurn sér og
Shaw, en, þvi miður, sér mað-
ur ekki stóra ástæðu til’þess
að ,,samhrífast“ honum i því
fymiefnda. Að öllu athúguðu
má segja að leikár L. R., sem
hófst á „Undir heillastjöniu“
hafi endar undir óheilla-
stjörnu, þótt brúklegar sýn-
ingar hafi verið á milli.
A. B.
SOKKAR
HEIIJISÖLU BIKGUIK
ÍSLENZK-ERLENDA VÉRZLUNARFELAGIÐ H.F.
Garðastræti 2—4. Sími 5333.