Morgunblaðið - 24.06.2005, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 24. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
22 drengjum frá Pakistan, sem sendir höfðu verið til
Sameinuðu arabísku furstadæmanna til að starfa sem
úlfaldaknapar, var í vikunni komið aftur til heimkynna
sinna. Drengirnir, sem eru á aldrinum þriggja til fimm-
tán ára, komust til síns heima á grundvelli samstarfs
Barnahjálpar Sameinuðu þjóðanna (UNICEF) og
stjórnvalda landanna tveggja.
Sala á börnum er þekkt vandamál í Pakistan og er fá-
tækum fjölskyldum borgað fyrir að senda börn sín til
útlanda til að keppa í úlfaldakapphlaupi sem er vinsæl
íþrótt við Persaflóa. Á fréttavef BBC er því lýst að
börnin búi við hrikalegar aðstæður sem líkist helst
fangelsum. Þeim sé gefið of lítið að borða til að þau
haldist létt og séu þar með betri knapar. Einnig er því
haldið fram að börn slasist illa og látist oft á tíðum þeg-
ar þau detta af baki. Drengirnir 22 voru sendir í barna-
hjálparmiðstöð í austurhluta Pakistan og þótti þeim
sem þar tóku á móti þeim átakanlegt að sjá að engir
foreldrar voru mættir til að sækja þá. Nú vinna stjórn-
völd að því að finna fjölskyldur drengjanna og hafa
heitið því að borga fyrir menntun þeirra hafi foreldr-
arnir ekki tök á því.
Nýlega var lagt bann við því að börn yngri en 16 ára
og þau sem vega minna en 45 kíló séu úlfaldaknapar,
og síðan hafa Sameinuðu arabísku furstadæmin hafist
handa við að uppræta þennan vanda. Talið er að 2.800
börn starfi sem úlfaldaknapar í landinu og að 70%
þeirra séu frá Pakistan. Nú þegar bíða 270 þeirra þess
að komast til heimkynna sinna í sérstökum búðum á
vegum stjórnvalda þar í landi.
AP
Úlfaldaknöpum komið til síns heima
kjósa Rafsanjani til að tryggja við-
hald umbóta í landinu. „Hver er
ástæða þess að fólk telur að það að
hann komist aftur til valda breyti
einhverju? Að fá Rafsanjani í for-
setastól er framhald af gamla rík-
inu.“
Hún sagði einnig óþarft fyrir fólk
að hafa áhyggjur af því að hugsan-
legur sigur Ahmadinejad yrði til
þess að þær umbætur sem orðið hafa
undir stjórn núverandi forseta, Mo-
hammad Khatami, verði afturkallað-
ar og sakar framboð Rafsanjani um
að dreifa hræðsluáróðri þess efnis.
„Þeir reyna að vinna sér atkvæði
með því að segja að kjósir þú hann
ekki þá komist talibanastjórn til
valda. En staða samfélagsins í Íran
er ekki þess eðlis að slík talibana-
stjórn gæti komist á. 60% háskóla-
nema eru konur. Femínistahreyfing-
in er mjög öflug. Ég er sannfærð um
að fólk hér mun verja það frelsi sem
það hefur þegar öðlast. Sama hvað
það kostar þá mun fólk verja frelsið,“
sagði Ebadi.
Teheran. AFP. | Seinni umferð forseta-
kosninganna í Íran fer fram í dag og
stendur valið milli þeirra tveggja
sem fengu flest atkvæði í fyrri um-
ferðinni, harðlínumannsins Mahmo-
ud Ahmadinejad og Akbar Hashemi
Rafsanjani, fyrrverandi forseta
landsins, sem sagður er hófsamari.
Margir hafa sniðgengið kosningarn-
ar í mótmælaskyni við að frambjóð-
endur þurftu samþykki klerkaráðs-
ins til að fá að bjóða sig fram. Flestir
umbótasinnar voru þar með útilok-
aður frá framboði og allar konur.
Shirin Ebadi, friðarverðlaunahafi
Nóbels, er meðal þeirra sem snið-
gengu kosningarnar og varði hún þá
afstöðu sína í viðtali við AFP-frétta-
stofuna í gær. Sagðist hún ekki kjósa
vegna þess að kosningarnar í heild
sinni væru ólögmætar að hennar
mati. „Ég hef mótmælt kosningalög-
unum frá upphafi. Eini möguleikinn
sem ég sé í stöðunni er borgaraleg
óhlýðni, það er það minnsta sem við
getum gert. Kosningarnar eru ekki
réttlátar því þær eru ekki frjálsar.“
Ebadi gerði lítið úr bollalegging-
um þess efnis að mikill hugmynda-
fræðilegur munur sé á frambjóðend-
unum tveimur, Ahmadinejad og
Rafsanjani, og að nauðsynlegt sé að
Ebadi segir
kosningarnar
ólögmætar
Shirin Ebadi
Seinni umferð
forsetakosninga í
Íran í dag
LJÓST er að í Evrópusambandinu
(ESB) fer nú fram grundvallarum-
ræða um framtíð sambandsins og
það verður að laga sig að breyttum
aðstæðum eigi almenningur að öðl-
ast trú á það á nýju, að sögn Tony
Blairs, forsætisráðherra Bretlands.
Hann flutti ítarlega ræðu á þingi
Evrópuþingsins í Brussel í gær og
rakti þar skoðanir sínar á þeirri
stöðu sem komin er upp eftir að kjós-
endur í Frakklandi og Hollandi höfn-
uðu stjórnarskránni og leiðtogunum
aðildarríkjanna mistókst að ná sam-
komulagi um fjárlög.
Blair sagði að gera yrði félagslegt
kerfi ESB nútímalegra og skilvirk-
ara. „Enn og aftur hafa sumir gert
því skóna að ég vilji leggja niður evr-
ópska samfélagsmódelið. En segið
mér, hvers konar samfélagsmódel er
það sem lætur 20 milljónir manna
vera án atvinnu í Evrópu, sem sættir
sig við að framleiðni sé minni en í
Bandaríkjunum, sem horfir upp á að
fleiri ljúki háskólaprófi í náttúruvís-
indum í Indlandi en í Evrópu, sem
lætur allt þetta viðgangast og jafn-
framt að allir mælikvarðar sem not-
aðir eru á nútímalegan efnahag, al-
menn starfshæfni, staða rannsókna
og þróunar, fjöldi nýrri einkaleyfa,
staða upplýsingatækni, allt sé þetta
á niðurleið, ekki uppleið?“ spurði
ráðherrann.
Hann sagði að markmið sam-
félagsmódelsins í álfunni ætti að
vera að auka samkeppnishæfnina,
gera fólki kleift að takast á við við-
fangsefni hnattvæðingarinnar. Blair
rifjaði upp að leiðtogar sambandsins
hefðu á síðustu árum samþykkt
skýrslur og fagrar yfirlýsingar um
að fjárfesta í vísinda- og tækniþróun,
umbótum á vinnumarkaði, mennta-
málum og fleiri framfaramálum. En
efndirnar hefði skort. Sagði ráð-
herrann að almenningur í ESB hefði
orðið fyrir vonbrigðum með pólitíska
leiðtoga sína og óttaðist framtíðina í
heimi þar sem breytingar væru óum-
flýjanlegar. „Erum við að hlusta [á
fólkið]? Höfum við pólitískan vilja til
að fara og ræða við fólk svo að það
fari að álíta að forysta okkar sé hluti
af lausninni en ekki vandanum?“
spurði Blair.
Misjöfn viðbrögð þingmanna
Bretar taka við forystu í ESB 1.
júlí og hefur Blair verið að kynna
stefnumið sín þá sex mánuði sem
Bretar fara með forystuna. Þegar
ráðherrann sagði að hann hefði alltaf
verið „eldheitur Evrópusinni“ og í
upphafi stjórnmálaferils síns gengið
í berhögg við þáverandi stefnu
Verkamannaflokksins í þeim efnum
gerðu sumir þingmenn hróp að hon-
um. En margir klöppuðu og gerðist
það oftar en einu sinni.
Blair sagði að þrátt fyrir áföll yrði
að standa við fyrirheit um að ræða
aðild við ríki eins og Króatíu og
Tyrkland. Efla yrði efnahag álfunn-
ar til þess að hún gæti orðið öflugur
og virkur þátttakandi að því að
skapa heim framtíðarinnar, að sjálf-
sögðu í góðu samstarfi við Bandarík-
in en einnig með nægilega getu til að
taka eigið frumkvæði.
„Slík Evrópa – með efnahag sem
verið væri að nútímavæða, þar sem
öryggi væri treyst með markvissum
aðgerðum jafnt innan landamær-
anna sem utan – yrði sjálfsörugg
Evrópa. Hún yrði nægilega sjálfs-
örugg til að líta ekki á stækkun sem
ógnun, eins og aðild sé ferli þar sem
gömlu aðildarríkin tapa en þau nýju
hagnast, heldur einstakt og sögulegt
tækifæri til að skapa stærra og öfl-
ugra samband.“
Ef stækkunarferlið stöðvaðist
myndi að vísu vera hægt að bjarga í
bili fáeinum störfum og fyrirtækjum,
koma í veg fyrir einhverja brott-
flutninga fyrirtækja til landa utan
ESB. En ekki til lengdar. „Og á með-
an yrði Evrópa þrengri í sniðum,
innhverfari og þeim myndi vaxa fisk-
ur um hrygg sem ekki hylla hefðir
Evrópuhugsjónanna heldur sýn úr-
eltrar þjóðernishyggju og útlend-
ingahaturs.“
Útilokað að bíða með að taka
á landbúnaðarstyrkjunum
Hann sagði að ESB snerist um
gildi, um samstöðu milli ríkja og
þjóða, ekki einvörðungu um sameig-
inlegan markað þar sem menn
stunduðu viðskipti heldur sameigin-
legt, pólitískt svæði þar sem menn
ættu samskipti sem borgarar. „Ég
myndi aldrei sætta mig við Evrópu-
samband sem væri eingöngu efna-
hagsbandalag,“ sagði breski for-
sætisráðherrann. En ekki ætti að
saka þá sem hvettu til breytinga á
sambandinu um að hafa svikið Evr-
ópuhugsjónina. Ekki væri hægt að
fresta umbótum, ekki hægt að bíða
til 2014 eftir því að taka á þeim vanda
að 40% af öllum sameiginlegum út-
gjöldum ESB færu til að styrkja inn-
lendan landbúnað.
„Umræðan um Evrópu ætti ekki
að byggjast á því að menn skiptist á
móðgunum og ekki vera á persónu-
legum nótum,“ sagði Blair. „Hún
ætti að vera opin og hreinskilnisleg
skoðanaskipti … Málið snýst ekki
um val milli „Evrópu hins frjálsa
markaðar“ andspænis Evrópu fé-
lagslegrar samhjálpar, milli annars
vegar þeirra sem vilja snúa aftur til
gamla efnahagsbandalagsins og ann-
arra sem trúa á pólitíska sameiningu
Evrópu.
Það er ekki aðeins röng framsetn-
ing. Hún er sett fram til að hræða þá
sem vilja breytingar í Evrópu og sett
fram til að láta þrá eftir breytingum
líta út eins og svik við Evrópuhug-
sjónina.
Þannig er reynt að loka á raun-
verulegar umræður um framtíð Evr-
ópu með því að segja að þeir sem
krefjist umræðna séu með því að
vinna gegn Evrópuhugsjóninni …
Hugsjónir lifa af með því að taka
breytingum. Þær deyja ef tregðulög-
málið er látið hafa yfirhöndina þegar
takast þarf á við breytingar,“ sagði
Tony Blair, forsætisráðherra Bret-
lands.
Ekki svik við Evrópuhug-
sjón að ræða breytingar
Reuters
Tony Blair, forsætisráðherra Bret-
lands, ávarpar Evrópuþingið í gær.
’Höfum við pólitískanvilja til að fara og ræða
við fólk svo að það fari
að álíta að forysta okkar
sé hluti af lausninni en
ekki vandanum?‘
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Fíladelfíu í Mississippi. AFP. | Edgar
Ray Killen, fyrrum liðsmaður sam-
takanna Ku Klux Klan í Bandaríkj-
unum, var dæmdur til 60 ára fang-
elsisvistar í gær, en hann var
fundinn sekur um það fyrr í vik-
unni að hafa lagt á ráðin um morð
á þremur baráttumönnum fyrir
réttindum
blökkumanna í
Mississippi árið
1964.
Killen var
dæmdur til tutt-
ugu ára fang-
elsisvistar fyrir
hvert morðanna
og skal hann af-
plána hvern
dóminn á fætur
öðrum. Killen er áttræður og við
slæma heilsu og sagði dómarinn,
er hann kvað upp dóminn, að það
væri honum síður en svo ánægju-
efni en lögin gerðu ekki ráð fyrir
að tekið væri tillit til aldurs sak-
felldra manna við ákvörðun refs-
ingar yfir þeim. Þá sagðist hann
verða að taka tillit til þess að þrír
menn hefðu týnt lífi í umræddu
máli.
Bíómynd með
Gene Hackman
Athygli vekur að Killen skuli
dæmdur fyrir glæp sem framinn
var fyrir 41 ári. Eftirmál morð-
anna á þremur ungum mönnum,
sem höfðu beitt sér fyrir auknum
réttindum bandarískra blökku-
manna, urðu efni í kvikmynd árið
1988 með þeim Gene Hackman og
Willem Dafoe í aðalhlutverkum.
Myndin hét Mississippi Burning og
var í leikstjórn Bretans Alans
Parker. Morðin á ungu mönnunum
þremur – Michael Schwerner,
Andy Goodman og James Chaney
– höfðu í för með sér sérstaka
lagasetningu um mannréttindi
blökkumanna árið 1964.
Fékk sextíu
ára fangels-
isdóm
Edgar Ray Killen