Morgunblaðið

Dato
  • forrige månedoktober 2005næste måned
    mationtofr
    262728293012
    3456789
    10111213141516
    17181920212223
    24252627282930
    31123456

Morgunblaðið - 04.10.2005, Side 14

Morgunblaðið - 04.10.2005, Side 14
14 ÞRIÐJUDAGUR 4. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ ERLENT          C",: !$< : > 0N) <3,5 ;L-' 5"B<4-)3:-< -< 44 ' /" < 5F)-  H  0 44, >F)4 :, !",: '5- > 4$-' 5,N:-,/L 4$0))"5-' >)) ,F)-, : ,"!= ) 4 -<,F, 5"B<4-) : O"5 , ", 9B,= : : 9" ) ;"-< :0",:-< D  '   4D, $5 $,"5 1  5 /-5<B' ' : 5 '5 -.. $5 ,"B' ) ,:9F, ", ! 4B,: : 4$-' >  0,> :' : !$) < '') $44 , > )$'' : %&' "   + 44 '' * : /-5H <B' ' ", -! '' !$)'H :-, $,!-*",  *",: > , 0$,!- 5F) /F!! : -< H      (  ( ) & *#$   &      & &  + , - & *&   & ,-  ,+   &  &  # #    &' *  ' &#  & " ( "#!&  "   & ,( 7F5) ", : D 5,N:-,/L 4$0))"5-' , " ' $5 !$4D$PD: IJ L, L)94F), D ,"B!/>0-< $5 !$< ;" < D: ' 0B, , D B0 ,5"0'-< '><-< )F<-< $4D-A5 4 '-< ": = 0'*"4 D / 0 7F5) ", : 4"B  -.. D =N D <" , "' !< @. <": ;*D : '$) 4" :4-, ": ! .  5"B<) D 34)- * )'  5"B<) D )F<-< $4D-A5 4 '-<  5", , -:*"4 , : * '' <" , 5  $5 $4D- L, 'F, )F<-< 4 '-<  ,B:-, <") 'H 5  0,> !$4-<  ,B:-, 0,> E, $4D- E  !$< : 0B, , > <" , @. "'  !< ", 4$0))"5-' ' $,: ' ":4 H ;B'5, "' * )' /L' <B' , ;*D " ' !$' , )3:-* )' $5 ; : )"0-, 0B, , ;*D : /L' 4"B ) -.. D =N'-< 7-5 '4"5 ", /F5) : F4  D =N ": !$< ;*D 0B, , > / 09$)' % &   !! .&  # /  & 0    12 %  &     < 0' :    ÁSTRALARNIR Barry J. Marshall og Robin Warren hlutu í gær Nób- elsverðlaunin í læknisfræði 2005 fyrir þátt þeirra í uppgötvuninni á bakterí- unni heliobacter pylori, sem hefur áhrif á myndun magabólgu og maga- sára. Nóbelsnefndin sagði að upp- götvunin hefði verið „stórkostleg og óvænt“ og það væri Marshall og Warren að þakka að magasár væri ekki lengur krónískur og hamlandi sjúkdómur heldur kvilli sem unnt væri að lækna á tiltölulega skömmum tíma með lyfjum. Sár í maga og skeifugörn eru mjög algengir kvillar og geta stundum valdið magakrabbameini. Um rann- sóknir tvímenninganna sagði Nóbels- nefndin ennfremur: „Warren, sem er meinafræðingur frá Perth í Ástralíu, tók eftir litlum, bogmynduðum bakt- eríum sem höfðu lagt undir sig neðri hlutann í maga um 50% sjúklinga sem lífsýni höfðu verið tekin úr. Það sem úrslitum réði var að hann áttaði sig á því að merki um bólgur var í öllum til- vikum að finna í magaslímhúðinni, ör- skammt frá staðnum þar sem bakt- erían sást.“ Marshall fékk áhuga á niðurstöð- um Warrens og saman hófu þeir rannsóknir á lífsýnum úr eitt hundrað sjúklingum. „Eftir nokkrar tilraunir tókst Marshall að rækta áður óþekkta bakteríutegund – sem síðar fékk nafnið heliobacter pylori – úr all- mörgum þessara sýna. Saman kom- ust þeir að því að bakteríuna var að finna í svo að segja öllum sjúklingum sem haldnir voru magabólgum, skei- fugarnarsárum eða magasárum. Á grundvelli þessara niðurstaðna settu þeir þá fram þá tilgátu að heliobacter pylori ætti þátt í myndun þessara kvilla,“ sagði nefndin ennfremur. Lifir aðeins í mönnum Niðurstöðum Ástralanna var tekið með mikilli tortryggni fyrstu árin og fáir vísindamenn vildu samþykkja að bakteríur gætu lifað í maganum, magasýrurnar voru taldar drepa þær. Marshall var staðráðinn í að sanna mál sitt og gekk svo langt árið 1985 að hann gleypti lög með bakteríum og varð fárveikur í kjölfarið. Bakterían lifir aðeins í mönnum. Hlutfallslega eru mun færri sýktir af bakteríunni í ríkum löndum en fátæk- um en í mörgum þróunarlöndum er talið að nánast hver einasti íbúi sé með bakteríuna í iðrunum. Flestir verða þó ekki varir við nein sjúk- dómseinkenni. Marshall og Warren notuðu hefðbundna tækni á borð við magaspeglun til að komast að þeirri niðurstöðu að heliobacter pylori væri í mörgum tilvikum orsök magasára. Með því að rækta bakteríuna gerðu þeir frekari rannsóknir á henni auð- veldari. „Árið 1982, þegar Marshall og Warren uppgötvuðu bakteríuna, var almennt talið að streita og lífsstíll væru helstu orsakir magasára. Nú er aftur á móti staðfest að heliobacter pylori veldur yfir 90% skeifu- garnarsára og 80% magasára,“ sagði Nóbelsnefndin. Tvímenningarnir munu í desember skipta með sér verðlaunum sem nema nú um 1,3 milljón dollara eða um 80 milljónum króna. Marshall er 54 ára gamall og frá Kalgoorlie í Vestur- Ástralíu, hann stundar rannsóknir við QWII-læknarannsóknastöðina í Ned- lands. Warren, sem er 68 ára, fæddist í Adelaide í Suður-Ástralíu. Hann býr nú í borginni Perth og vann sem meinafræðingur við Konunglega sjúkrahúsið í Perth til 1999. Tveir Ástralar fengu Nóbelsverðlaunin Annar gleypti magasárs-bakt- eríur 1985 til að sýna að þær þyldu magasýrur Reuters Áströlsku vísindamennirnir Robin Warren (t.v.) og Barry Marshall fagna Nóbelsverðlaununum á Swan Berry Cafe-veitingahúsinu í Perth í gær. AP Smásjármynd af helicobacter pyl- ori, bakteríunni sem er helsta orsök magasára. Á innsettu myndinni er stök baktería af þessari tegund. Eftir Kristján Jónsson kjon@mbl.is ASTRI Leroy, áhugakona um kóngulær, ásamt vinkonu sinni af ætt svonefndra regn- kóngulóa í Jóhannesarborg í Suður-Afríku í gær. Á morgun hefst í Witwaterstrand- háskóla í borginni fimm daga sýning þar sem sýnt verður hvernig skordýr, plöntur og dýr lifa af í náttúrunni. Einnig verður efnt til kapphlaups milli kakkalakka og boðið upp á rétti sem blökkumenn gera úr skordýrum en þau eru rík af eggjahvítuefnum og víða vinsæll matur. Fagnaðarfundur í Jóhannesarborg AP Madrid, Teheran, AFP, AP. | Milljónir manna í Evrópu og Asíu fylgdust með sjaldgæfum sólmyrkva sem hóf að færast yfir Portúgal og Spán skömmu fyrir klukkan 10 að staðartíma í gærmorgun, eða rétt fyrir klukkan átta að íslenskum tíma. Portúgalska póstþjónustan gaf í gær út sérstakt frímerki til að minnast atburðarins. Sólmyrkvinn sást greinlega í nokkrar mínútur á milli skýja frá Reykjavík í gærmorgun, að sögn Þorsteins Sæmundssonar stjörnu- fræðings. Hann sást hins vegar mjög vel í sunnanverðri Evrópu, drjúgum hluta Afríku, í Mið- Austurlöndum og á Indlandi. Í Madríd á Spáni söfnuðust heilu fjölskyldurnar og áhugafólk saman við stjörnuskoðunarstöð borg- arinnar til þess að fylgjast með sól- myrkvanum á risastórum sjón- varpsskjá. Meðan á sólmyrkvanum stendur hylur tunglið sólina að mestu og skilur eftir mjóa ljósrönd, þannig leit sólin út í fjórar mínútur, séð frá Spáni. Þar voru veðuraðstæður eins góðar og kosið varð, heiðskír himinn. Máninn huldi um hríð 95% af sólinni og klappaði þá fólk á götum úti af hrifningu yfir þessum undrum náttúrunnar. Himinninn varð gráleitur og lofthitinn lækk- aði en allt færðist í samt horf eftir nokkrar mínútur. Ekki var um almyrkva að ræða í gær heldur svokallaðan hring- myrkva, þar sem tunglið nær ekki að hylja sólina alveg þótt það fær- ist fyrir hana miðja. Árið 1999 var um almyrkva að ræða og var þá sem skyndilega hefði skollið á nótt. Margir notuðu tækifærið í gær og horfðu á sólina í gegnum dökkt gler en stórhættulegt er að horfa á hana með berum augum. Skóla- yfirvöld í sunnanverðu Frakklandi skipuðu kennurum að halda börn- unum inni í frímínútunum til að koma í veg fyrir að þau skemmdu í sér augun. Enn lengra gengu Als- írmenn, þar var skólastofnunum lokað til að hindra slys þegar lítil börn væru á leið í skólann. Reuters Stúlka í Amman í Jórdaníu notar dökk gleraugu til að fylgjast með hring- myrkvanum. Hann sást vel í Mið-Austurlöndum og á Indlandi auk Evrópu. Milljónir manna fylgd- ust með hringmyrkva Reuters Samsett mynd sem sýnir þróun hringmyrkvans eins og hún birtist fólki í borginni Segovia á Spáni snemma í gærmorgun.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar: 268. tölublað (04.10.2005)
https://timarit.is/issue/262323

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

268. tölublað (04.10.2005)

Handlinger: