Mánudagsblaðið - 11.02.1974, Blaðsíða 5

Mánudagur 11. febrúar 1974
Mánudagsblaðið
5
ÞEIR HÖFÐU SÍÐASTA ORÐ-
IÐ í ERFÐASKRÁNNI
Gamla orðtakið „Sá hlær best
sem síðast hlær," hefur oft og
tíðum ásannast í hinum kynd-
ugu fyrirmælum, sem karlmenn
hafa sett í erfðaskrár um það, á
hvern hátt þeir vilji að þeir
verði konum sínum eða hjákon-
um sem eftirminnilegastir.
MILLI ALLRA
ÁSTMEYJANNA
„Ollum mínum jarðnesku
eignum skal skipta jafnt á milli
alLra þeirra kvenna sem geta
sannað að þær hafi verið ást-
meyjar mínar, þó ekki hafi ver-
ið nema um smátíma," stóð í
erfðaskrá kaupsýslumanns eins í
Pennsylvaníu. Óþarft er að taka
fram, að lögfræ-ðingar mannsins
Ientu í töluverðum erfiðleikum,
þegar til framkvæmdanna kom
á svo víðtæku ákvæði.
Erfðaskrár kvæntra manna
sem ókvæntra — ekki sízt kven-
hatara og sérvitringa af öllu
tagi — eru oft undarlegur lestur.
Sumar hafa lýst heiftrækni og
Iangrækni, aðrar þakklátsemi, en
allar hafa þær sennilega lýst við-
horfi hins látna til kvenkynsins
í heild.
mælti svo fyrir í erfðaskránni,
að konan sín fengi ekki eitt
sent — nema því aðeins að hún
á dánardegi hans hvert ár gengi
berfætt að kveldi til næsta bæj-
ar, stigi upp á kassa, kveikti á
kerti og hrópaði hástöfum: „Ef
málbeinið á mér hefði verið
styttra, hefði líf mannsins míns
orðið Iengra." Efnaður ítalskur
aðalsmaður hefur verið í hefnd-
arhug, þegar hann arfleiddi kon-
una sína að 50.000 dollurum
,æneð því skilyrði, að hún gengi
í nunnuklaustur til æviloka og
liggi á bæn um frið handa sálu
minni."
Þess eru líka dæmi, að mönn-
um sem hafa átt konur, sem
hafa haldið fram hjá þeim, hef-
ur tekizt að jafna metin. Hugs-
ið ykkur til dæmis hvílíkt áfall
það hefur verið fyrk ekkjuna
sem hlustaði hátíðlega meðan
erfðaskrá mannsins hennar var
lesin, að heyra, að hann arfleiddi
hana að elskhuga hennar —
og svo vitneskjuna um að hann
hefði ekki verið þessi blindi
aulabárður, sem hún hafði hald-
ið! Annar auðugur, en slægvit-
ur eiginmaður eftidét konu
sinni 500 dollara. En ef hún
mannsins í New Yersey: „Eig-
inkonu minni Onnu (sem er til
einskis nýt) læt ég ekki eftir
nema einn dollara." Annar ó-
ánægður eiginmaðut arfleiddi
konu sína ekki nema að einum
dollar sem refsinigu fyrir það,
að hún hefði stolið of miklu úr
vösum hans. Skozk hagsýni
blandin kaldrifjuðu raunsæi kom
fram hjá Glasgow manninum,
sem lét konu sinni ekki eftir
meiri peninga en svo, að nægði
fyrir einum vasaklút til að þerra
burt tárin.
GÖMUL SAGA
En eins og áður er getið, er
hefnigirni af þessu tagi ekki ný
sem hann hefur viljað festa á
blað, hefur hann verið, maður-
inn, sem árið 1791 setti þessa
klausu í erfðaskrá sína: .JVfeð
hliðsjón af því, að mig hefur
hent það böl að vera kvæntur
Elísabetu sem hefur síðan hún
giftist mér, gert allt sem henni
gat hugkvæmzt til að kvelja
mig, og með hliðsjón af því að
guð á himnum virðist hafa sent
hana inn í þennan heim í þeim
eina tilgangi að koma mér út
úr honum . . . Iæt ég téðri
konu minn, Elísabetu, í arf fjár-
upphæð, sem nemtir einum skild
ingi."
SÆT ER HEFNDIN
Þó að sumir eiginmenn hafi
viljað tryggja það, að konur
þeirra giftust ekki aftur, eru
þó hinir líka til, sem hafa reynt
að búa svo um hnútana, að það
væri einmitt það sem gerðist.
Einn úr síðari flokknum arf-
leiddi konu sína að öilum sín-
um eigum, að því tilskyldu, að
hún giftist aftur, af þeirri ein-
földu ástæðu að hann vildi vera
viss um að einhver annar mað-
ur ætti „jafn auma ævi og ég
hef átt."
Fyrir kemur að sveimhuga
arfleiðendur láta konur sínar
fylgja með arfinum. Til dæmis
arfleiddi kaupmaður í Chicago
aðalritara sinn að bæði konu
sinni og fyrirtækinu. Sem bet-
ur fer fyrir alla aðila lét konan
sér þetta vel líka, svo líklega
hefur hér verið um hagkvæma
samsteypu að ræða.
YMS skilyrði
En ekki fór eins vel, þegar
kaupsýsliumaður í Liverpool til-
nefndi einn vinsinn sem skipta-
ráðanda arfsins. í erfðaskránni
lét hann í Ijós þá ósk að arf-
leiða vin sinn „að dýrmætustu
Framhald á 6. síðu.
af nálinni. Fullur af beizkju,
<$>-
VIGGÓ ODDSSON skrifar frá S-Afríku:
R0SA FISKUR
IIÖRÐ SKILYRÐI
Fyrir nokkrum árum lézt í
Los Angeles maður, sem eftirlét
tveimúf Ninkonum sínum 300
dollara á ári til æviloka. En
gjöfinni fylgdi smáklausa með
eftirfarandi skilyrði: „Öllum út-
borgunum skal samstundis hætt,
ef önnurhvor þeirra trúlofast,
giftist eða lifir með karlmanni
utan hjónabands . . . eða Iifir
lífi, sem telja megi ósiðlegit eða
ósæmilegt frá félagslegu sjónar-
miði, eða þá neytir tóbaks eða
áfengis."
DANSAÐ Á
GRÖFINNI
Ekki fer á milli mála, að lista
maður nokkur, hollenskur, hefur
Iitið viðkvæmu hjarta á allar
stúlkur, sem settust á brúðar-
bekkinn. Samkvæmt erfðaskrá
hans skyldi hver sú stúlka í
heimabæ hans, sem giftist í
kirkju, fá ríkulegan heiman-
mund — enda skyldi bæði brúð-
ur og brúðgumi og allir brúð-
kaupsgestir dansa á gröf hans
strax að athöfninni lokinni.
HEFND EÐA ÁST?
Oft er það, að þeir sem búið
hafa við konuríki í þessu lífi,
hlæja að konum sínum, þegar
þeir eru komnir hinum megin
grafar. Hann hefur verið lang-
giftist aftur, átti hinn nýi eigin-
maður hennar að fá 1.000 doU-
ara, af því að „Sá sem fær kon-
una, á það skilið."-
FURÐULEGHEIT!
Jafnvel eiginmenn, sem gætu
virzt ónízkir, eiga það tU a
binda erfðaskrár sínar fáránleg-
um skilyrðum. Til dæmis arf-
leiddi einn maður konu sína að
vænni fúlgu — en hún mátti
aðeins nota peningana til að
kosta sína eigin útför. Annar
veUauðugur en langrækinn eig-
inmaður lét konu sinni eftir
250.000 dollara í arf, en þó með
því skilyrði að næstu tíu árin
eftir lát hans skyldi hún eyða
tveim tímum dag hvern við
gröf hans — sem telja mætti
næga refsingu út af fyrir sig —
en sér til samlætis yrði hún að
taka með sér hjákonu hans, „sem
ég hef ástæðu til að ætla að
hún hafi enn meiri andstyggð
á en sjálfum mér."
Hann var ákveðinn að sýna
henni hvort hefði yfirhöndina,
jafnvel í dauða, maðurinn, sem
lét eftk sig miklar eignir, en
kvað svo á, að konan sín fengi
aðeins 50 sent og þó ekki ödl
í einu lagi heldur með afborg-
unum.
NÍZKA OG SKOZKA
Beinskeytt og laus við óþarfa
málalengingar var erfðaskrá
PIRANA
Fiskurinn er venjulega á stærð
við murtu en lítur út eins og
hrognkelsi sem búið er að slípa
slétt, ógurlegasti ránfiskur í S-
Ameríku. Hami er talinn álíka
skæður og krókódílar og há-
karlar. Pirana syndir um í torf-
um, sumir segja um þúsund,
aðrir í tugþúsundum. Pirana er
ferskvatnsfiskur sem er mest í
Amazon svæðinu, mesta stór-
fljóti veraldar, og öðrum ám
í álfunni.
MlNCTUMÁLTlÐ
I öllum almennilegum ferða-
sögum og kvikmyndum frá S-
Ameríku er þessum rosa fiski
og grimmd hans lýst með mikl-
um fjálgleik. Það eru sagðar
vera um 18 tegundir, þar af
4 sérlega hættulegastar og ein
verst. Sagt er að sumar teg-
undir hafi veiðst, þar sem fisk-
urinn nær 60 cm lengd en flest-
ir eru á stærð vi ðvenjulega
gullfiska, eða murtur, aUt að
einu feti. Það vantar sem sé
ekki á hann „kjaftinn", fiskinn
þann. Tennurnar eru eins og
gaddatöng, með hverja tönn
beitta eins og steikarhníf, bit-
aflið er slíkt að þeir bíta I
gegnum leður og skó, eins og
ekkert sé.
BLÖÐBRAGÐIÐ
Talið er að fiskurinn tryllist
ef hann finnur blóðbragð af
vatninu. Við það ræðst fiskur-
inn á hvað sem er í æðis-
gengnum árásum. Fólk sem
ferðast á bátum og káfar með
hendinni í öldurnar, missir oft
tá eða fingur, sárið er skorið
svo hreint að líkt og rakvélar-
blað hafi verið notað. Það eru
þjáður bóndinn í Kansas, sem
hatUfrmAkó
H ERRAD E I LD
mýmargar frásagnir af því, að
pirana hafi étið menn upp til
agna á einni mínútu. Eitt sinn
datt kona í ána, föt hermar
náðust óskemmd og hárkollan
og nokkur bein. Maður i reið
yfir á á hesti sínum; þeir voru
étnir upp á miðri leið. Stígvél
með beinum innan í og föt og
bein voru slædd upp. Kano
með 7 börnum hvolfdi, börnin
voru öll étin upp lifandi á
nokkrum mínútum, sumir
halda þó að þau hafi drukkn-
að af sjálfu sér, því fiskimenn
hafi verið of smeykir til að
bjarga þeim.
VIÐ VAÐIÐ
I S-Ameríku eru mikU vatns-
föll og miklar gresjur, þar sem
miklar hjarðir alidýra eru til
að birgja upp kjötbúðir heims-
ins. Stundum þarf að færa
hjarðirnar á betri haga, hand-
an árinnar. Kúrekar taka þá
það ráð að blóðga nokkra
nautgripi og reka þá útí á
meðan hjörðin kemst klakk-
ast fiskarnir á fórnardýrin á
meðan hjörðin kesmt klakk-
laust yfir. Ekki er fyrir hvaða
veiðimann sem er að veiða
pirana á stöng. Ef beitt er
fyrir hann með kjöti, kroppar
hami beituna utan af önglin-
um. Ef svo illa fer að fiskur-
inn festist, koma torfurnar og
éta fiskinn utan af önglinum,
með snarræði nær veiðimaður-
inn stundum hausnum. Helzt
er að veiða pirana í háf, eftir
að hafa beitt fyrir hann, fisk-
urinn er nefnUega talinn góð-
ur til átu.
REISINGIN
Spánverjar og afkomendur
þeirra í Ameríku hafa ætíð
verið snillingar í refsingum og
óhugnanleik, bæði frá tímum
kaþólska rannsóknarréttarins,
og útrýmingu Inkanna í Am-
eríku: Sögur eru frá S-Amer^
íku af ógurlegum refsingum
afbrotamanna. Sumir voru
bundnir í björgunarhring,
skorið í fót þeirra eða fætur
svo blæddi og þeim kastað í
ána eða dregnir á bát iþar til
pirana fann blóðbragðið og át
þá lifandi upp að öxlum. Einn
maður datt út úr bát sínum
og náði þó í skut hans, á með-
an hann var að reyna að vega
sig upp var hann étinn upp.
Fiskasöfn út um heim eru
sérlega varkár svo pirana
sleppi ekki í vatnsföll þeirra
eigin landa.
KARIBAR
Samkvæmt góðum heimildum
er mér sagt að pirana heiti
karibar í norðurhluta S-Amer-
íku, nálægt Orinoco fljótinu,
og þar búi ættflokkur Kariba
indíána, þýði nafnið mannæta,
eftir fiskunum eða indíánunum
eða þá báðum, en Karabíska
hafið nefnt. Kjartan Ólafsson
rithöfundur og fræðimaður
sagði mér, að samkvæmt þjóð-
sögum indíána af karabiska
flokknum, sem aðrir indíánar
hræðast mjög, hafi fyrir löngu
verið stór slanga sem ógnaði
landsmönnum. Himnafaðirinn
við Orinoco, Poro, sendi þá
þangað son sinn. Fékk hann
banað óvættinni. Úr rotnandi
hræi þessarar óvættar skriðu
ormar sem síðan breyttust í
mann og konu, það voru kar-
ibar. „Því eru þeir vondir,
villtir og griinmir.“
4