Mánudagsblaðið - 11.07.1955, Qupperneq 4

4
MÁNUDAGSBLAP8) v
Mátmdagur lli ;■ júlí -1956 >!
MANUDAG**1 *“■“
Ritstjóri og ábyrgSarmaður: Agnar Bogason.
i ;-'
BlaSið kemur út á mánudögum. — Vcrð 2 kr. í iausasölu.
Afgreiðsla: Tjarnarg. 39. — Sími ritstj. 3496.
Prentsmi&ja Þjóðviljans b.J.
Knattspyrmiyfirvold og landsleikir
Þeir sem áhuga hafa á knattspyrnu, hafa velt einni spurn-
ingu fyrir sér undanfama daga: hvað gekk að íslenzka lið-
jnu í landsleiknum við Dani? Þessari spumingu er ekki auð-
svarað í einstökum atriðum, en marga grunar, að hér hafi
yerið um þrjár meginástæður að ræða. I fyrsta lagi óvissa
og klauf askapur þeirra er. ákváðu hver jir skyldu leika. í öðm
iagi mjög mikill skortur á sajnæfingu og í þriðja lagi per-
sónulegur rígur og stolt einstaka leikmanna. Kveður svo
rammt að hinu síðastnefnda, að ótrúlegustu sögusagnir em
á lofti.
Hvað svo sem rétt kann að vera í þessum málum, þá er
það víst, að hér þarf skjótra umbóta við. Knattspymuyfir-
völdin verða að gerbreyta afstöðu sinni til landsleikjanna.
Hlutdrægni í garð einhvers félaganna verður að hverfa.
Nefnd hlutlausra kunnáttumanna á sviði knattspyrnunnar
verður að athuga hvem mann nákvæmlega, áður en hann
er ráðinn til leiks. Ef landsleikur er að sumri, ber að velja
rnennina haustið áður og æfa þá saman vel. Strax og vorar
nóg til þess að keppni á velli getur hafizt, verða þeir, sem
fyrir vali verða að hefja æfingar.
Það er ekki nóg að ryðja saman ókunnum mönnum mán-
uði fyrir landsleik og ætlast til um leið að úr þeim fáist
brúklegt landslið. Keppnin við Dani hefur leitt það í ljós,
Krafa almennings er: veljið í landslið af meiri natni og
æfið mennina vel, áður en þeir fara á völlinn.
★
Tíminn og spilllir ráSherrar
Tíminn bölsótast síðustu daga út af upplýsingum Mánu-
Öagsblaðsins um veizluhöld ráðherranna í ráðherrabústaðn-
íim við Tjarnargötu. Hafa þeir dr. Kristinn og Eysteinn
Jcnsson haldið brúðkaup dætra sinna í opinberam sölum
pg algeru heimildarleysi.
Tíminn reynir af veikum mætti að klóra yfir þessa lág-
kúrulegu spamaðartilraun „launalítilla ráðherra" og nefn-
ir dæmi um það, að brezkir ráðherrar geri slíkt hið sama.
Þetta eru hrein ósannindi. Brezkur almenningur hefur aug-
un betur opin en svo gagnvart trúnaðarmönnum þjóðarinn-
ar, að hann hleypi þeim upp með bruðl á opinberam eignum.
Tíminn reynir enn, að fá almenning til þess að trúa því, að
láðherrar þessir hafi greitt öll útgjöld við þessar veizlur.
Almenningur er ekki svo vitlaus, að trúa því, af þeirri
einni ástæðu, að reynslan í þessum efnum, sérstaklega af
ráðherrum og öðram opinberam starfsmönnum úr Fram-
sóknarflokknum síðari árin, sýnir ekkert nema bruðl og
öhóf gagnvart eignum ríkisins, þótt ekki sé dýpra tekið í
árinni. Rökfærsla Tímans er sú, að rekstur einhverra „einka-
fyrirtækja“ og lífsvenjur „nýríkra“ manna komi endanlega
niður á þjóðfélaginu!!! Þarna fer Tíminn inn á þá braut,
sem honum er bezt að halda sig frá. Það eru fyrirtæki eins
og SÍS, sem koma niður á þjóðinni og þröngva að kosti
hennar. SlS leikur sér með sparifé landsmanna, byggir og
kaupir, kúgar og byltir um frjálsu framtaki. Aðferðir og
allur starfsferill forráðamanna SÍS nálgast svo mjög bola-
brögð einokunarhringa í Bandaríkjunum, að nær má ekki
á milli sjá. En Bandaríkjamenn sáu hættuna og þingið lagði
bann við slíkum aðferðum í verzlunarlífinu.
Það er þetta sem íslenzku stjómarvöldin ættu að gera
áóur en það er um seinan.
Ólafur Hansson, menntaskólakennari:
Leitum ekki langt yíir skammt
m I '<* ■ - ’■ ■ ■ ‘ r
“ i; iisoiib;-.:
Aldrei : hafa Islendingar
ferðazt eins mikið og á und-
anfömum árum. Þúsundir
manna fara nú árlega til út-
landa, það er hætt að vera
nein nýlunda að rekast Reyk-
víkinga í Piccadilly eða á
Champs Elysées. Um þessi
ferðalög til útlanda er í sjálfu
sér ekki nema gott eitt að
segja, það er enginn vafi á
því, að margir íslendingar fá
víðari sjóndeildarhring af því
að hleypa heimdraganum, þó
að mér sé ekki grunlaust um,
að sumir hverjir gefi veit-
ingahúsum eða búðargluggum
mestan gaum í útlandinu. Og
stimdum, þegar ég hef verið
að rekast á íslenzkt ferðafólk
úti í löndum, hefur vaknað
hjá mér sú spurning, hve
margt af þessu fólki hafi
nokkra sinni á ævinni komið
á þá dásamlegu staði, sem er
að finna hér í næsta nágrenni
Reykjavíkur. Eg er sannfærð-
ur um, að það er ekki nema
örlítið brot af þeim fjölda,
sem er orðinn þaulkunnug~ur
í London, París eða suður á
Rívíreu.
Það er alveg furðulegt, hve
margir víðförlir Islendingar
eru fáfróðir um sitt eigið
land. Þekking þorra fólks hér
í Reykjavík á Islandi sjálfu
er takmörkuð við það, sem
sézt út um glugga á bílum
sem þjóta eftir rykugmn
þjóðvegum. Að vísu hafa ís-
lenzku ferðafélögin unnið gott
starf með því að skipuleggja
ferðir tun byggðir og óbyggð-
ir landsins. En kunnugir
menn hafa sagt mér, að það
sé ekki ýkja mikill hluti Reyk-
víkinga, sem fari í þessar hóp
ferðir, það sé sama fólkið ár
eftir ár, sem fari í slíkar ferð-
ir. Mikið af íslenzku miðstétt-
arfólki sparar við sig ferðir
innanlands, það er að safna
í sjóðinn til næstu utanfarar
og þá stundum öllu meir til
að geta keypt eitthvert rasl
í útlandinu, en til að fá ein-
hvem menningarauka af
ferðunum. —
Hvernig væri nú, ef eitt-
hvað af þessu ferðafólki
breytti nú einu sinni til og
reyndi að kynnast næsta ná-
grenni Reykjavíkur áður en
lengra er haldið? Það kostar
lítið, og ég þori að fullyrða,
að í aðeins 20—30 km f jar-
lægð frá Reykjavík eru stað-
ir, sem era meðal hinna feg-
urstu í Evrópu, en það eru
áreiðanlega ekki nema nokk-
ur hundruð Reykvíkinga, sem
hafa litið þá augum.
Það af þessum svæðum,
sem flestir hafa hafa líklega
farið eitthvað um, er svæðið
austur af Kaldárseli, en þang-
að er nú akfært. Þó er ég
viss um, að það er ekki nema
lítið brot af Reykvíkingum,
sem hefur komið þangað, og
ég hef hitt roskna bílstjóra,
sem hafa ekið rnn nágrenni
Reykjavíkur í áratugi og vita
þó ekki hvar Kaldársel er.
Fegurstu staðirnir á þessu
svæði eru þó ekki við Kaldár-
sel sjálft, heldur litlu aust-
ar. Nokkurra minútna gang
frá Kaldárseli er Helgadalur.
Þessi litli dalur er hrein
perla, mér þykir hann einn
fegursti staður á Suðvestur-
landi og því fegurri, sem ég
sé hann oftar. Þama liggja
iðgrænar grandir að lítilli
tjöm í dalbotninum, en vest-
an við dalinn eru brattir
hamrar, þar sem hið fegursta
blómskrúð vex á klettastöll-
unum. Þarna er maður kom-
inn langt frá öllum ys og þys.
I þesum litla dal, sem er
tæpa 20 kílómetra frá
Reykjavík er ekkert, sem
minnir á byggð í þessu landi,
hann er sennilega að mestu
eins og þegar landið var ó-
byggt og ósnortið. Eg hef oft
furðað mig á, að Reykviking-
ar skuli ekki fyrir löngu hafa
uppgötvað þennan undur-
fagra stað svona rétt hjá höf-
uðborginni og að þangað skuli
ekki liggja straumur fólks
um helgar. En þarna hef ég
oft verið í blíðskaparveðri á
sunnudögum án þess að rek-
ast á nokkum mann. Og satt
að segja er það að sumu leyti,
gott, að daíurinn skuli fá að
ver í friði, en engu að síður
er ég hissa á því, hve lítið er
farið þangað, hvort sem það
stafar af fáfræði eða tóm-
læti.
Skammt austur af Helga-
dal eru Valahnúkar, einkenni-
lega gróteskir tindar, sem
sjást vel sums staðar úr
Reykjavík. Við þessa hnúka
er Valaból, sæluhúsið, sem
Farfuglar hafa útbúið í helli,
sem rúmar allmarga menn.
Farfuglar eiga heiður skilið
fyrir starf sitt á þessum stað,
þeir hafa gert mikið til að
prýða nágrenni sæluhússins,
plantað þar tré og skrúðblóm.
Brekkurnar við Valaból eru
einnig með fegurstu stöðum í
nágrenni Reykjavíkur, en að
Farfuglum undanskildiun
hugsa ég, að þeir Reykvíking-
ar séu ekki ýkja margir, sem
þangað hafa komið. Nöfn þau
sem getur að líta í gestabók
Valabóls eru að minnsta kosti
aðallega Farfuglar og svo fá-
einir Hafnfirðingar, en þeir
kunna betur að meta þetta
fagra svæði en Reykvíkingar.
Frá Valabóli er tilvalið að
fara ýmsar gönguferðir til
fagurra og sérkennilegra
staða þar í nágrenninu. Stutt
er að fara á hæstu strýtur
Valahnúka, og það getuf ver-
ið skemmtilegt smáklifur,
þetta eru eins og Alpatindar
í míníatúr. Heldur meira
fjallamannabragð er að því
að ganga á Helgafell eða Hús-
fell, en á bæði þau fell er stutt
frá Valabóli. Mér finnst þó
enn fegurri staðir vera norður
af sæluhúsinu. Þar er Búr-
fellsgjá, sérkennileg gos-
sprunga, sem einhvemtíma
fyrir Islands byggð hefur
spúð eldi og eimyrju yfir ná-
grennið. Það mætti segja mér,
að Reykvíkingar mundu
skipuleggja hópferðir til að
sjá þessa gjá, ef hún væri
austur á Fljótsdalshéraði eða
vestur á Fjörðum. En hún er
hér í næsta nágrenni okkar,
og í mesta lagi slæðast þangað
tvær eða þrjár hræður um
helgar. Þegar búið er að
skoða Búrfellsgjá er tilvalið
ganga norður með hömrun-
um, sem taka við skammt f rá
gjánni. Þeir hamrar eru ein-
hverjir þeir sérkennilegustu
hér á landi. Sums staðar slúta
þeir fram á löngum svæðum,
svo að ganga má undir þeini
eins og þaki. Mér þykja þess-
ir hamrar stóram fegurri og
sérkennilegri en t. d. Dverg-
hamrar á Síðu, en f jöldi Reyk-
víkinga hefur gert sér ferð
þangað austur. En þessa
fögra og einkennilegu hamra
í námunda við okkur látum
við eiga sig, og tiltölulega fá-
ir Reykvíkingar hafa séð þá.
Þangað er þó ekki nema um
það bil klukkustundar ferð
frá Reykjavík ef tekinn er
bíll upp í Sléttuhlíð eða
Kaldárbotna. Og rétt norður
af hömrunum er enn einn ein-
kennilegur staður, sem marg-
ir Hafnfirðingar hafa séð, en
furðu fáir Reykvíkingar. Það
er Gjáarrétt, mikil f járrétt á
grundunum norður af hömr-
unrnn. Sérkennilegast er
vatnsbólið við Gjáarrétt. K
þessum slóðum er yfirleitt
ekki drykkjarvatn að finna
nema í Kaldá, sem reyndar
hverfur furðu fljótt í hraun-
ið. En þarna við réttina er
djúþ gjá, og þar er'vatnsbói,
sem aldréi þrýtur. Ganga
þarf niður allmörg þrep til
að komast niður að vatninu
og þar niðri er hálfgert myrk-
ur, manni finnst að komið sé
burt úr dagsljósinu og niður
í iður jarðar. Eg þekki jafn-
vel fólk, sem ekki hefur þor-
að niður í gjána að vatninu.
Þetta einkennilega vatnsból
leynist furðuvel, ég þekki
fólk, sem komið hefur að Gjá-
arrétt og leitað þess, en ekki
fundið, og þó er það aðeins
fáa faðma frá réttinni.
Fjöldi Reykvíkinga hefur
ekið Krísuvíkurveginn og við
þann veg er víða fagurt. En
tiltölulega skammt frá vegin-
um eru ýmsir fagrir staðir,
sém ekki sjást, þegar ekið er
um hann. En vegurinn auð-
veldar mönnum mjög að kom-
ast á sérkennilega staði, sem
Framhald á 7- síðu.